Rybnicki Okręg Węglowy
ROW
{{{alt grafiki}}}
Elektrownia Rybnik
Państwo

 Polska

Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się punkt z opisem „Rybnicki Okręg Węglowy”
Ziemia50°05′23,00″N 18°31′57,57″E/50,089722 18,532658

Rybnicki Okręg Węglowy (ROW) – okręg przemysłowy w Polsce, inaczej nazywany też Rybnickim Okręgiem Przemysłowym (ROP), w południowej części województwa śląskiego; obejmuje Rybnik, Jastrzębie-Zdrój, Żory, Racibórz, Wodzisław Śląski.

Na terenie Rybnickiego Okręgu Węglowego działa Jastrzębska Spółka Węglowa skupiająca w sobie kopalnie Borynia-Zofiówka-Jastrzębie, Pniówek, Knurów-Szczygłowice i Budryk. Istniała także mniejsza Rybnicka Spółka Węglowa, w której skład wchodziły kopalnie: 1 Maja, Marcel, Chwałowice, Jankowice oraz Rydułtowy i Anna. Po zamknięciu RSW kopalnie przejęła Kompania Węglowa, a następnie Polska Grupa Górnicza.

Geografia

Położenie

Widok na Beskid Śląski z Ruptawy

Rybnicki Okręg Węglowy znajduje się na Płaskowyżu Rybnickim, w południowej części województwa śląskiego, w dorzeczu Odry. Pod względem geologicznym ROW położony jest w Górnośląskim Zagłębiu Węglowym obejmującym cały Górnośląski Okręg Przemysłowy oraz Rybnicki Okręg Węglowy. ROW graniczy z Czechami od południa i z GOP od północy.

Podział administracyjny

Składa się z następujących miast: Rybnik, Jastrzębie-Zdrój, Żory, Racibórz, Wodzisław Śląski, Czerwionka-Leszczyny, Rydułtowy, Radlin, Pszów oraz mniejszych miejscowości.[potrzebny przypis]

Miasta Liczba ludności Powierzchnia
Rybnik 141 388 148 km²
Jastrzębie-Zdrój 93 072 88,62 km²
Żory 62 416 64,64 km²
Racibórz 60 420 74,96 km²
Wodzisław Śląski 50 493 49,62 km²
Czerwionka-Leszczyny 28 840 38,52 km²
Rydułtowy 22 641 15 km²
Radlin 17 656 12,53 km²
Pszów 14 056 20,42 km²
Razem 488 006 513,31 km²

Historia

Początki ROW wiążą się z planem sześcioletnim i modernizacją istniejących w rejonie rybnicko-wodzisławskim dziewięciu starych kopalń węgla kamiennego np. KWK Anna czy KWK Marcel. W 1952 r. Państwowa Komisja Planowania Gospodarczego zleciła pracę nad przygotowaniem planu zagospodarowania ROW. Planowano budowę kopalń w rejonie Wodzisławia, Żor, Jejkowic i Kaczyc[1]. W związku z tym w okresie sześciolatki, unowocześniano stare, ale również rozpoczęto budowę nowej, pierwszej od podstaw Kopalni Węgla Kamiennego 1 Maja w Wodzisławiu Śląskim[1]. W następnych latach przystąpiono do opracowania planów budowy kolejnych nowych kopalń w ROW[1].

Gospodarka

Przemysł Rybnickiego Okręgu Węglowego jest rozwinięty dosyć jednokierunkowo (górnictwo węgla kamiennego). Towarzyszy temu znacznie słabszy, niż w GOP stopień rozwoju innych dziedzin przemysłu paliwowo-energetycznego, bazujących na węglu kamiennym. Relacje między wielkością wydobycia węgla a jego ilościami przetwarzanymi na miejscu na różne formy energii są tu o wiele gorsze. Wykorzystuje go bowiem tylko elektrownia w Rybniku oraz trzy zakłady koksownicze, z których jedynie znajdujący się w Radlinie należy do większych. Przemysł elektromaszynowy jest reprezentowany zaledwie przez kilka większych zakładów. Należą do nich: zakłady budowy i remontu maszyn górniczych w Rybniku (RYFAMA S.A.), fabryka kotłów w Raciborzu (Rafako S.A.) i obrabiarek ciężkich w Kuźni Raciborskiej (Rafamet S.A.). W ostatnich latach wiele fabryk i hut zostało zamkniętych (m.in. Huta Silesia w Rybniku), niektóre tereny po tych zakładach zajęły sklepy wielkopowierzchniowe i galerie handlowo-usługowe. Negatywne zjawiska z tym związane najbardziej odczuło peryferyjne Jastrzębie-Zdrój (wzrost bezrobocia oraz znaczny spadek liczby ludności). Na drugim biegunie znalazł się Rybnik, który w udany sposób przekształcił się w ośrodek edukacyjno-handlowo-usługowy okręgu (powstanie Zespołu Szkół Wyższych, centrów handlowo-rozrywkowych), sprzyjało temu centralne położenie w regionie oraz istniejące już wcześniej ośrodki (m.in. filia Politechniki Śląskiej).

