Fot. Lech Polcyn | |
Data i miejsce urodzenia | |
---|---|
Data i miejsce śmierci | |
Profesor nauk medycznych | |
Specjalność: biochemia, farmakologia | |
Alma Mater | |
Doktorat |
1958 |
Habilitacja |
1964 |
Profesura |
1971 |
Polska Akademia Nauk | |
Status |
członek rzeczywisty |
Doktor honoris causa Śląska Akademia Medyczna – 5 października 1998 Akademia Medyczna w Gdańsku – 1999 Uniwersytet Lwowski – 2001 | |
Nauczyciel akademicki | |
Uczelnia | |
Rektor AM w Krakowie (1981-1984) | |
Odznaczenia | |
Ryszard Jerzy Gryglewski (ur. 4 sierpnia 1932 w Wilnie[1], zm. 30 stycznia 2023 w Krakowie[2]) – polski lekarz, specjalista w dziedzinie farmakologii, kierownik Katedry Farmakologii Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego (sprawował tę funkcję od 1965 do 2003). Kawaler Orderu Orła Białego.
W 1955 ukończył z wyróżnieniem Wydział Lekarski Akademii Medycznej w Krakowie. W 1958 obronił pracę doktorską dotyczącą pochodnych sulfonylomocznika[1]. Już wtedy, niespełna rok po wprowadzeniu pierwszego leku z tej grupy do leczenia cukrzycy typu 2, zwrócił uwagę na ich pozatrzustkowe mechanizmy działania. W 1976 został profesorem zwyczajnym Wydziału Lekarskiego.
W 1976 zespół w składzie Salvador Moncada, Ryszard Gryglewski, Stuart Bunting i John Vane odkrył prostacyklinę[3]. Pracę opublikowano na łamach czasopisma Nature[4]. Ryszard Gryglewski wraz z zespołem lekarzy z Krakowa po raz pierwszy zastosował prostacyklinę w leczeniu niedokrwienia kończyn dolnych[5]. Prowadził również badania nad zastosowaniem prostacykliny u pacjentów z niedokrwiennym udarem mózgu[6].
W 1977 odkrył pierwszy selektywny inhibitor tromboksanów.
Na początku lat siedemdziesiątych opisał nieenzymatyczny mechanizm dla fibrynolitycznego działania niesterydowych leków przeciwzapalnych, wykazał rozszczepienie funkcji metabolicznych od inotropowych w sercu oraz udowodnił doświadczalnie, że "Rabbit Aorta Contracting Substance" jest metabolitem kwasu arachidonowego, czym umożliwił odkrycie B. Samuelssonowi, laureatowi Nagrody Nobla, tromboksanu A2.
W 1975 spostrzegł, iż glukokortykosteroidy hamują uwalnianie kwasu arachidonowego z błon fosfolipidów, dzięki czemu R. Flower mógł odkryć lipokortyny.
Ogłosił i udowodnił hipotezę mówiącą, że częste napady astmy oskrzelowej spowodowane są zahamowaniem aktywności cyklooksygenazy przez aspirynę i inne niesterydowe leki przeciwzapalne.
W ostatnich latach odkrył, iż leki przeciwpłytkowe, m.in. klopidogrel, wywierają silne działanie fibrynolityczne w mechanizmie zależnym od śródbłonka tętnic[7].
Na początku lat osiemdziesiątych XX wieku był rektorem Akademii Medycznej w Krakowie[8].
W 1990 kandydował na urząd prezydenta miasta Krakowa. Przed wyborami prezydenckimi w 2010 roku poparł kandydaturę Jarosława Kaczyńskiego, podpisując deklarację „Polska jest najważniejsza”[9].
Postanowieniem prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego z 12 lipca 2002 "za wybitne zasługi w pracy naukowej i dydaktycznej" odznaczony został Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski[10]. 26 stycznia 2017 został przez prezydenta Andrzeja Dudę odznaczony Orderem Orła Białego[11][12][13].
Zmarł 30 stycznia 2023 roku w Krakowie[2].
Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.
Zawartość tej strony pochodzi stąd.