Ten artykuł od 2021-03 wymaga zweryfikowania podanych informacji.
Należy podać wiarygodne źródła w formie przypisów bibliograficznych. Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte. Sprawdź w źródłach:
Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary) Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.
Polski odbiornik Marconi 4-LS/I z 1929 r.Polski odbiornik Elektrit Allegro z 1938 r.Polski odbiornik Polonez, 1956-1958 (z gramofonem)Polski odbiornik Światowid z 1964 r.Polski odbiornik przenośny Julia Stereo z lat 70. XX w.Polski odbiornik radiowy klasy HiFi – Kleopatra 2A, konstrukcja z 1979 r.
Radioodbiornik (odbiornik radiowy, odbiornik radiofoniczny, radioaparat, radio) – urządzenie elektroniczne służące do odbioru audycji radiowych. Audycje wysyłane są przez stacje nadawcze jako fale radiowezmodulowane sygnałem akustycznym (mowa, muzyka, efekty dźwiękowe). Stosowana bywa modulacja amplitudy (starsze rozwiązanie) lub modulacja częstotliwości. Zadaniem radioodbiornika jest zamiana informacji zawartej w falach radiowych na napięcie elektryczne, a następnie na dźwięk.
Elementy odbiornika radiofonicznego
W skład klasycznego odbiornika radiofonicznego wchodzą następujące elementy:
Detektor (demodulator) – ze zmodulowanego sygnału wielkiej częstotliwości wydziela sygnał akustyczny.
Wzmacniacz elektroakustyczny – wzmacnia sygnał akustyczny przekazywany następnie do przetwornika. Odbiornik nieposiadający wzmacniacza nazywamy tunerem, natomiast urządzenie łączące cechy wzmacniacza i odbiornika nazywamy amplitunerem.
W zależności od budowy układu odbiorczego wyróżnia się:
Odbiornik detektorowy, zwany też kryształkowym, składał się z podstawowych elementów, wymienionych w części „Elementy składowe”; umożliwiał odbiór lokalnej stacji nadawczej przy pomocy słuchawek.
Układ o bezpośrednim wzmocnieniu – zastosowanie wzmacniacza wielkiej częstotliwości (w.cz.) przed detektorem pozwoliło na odbiór dalekich stacji; by móc słuchać przy pomocy głośnika, zastosowano po detektorze wzmacniacz małej częstotliwości (m.cz.). Wzmacniacze w.cz. i m.cz. budowane były na lampach elektronowych.
Odbiornik superreakcyjny – modyfikacja odbiornika reakcyjnego. Działanie odbiornika superreakcyjnego polega na tym, że we wzmacniaczu w.cz. występuje generacja, która jest tłumiona po pewnym czasie od jej wystąpienia (typowo jest to czas rzędu μs). Szybkość narastania generowanego sygnału zależy od aktualnie odbieranej mocy sygnału radiowego. W ten sposób współczynnik wypełnieniaobwiedni generowanego sygnału zależy od mocy odbieranego sygnału. Po odfiltrowaniu z obwiedni częstotliwości narastania i gaśnięcia drgań otrzymujemy napięcie proporcjonalne do amplitudy sygnału wejściowego.
Superheterodyna – układ opracowany roku 1918 przez Edwina Armstronga, rozpowszechniony w latach 30. XX wieku i odtąd stosowany stale przy konstruowaniu odbiorników radiowych. Istotą układu jest wytworzenie przy pomocy lokalnego generatora drgań elektrycznych (heterodyny) sygnału o częstotliwości niezależnej od odbieranej stacji, co ułatwia wzmocnienie sygnału.
Superheterodyna z pętlą synchronizacji fazowej (PLL) – układ składa się z generatora częstotliwości wzorcowej, generatora przestrajanego napięciem (VCO), detektora fazy, filtru dolnoprzepustowego oraz dzielników częstotliwości. Detektor fazy porównuje częstotliwość generatora wzorcowego z podzieloną częstotliwością generatora przestrajanego napięciem. W przypadku niezgodności fazy powstaje napięciowy sygnał błędu, który jest wykorzystywany do korekcji dostrojenie VCO[1].
Radio programowalne (SDR) – działanie podstawowych elementów elektronicznych (takich jak filtry i demodulatory) jest realizowane za pomocą programu komputerowego.
Radio cyfrowe – termin odnoszący się do odbiorników radiofonii nadawanej w formie cyfrowej (DAB+, DRM).
Konstrukcja odbiorników
Najwcześniejsze odbiorniki radiofoniczne powstały w latach 20. XX wieku. Montowane były w prostopadłościennych, drewnianych skrzynkach. W latach 30. obudowy droższych odbiorników bardziej przypominały meble, niż urządzenia techniczne. Elementami czynnymi stosowanymi przez lata były lampy elektronowe, pierwszy odbiornik tranzystorowy wyprodukowano w USA w 1954 r. Pod koniec XX wieku odbiornik radiowy występował również jako element zestawu (z magnetofonem, odtwarzaczem CD). Miniaturyzacja podzespołów elektronicznych (w szczególności zastosowanie układów scalonych) pozwoliła na wbudowanie odbiornika w niewielkie urządzenia codziennego użytku, np. telefon, zegarek, długopis.
Parametry odbiorników
Odbiornik radiowy jest opisywany przez, między innymi: zakresy odbieranych częstotliwości, czułość, selektywność, pasmo przenoszonych częstotliwości, moc wyjściową, moc pobieraną ze źródła zasilania.
