 |
Ten artykuł dotyczy nauki humanistycznej. Zobacz też: psychohistoria – fantastyczna koncepcja naukowa wymyślona przez Isaaca Asimova. |
Psychohistoria – szczegółowa dziedzina z pogranicza historii i psychologii, odwołująca się do orientacji psychodynamicznej w psychologii, w szczególności do psychoanalizy. Termin ten może również oznaczać zainteresowanie przebiegiem osobniczego rozwoju jednostki historycznie zlokalizowanej[1][2].
Psychohistorię tworzyli i tworzą głównie profesjonalni psychoanalitycy z zainteresowaniami historycznymi (wzorem może być tu sam Zygmunt Freud, jego kontynuator Erik Erikson, kulturalista Erich Fromm)[3], zdecydowanie rzadziej profesjonalni historycy po treningu psychoanalitycznym[4]
Psychohistoria rozwijała się intensywnie w USA w latach 60. i 70. XX w., obecnie ma niewielu zwolenników[5]. Większość prac psychohistorycznych to psychobiografie, np. Eine Kindheitserinnerung des Leonardo da Vinci (Leonarda da Vinci wspomnienie z dzieciństwa) Zygmunta Freuda (1910)[6], Young Man Luther (Młody Luter) Erika Eriksona (1958)[7]. Krytycy psychohistorii zwracają uwagę na ahistoryczność podstawowych kategorii stosowanych do badania postaci i zdarzeń historycznych, a zatem na logiczną i metodologiczną niespójność tego rodzaju badań[8].
Na żadnej uczelni nie ma katedr psychohistorii, chociaż niektóre katedry historii prowadzą w tym zakresie zajęcia. Psychohistoria pozostaje kontrowersyjną dziedziną nauki, spotykającą się z krytyką w środowisku akademickim[9][10][11][12], przy czym krytycy nazywają ją pseudonauką[13][14].
Przypisy
- ↑ Maciej Dymkowski: Między psychologią a historią. O roli złudzeń w dziejach.. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, 2000, s. 169. ISBN 83-88495-01-1.
- ↑ Dymkowski 2003 ↓, s. 12.
- ↑ Dymkowski 2003 ↓, s. 17–18, 108.
- ↑ Wiktor Werner, Psychologiczne Inspiracje w badaniach regionalnych, Perspektywy i możliwości. [w:] Maksymilian Grzegorz [red.] Historiograficzna prognoza 2000, Bydgoszcz 2000, s. 193 – 207.
- ↑ Maciej Dymkowski: Koneksje i dylematy psychologii historycznej a perspektywa jej zbliżenia do głównego nurtu. W: Teresa Rzepa, Cezary W. Domański (red.): Na drogach i bezdrożach historii psychologii. T. 1. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2011, s. 13. ISBN 978-83-7784-065-8.
- ↑ Dymkowski 2003 ↓, s. 20.
- ↑ Dymkowski 2003 ↓, s. 18.
- ↑ Wiktor Werner, Historyczność kultury. W poszukiwaniu myślowego fundamentu współczesnej historiografii, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2009, s. 15
- ↑ Lloyd deMause. On Writing Childhood History. „Journal of Psychohistory”. 2 (16), 1988. [zarchiwizowane z adresu]. (ang.). brak numeru strony
- ↑ Stannard, David E.: Shrinking History: On Freud and the Failure of Psychohistory. Oxford University Press, USA, 1982. ISBN 0-19-503044-3. (ang.).brak strony w książce
- ↑ Philip Pomper. Problems of a Naturalistic Psychohistory. „History and Theory”. 4 (12), s. 367–388, 1973. DOI: 10.2307/2504699. JSTOR: 2504699. (ang.).
- ↑ Robert A. Paul. Review of Lloyd deMause's Foundations of Psychohistory. „Journal of Psychoanalytic Anthropology”. 5, s. 469, 1982. (ang.).
- ↑ Eysenck, Hans: Zmierzch i upadek imperium Freuda, Kraków: WiR Partner 2002, ss. 195
- ↑ Psychology, Pschoanalysis and Historical Thought – The Misfortunes of Psychohistory. W: Lynn Hunt: A Companion to Western Historical Thought. Lloyd S. Kramer, Sarah C. Maza. Blackwell Publishing, 2002, s. 337–357. ISBN 0-631-21714-2. (ang.).
Bibliografia
- Maciej Dymkowski: Wprowadzenie do psychologii historycznej. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, 2003. ISBN 83-89120-46-1.
- Tomasz Pawelec, Dzieje i nieświadomość. Założenia teoretyczne i praktyka badawcza psychohistorii, Katowice 2004
- Wiktor Werner, Psychologiczne Inspiracje w badaniach regionalnych, Perspektywy i możliwości. [w:] Maksymilian Grzegorz [red.] Historiograficzna prognoza 2000, Bydgoszcz 2000, s. 193 – 207.
- Wiktor Werner, Refleksja nad możliwością zastosowania kategorii nieświadomości w historiografii. [w:] Alina Motycka, Wojciech Wrzosek [red.] „Nieświadomość jako kategoria filozoficzna.” Warszawa 2000, s. 288 – 294