Górnictwo

Zasoby węgla szacowane są na ok. 13,5 mld ton, a soli kamiennej na 3 mld ton. Dominuje tu przemysł wydobywczy (2 koncerny węglowe) oraz metalurgiczny, maszynowy, chemiczny, koksowniczy, materiałów budowlanych i energetyczny (w 1972 otwarto elektrownię w Rybniku o mocy 1600 MW).

Działa również Jastrzębska Spółka Węglowa S.A. Powstała 1 kwietnia 1993 r. jako jednoosobowa spółka Skarbu Państwa z siedzibą w Jastrzębiu-Zdroju. W skład JSW wchodzą 4 kopalnie: Borynia-Zofiówka-Bzie, Pniówek, Budryk i Knurów-Szczygłowice. Istniała także mniejsza Rybnicka Spółka Węglowa S.A., w której skład wchodziły kopalnie: 1 Maja, KWK Marcel, KWK Chwałowice, KWK Jankowice oraz Rydułtowy i Anna, lecz w 2003 roku Rybnicka Spółka Węglowa S.A. została włączona do utworzonej w tym samym roku Kompanii Węglowej S.A. W 2016 r. kopalnie Marcel, Rydułtowy, Jankowice i Chwałowice włączone zostały do Polskiej Grupy Górniczej jako KWK ROW.

Kopalnia Wydobycie dobowe netto Obszar górniczy Zasoby operatywne Typ wydobywanego węgla
KWK Borynia 6200 t/d 17,4 km² 34 mln ton 35.1, 35.2A, 35.2B
KWK Zofiówka 10 300 t/d 16,4 km² 87 mln ton 35.1
KWK Jas-Mos 11 100 t/d 32,5 km² 34,1 mln ton 35.2B
KWK Pniówek 18 500 t/d 28,5 km² 101,3 mln ton 35.1 i częściowo 31-33

Energetyka

W ROW istnieje jedna elektrownia w Rybniku o mocy ponad 1700 MW powstała w 1972 roku, jedna z największych w kraju. Pierwsze bloki energetyczne uruchomiono w latach 1972–1974, kolejne w roku 1978. Jest największą elektrownią na Górnym Śląsku, wytwarza ponad 7% krajowej produkcji energii elektrycznej.

Dane techniczne elektrowni:

Moc Roczna produkcja energii Roczne zużycie węgla: Powierzchnia zbiornika wodnego
1775 MW 9000 GWh 4 000 000 ton 550 hektarów

Dodatkowo elektrownia posiada dwie chłodnie kominowe (po 120 metrów) oraz dwa kominy o wysokościach 260 i 300 metrów. Jeden komin przypada na cztery bloki. Układ chłodzenia zakładu oparty jest o sztuczny zbiornik wody (Jezioro Rybnickie) o powierzchni 550 ha.

W kwietniu 2006 r. rozpoczęto budowę Instalacji Mokrego Odsiarczania Spalin (IMOS), a 12 maja 2008 r. o godzinie 17.42 uruchomiony został jeden z dwóch absorberów instalacji mokrego odsiarczania spalin, którego zadaniem jest oczyszczanie spalin z dwóch bloków energetycznych – efektem tego procesu jest biały dym (obłok pary wodnej) unoszący się znad nowego komina o wysokości 120 m.

Handel

Sektor handlowo-usługowy gwałtownie rozwinął się w pierwszym dziesięcioleciu XXI wieku, szczególnie w centralnym mieście regionu – Rybniku, a także w Żorach. W Rybniku znajdują się m.in.: Auchan, Tesco, Carrefour, OBI, Makro i Castorama; w Jastrzębiu Zdroju Tesco, Carrefour i OBI; w Żorach i Raciborzu – Auchan, Leroy Merlin i Castorama. W okręgu istnieją też 4 sklepy Kaufland, 8 sklepów Lidl, 7 sklepów Netto, 12 sklepów Tesco, 6 sklepów Aldi, 3 sklepy Intermarché, 2 sklepy Stokrotka i 45 sklepów Biedronka. W Rybniku powstały dwa centra rozrywkowo-handlowe: Rybnik Plaza oraz Focus Mall, położone w samym centrum miasta. Ich lokalizacja okazała się jednak bardzo udana – centralnie położony między nimi rynek jeszcze bardziej ożywił się, dodatnio wpłynęła też na kondycję i rozwój sieci mniejszych placówek handlowo-usługowych zlokalizowanych pomiędzy nimi. Centra handlowe powstały także w Jastrzębiu-Zdroju, są to: Galeria Jastrzębie oraz Galeria Zdrój.

