Salwiniowce
Ilustracja
Salwinia pływająca
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

telomowe

Gromada

naczyniowe

Klasa

paprocie

Podklasa

paprotkowe

Rząd

salwiniowce

Nazwa systematyczna
Salviniales Bartl.
C. F. P. von Martius, Consp. Regn. Veg.: 4. Sep-Oct 1835[3]
Gałuszka kulecznica

Salwiniowce (Salviniales) – rząd paproci wodnych i siedlisk bagiennych, wyróżniających się od innych paproci różnozarodnikowością – wytwarzają dwa rodzaje zarodników (spor): męskie mikrospory powstające w mikrosporangiach i żeńskie makrospory powstające w makrosporangiach. Poza tym ich gametofity są zredukowane – rozwijają się w obrębie ścian zarodników[4]. Do rzędu należą dwie rodziny: salwiniowate Salviniaceae (2 rodzaje, ok. 21 gatunków) i marsyliowate Marsileaceae (3 rodzaje, ponad 60 gatunków)[2]. Ze względu na odrębność morfologiczną i ekologiczną w różnych ujęciach grupa ta od dawna jest wyodrębniana, przy czym określana była jako paprocie wodne Hydropterides[5][6][a].

Morfologia

Azolla karolińska

Pędy specyficzne, u salwiniowatych pływające przy powierzchni wody, ze zmodyfikowanymi liśćmi – zróżnicowanymi na część płodną i płonną, a ta z kolei na asymilacyjną i pełniącą funkcje korzenia. W rodzinie marsyliowatych rośliny korzenią się w podłożu, ale w zależności od gatunku i siedliska w różnym stopniu zaadaptowane są do zalewania. W różnych organach występuje tkanka powietrzna[4]. Zarodnie (mikro- i makrosporangia) otoczone są cienką ścianą pozbawioną pierścienia grubościennych komórek (anulusa)[5] i zamknięte są szczelną zawijką, a następnie ścianą osłonki tworząc tzw. sporokarp. U marsyliowatych w obrębie sporokarpu występują liczne kupki zarodni, a u salwiniowatych – jedna[6]. Ze względu na budowę i usytuowanie na ogonku liściowym sporokarpy uznawane są za przekształcone odcinki liściowe[6].

Systematyka

W systemach klasyfikacyjnych z XX wieku należące tu rośliny włączane były do rzędów: Hydropteridales, Marsileales i Pilulariales[4], a nawet wyłączane do osobnej podklasy Hydropterides – paprocie wodne[5] i odrębnych podklas marsyliowych Marsileidae i salwiniowych Salviniidae[6]. Przyczyną odrębnej wysokiej rangi tej grupy było specyficzne dla niej wykształcanie zróżnicowanych zarodników i nietypowy dla paproci wodny tryb życia[6].

W systemie Smitha i in. z 2006 roku[4] oraz PPG I z roku 2016[2] rząd stanowił jedną z kolejnych linii rozwojowych paprotkowych. W systemie Nitta i in. z 2022 rząd sklasyfikowany został jako siostrzany względem olbrzymkowców Cyatheales, wraz z którymi tworzy grupę siostrzaną względem paprotkowców Polypodiales[8].

Pozycja systematyczna rzędu w systemie Nitta i in. (2022)[8]
paprotkowe

długoszowce Osmundales





rozpłochowce Hymenophyllales



glejcheniowce Gleicheniales





szparnicowce Schizaeales





salwiniowce Salviniales



olbrzymkowce Cyatheales




paprotkowce Polypodiales






Pozycja w systemie Smitha i in. (2006)[4] oraz PPG I (2016)[2]
paprotkowe

długoszowce Osmundales




rozpłochowce Hymenophyllales




glejcheniowce Gleicheniales




szparnicowce Schizaeales




salwiniowce Salviniales




olbrzymkowce Cyatheales



paprotkowce Polypodiales








Relacje filogenetyczne w obrębie rzędu i jego podział

Najstarszy bazalny klad w obrębie rzędu dokumentowany jest znaleziskami kopalnymi klasyfikowanymi do rodzaju Hydropteris[9].

Podział i relacje filogenetyczne w obrębie rzędu w odniesieniu do współczesnych taksonów przedstawia kladogram[10][11][12]

salwiniowce
marsyliowate


Marsileamarsylia





Pilulariagałuszka



Regnellidium




salwiniowate

Azollaazolla



Salviniasalwinia




Uwagi

  1. Do salwiniowców nie należą jednak wszystkie paprocie rosnące w wodzie lub unoszące się na jej powierzchni – do paprotkowców należy np. rodzaj różdżyca Ceratopteris, którego niektórzy przedstawiciele także rosną na powierzchni wód[7].

Przypisy

  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-02-28] (ang.).
  2. a b c d The Pteridophyte Phylogeny Group. A community-derived classification for extant lycophytes and ferns. „Journal of Systematics and Evolution”. 54 (6), s. 563–603, 2016. DOI: 10.1111/jse.12229. 
  3. Robert W. Kiger, James L. Reveal: A comprehensive scheme for standardized abbreviation of usable plant-family names and type-based suprafamilial names. University of Maryland. [dostęp 2013-12-28].
  4. a b c d e Smith, A. R., K. M. Pryer, E. Schuettpelz, P. Korall, H. Schneider & P. G. Wolf: A classification for extant ferns. Taxon 55(3): 705–731, 2006. [dostęp 2010-12-22]. (ang.).
  5. a b c E. Strasburger, F. Noll, H. Schenck, A.F.W. Schimper: Botanika. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1972, s. 758.
  6. a b c d e Alicja Szweykowska, Jerzy Szweykowski: Botanika. T. 2. Systematyka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2007, s. 288-293. ISBN 978-83-01-13945-2.
  7. Christopher D.K. Cook i in.: Water plants of the world. Hague: Dr. W. Junk b,v, Publishers, 1974, s. 90-92.
  8. a b Nitta J.H. i inni, An open and continuously updated fern tree of life, „Frontiers in Plant Science”, 13, 2022, DOI: 10.3389/fpls.2022.909768 [dostęp 2023-08-06].
  9. Pryer KM.. Phylogeny of Marsileaceous Ferns and Relationships of the Fossil Hydropteris pinnata Reconsidered. „Int J Plant Sci.”. 160, 5, s. 931-954, 1999. PMID: 10506474. 
  10. Maarten J. M. Christenhusz, Xian-Chun Zhang, Harald Schneider. A linear sequence of extant families and genera of lycophytes and ferns. „Phytotaxa”. 19, s. 7–54, 2011. 
  11. Maarten J. M. Christenhusz, Harald Schneider. Corrections to Phytotaxa 19: Linear sequence of lycophytes and ferns. „Phytotaxa”. 28, s. 50–52, 2011. 
  12. Nathalie S. Nagalingum, Michael D. Nowak, Kathleen M. Pryer. Assessing phylogenetic relationships in extant heterosporous ferns (Salviniales), with a focus on Pilularia and Salvinia. „Botanical Journal of the Linnean Society”. 157, s. 673–685, 2008. 

Witaj

Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.

Źródło

Zawartość tej strony pochodzi stąd.

Odsyłacze

Generator Margonem

Podziel się