Ruda darniowa
Kościół św. Wawrzyńca w Studzieńcu z kamienia polnego i rudy darniowej
Dom z rudy darniowej w Bresegard bei Eldena (Meklemburgia, Niemcy)
Ruda darniowa wykorzystana w budowie muru

Ruda darniowa, rudawiecwytrącenia uwodnionych tlenków żelaza, które wraz z domieszką koloidalnej krzemionki, frakcji ilastej czy fosforanów spajają okruchy mineralne i szczątki organiczne, tworząc w profilu glebowym różnej wielkości czarnobrunatne bryły lub trudne do przebicia warstwy. Rudy darniowe tworzą się w obniżeniach terenu. Połączone jest to z wahaniami zwierciadła wody gruntowej, zasobnej w rozpuszczalne związki żelaza. Rudawiec może znacząco utrudniać rozwój systemu korzeniowego roślin i głęboką uprawę gleby[1].

Ze względu na eksploatację jako złoże oraz na melioracje (wyorywanie lub rozrywanie w celu likwidacji bariery dla wody oraz korzeni drzew i roślin uprawnych) warstwy rudawca współcześnie rzadko są ciągłe, a duże konkrecje mogą być rozproszone w profilu aż do powierzchni gleby[2].

Jako ruda żelaza wykorzystywana była do wytopu tego metalu od czasów prehistorycznych do XX w. (w Polsce do 1964 r.), głównie w piecach dymarkowych[3][4][5]. Złoża rudy darniowej mają zdolność do odnawiania się w ciągu kilku lat.

Z uwagi na swe właściwości absorpcyjne jest stosowana w koksowniach i gazowniach do oczyszczania gazu, głównie z siarkowodoru i cyjanowodoru[3][4][5].

Stosowana również w budownictwie (do XX wieku) z racji swych właściwości wentylacyjnych i estetycznych (budynki z rudy darniowej pozostają suche, a sam budulec kontrastuje z jasną zaprawą). Ruda darniowa stanowiła też naturalny piorunochron średniowiecznych budynków. Kawałki rudy przeznaczone do celów budowlanych zwykle szlifowano z jednego boku, jednak nie formowano z nich równomiernych brył. Odpadki uzyskane z formowania wykorzystywano w fundamentach budynku[potrzebny przypis].

Przypisy

  1. Renata Bednarek: Konkrecje. W: Renata Bednarek, Helena Dziadowiec, Urszula Pokojska, Zbigniew Prusinkiewicz. 2005. Badania ekologiczno-gleboznawcze. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, s. 81. ISBN 83-01-14216-2
  2. Systematyka gleb Polski. 2019. Wyd. 6. Wrocław-Warszawa. Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu, Instytut Nauk o Glebie i Ochrony Środowiska Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu, Polskie Towarzystwo Gleboznawcze, Komisja Genezy, Klasyfikacji i Kartografii Gleb, s. 48-49. ISBN 978-83-7717-322-0
  3. a b Tadeusz Ratajczak, Grzegorz Rzepa. 2011. Polskie rudy darniowe. Kraków, AGH. ISBN 978-83-7464-391-7
  4. a b Mirosław Rutkowski, Żelazne łąki, „Wiedza i Życie”, 5/2001 [dostęp 2020-01-08] [zarchiwizowane z adresu 2020-02-19].
  5. a b darniowa ruda, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2020-01-08].

Zobacz też


Witaj

Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.

Źródło

Zawartość tej strony pochodzi stąd.

Odsyłacze

Generator Margonem

Podziel się