Transport

Komunikacja miejska

Na terenie ROW działa tylko komunikacja autobusowa. Miejski transport publiczny w ROW organizują: MZK, ZTZ Rybnik, PK Racibórz, Urząd Miasta Wodzisław Śląski. Autobusy organizowane przez MZK Jastrzębie spotkać można prawie w całym okręgu – w Jastrzębiu-Zdroju, Żorach, Pawłowicach, Suszcu, Rybniku, Czerwionce-Leszczynach, Pszowie, Radlinie, Rydułtowach i okolicznych miejscowościach. Głównym zadaniem rybnickiego ZTZ-u jest organizacja komunikacji w Rybniku, choć rybnickie autobusy obsługują również Żory, Marklowice, Pszów, Radlin, Rydułtowy, Rudy. Urząd Miasta Wodzisław Śląski organizuje tylko wewnątrzmiejską komunikację Wodzisławia. PK Racibórz to przede wszystkim wewnątrzmiejska komunikacja Raciborza i najbliższych wsi.

Transport kolejowy

Dworce kolejowe z komunikacją międzynarodową i krajową znajdują się w Rybniku, Wodzisławiu Śląskim, Raciborzu i Chałupkach. Ponadto komunikacja krajowa i lokalna działa na dworcach i stacjach kolejowych w Żorach, Rydułtowach, Nędzy oraz Olzie.

10 czerwca 2018 r. na mocy porozumienia trzech podmiotów – Rybnika, Wodzisławia Śląskiego i Urzędu Marszałkowskiego Województwa Śląskiego – z Kolejami Śląskimi uruchomiono Szybką Kolej Aglomeracyjną Rybnik – Wodzisław Śląski. Dobowa ilość połączeń w dni robocze na odcinku RybnikWodzisław Śląski wzrosła z 18 do 54[2].

Transport drogowy

Autostrada

Drogi krajowe

Drogi wojewódzkie

Sport

Mecz o mistrzostwo Ekstraklasy pomiędzy Odrą Wodzisław a Dyskobolią Grodzisk Wlp. Wodzisław Śl. maj 2008 r.
Stadion Miejski w Rybniku

W ROW-ie istnieją kluby piłkarskie: Odra Wodzisław Śląski, KS ROW 1964 Rybnik, Górnik Radlin, GKS Jastrzębie, KS Naprzód Rydułtowy, TS Górnik Pszów, czy LKS Żory Rój. Istnieją także kluby baseballowe (Silesia Rybnik) oraz jastrzębski klub hokejowy JKH GKS Jastrzębie. Najbardziej znaną siatkarską drużyną ROW-u jest KS Jastrzębski Węgiel, który jeszcze jako Ivett Jastrzębie Borynia zdobył mistrzostwo Polski w siatkówce. Rybnicki ROW wielokrotnie zdobywał żużlowe mistrzostwo Polski. W Jastrzębiu-Zdroju odbywają (odbywały) się różne zawody takie jak:

  • Rajd Kolarski i Pieszy im. Żwirki i Wigury,
  • Rajd Pieszy „Szlakiem Ewakuacji Więźniów Oświęcimskich”,
  • Mistrzostwa Górnego Śląska w Siatkówce Plażowej.

W Rybniku znajduje się Aeroklub ROW, który zajmuje się sportami lotniczymi.

W przeszłości sukcesy odnosił klub koszykówki żeńskiej KK ROW Rybnik, który do 2012 r. występował w ekstraklasie koszykówki[3].

Edukacja

Od 2002 r. w Rybniku obok Centrum Kształcenia Inżynierów (filia Politechniki Śląskiej, utworzona w 1962 r.) funkcjonuje filia katowickiego Uniwersytetu Ekonomicznego (pierwotnie w formule Rybnickiego Ośrodka Naukowo – Dydaktycznego)[4]. Do 2013 r. w Rybniku działała również filia Uniwersytetu Śląskiego[5].

Zobacz też

Przypisy

  1. a b c A. Frużyński, Rybnicki Okręg Węglowy w okresie Polski Ludowej,[w:] "Studia z dziejów ziemi rybnicko-wodzisławskiej w latach 1945-1989", pod red. A. Dziuroka i B. Klocha, IPN Katowice – Muzeum Rybnik 2011, s. 363-385.
  2. Polska, Rusza szybka kolej między Rybnikiem a Wodzisławiem! [online], www.rybnik.com.pl [dostęp 2020-02-19] (pol.).
  3. Koszykówka – Basket Liga Kobiet [online], Koszykówka – Basket Liga Kobiet [dostęp 2020-02-19] (pol.).
  4. Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach, Rybnik [online], Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach [dostęp 2020-02-19] (pol.).
  5. Redakcja, Likwidacja UŚ w Rybniku! Jest decyzja władz uczelni [online], Rybnik Nasze Miasto, 28 maja 2013 [dostęp 2020-02-19] (pol.).

Bibliografia

  • „Rybnicki Okręg Węglowy: problemy i perspektywy” – Marek Grabania
  • „Rybnicki Okręg Węglowy w świetle dotychczasowych opracowań” – Władysław Iwan
  • „Rybnicki Okręg Węglowy: ocena sytuacji regionu na tle rozwoju województwa w latach 1976–1980”

Witaj

Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.

Źródło

Zawartość tej strony pochodzi stąd.

Odsyłacze

Generator Margonem

Podziel się