Prawosławna metropolia kijowska – prowincja administracyjna Kościoła prawosławnego z siedzibą w Kijowie. Metropolia została założona między 976 a 998. Jej metropolici uznawali zwierzchność patriarchy konstantynopolitańskiego. Organizacja wewnętrzna była wzorowana na kościele w Cesarstwie Bizantyjskim.
Metropolia kijowska zajmowała sześćdziesiąte miejsce w hierarchii eparchii Patriarchatu Konstantynopolitańskiego. Pierwszym znanym z imienia jej ordynariuszem był metropolita Teofilakt, przeniesiony z metropolii Sebasty. Jeszcze za panowania Włodzimierza Wielkiego w ramach metropolii powstała sufragania w Białogrodzie[1]. Z kolei w okresie panowania Jarosława Mądrego powstało podlegające metropolii biskupstwo juriewskie[1]. W 989 r.powstała eparchia nowogrodzka, przed 1063 – czernihowska (po 1246 przemianowana na briańską i tamże przeniesiona), na początku XI w. – perejasławska[1]. Dwie ostatnie z wymienionych struktur posiadały przez pewien czas statut metropolii, jednak zostały ostatecznie zlikwidowane (odpowiednio w 1088 i 1100 r.)[2].
W wyniku rozpadu Rusi Kijowskiej i jej podboju przez Polskę, Litwę i Moskwę, w XIV w. metropolia kijowska rozpadła się na trzy ośrodki: kijowski (faktycznie włodzimierski), halicki i litewski.
W XVI w. metropolia kijowska składała się z dziewięciu diecezji. Na skutek wojen z Moskwą, w 1514 r., została utracona Eparchia smoleńska, w 1563 – połocka. W 1578 r. Stefan Batory przywrócił diecezję połocką. W dniu 25 lutego 1585 roku król Batory potwierdził przywileje dotyczące wolności i praw cerkwi prawosławnej w metropolii kijowskiej[3]. Przed unią brzeską metropolia kijowsko-halicka była podzielona na osiem eparchii: kijowską, włodzimiersko-brzeską, łucko-ostrogską, połocko-witebską, przemysko-samborską, halicko-lwowsko-kamieniecką[4]. Od 1508 r. metropolici kijowscy tytułowali się metropolitami Kijowa, Halicza i całej Rusi[5]. Mimo że stolicą metropolii był Kijów, metropolita przeważnie tam nie przebywał. Rezydował w Nowogródku, Wilnie lub w swojej poprzedniej diecezji, jeżeli był biskupem przed nominacją[4].
W myśl postanowień unii brzeskiej od 15 grudnia 1596 r. legalnie istniała w Kijowie tylko metropolia unicka. W październiku 1620 r. zaczęła nieoficjalnie funkcjonować prawosławna metropolia, prawnie zatwierdzona dopiero 14 marca 1633 r. przez sejm elekcyjny z 1632 r. i nowo wybranego króla Władysława IV.
W 1685 r. metropolita Gedeon (Czetwertyński) jako pierwszy metropolita kijowski przyjął godność od patriarchy moskiewskiego i całej Rusi Joachima i złożył mu przysięgę kanoniczną, co oznaczało przejście całej administratury do Rosyjskiej Cerkwi Prawosławnej[6]. W 1686 r. ekumeniczny patriarcha Konstantynopola Dionizy IV i Święty Synod Kościoła Konstantynopolitańskiego wydał tomos, którym przekazał metropolię kijowską pod kanoniczną jurysdykcję patriarchatu moskiewskiego[7]. W związku ze zmianą jurysdykcji nastąpiła również zmiana tytułu metropolity kijowskiego, wyrażająca uznanie przez niego prymatu Moskwy jako najważniejszego ośrodka prawosławnego na ziemiach ruskich. Tytuł metropolity został zmieniony z „metropolita kijowski i halicki i całej Rusi” na „metropolita kijowski i halicki i Małej Rosji”[8]. W kolejnych latach różnice liturgiczne między metropolią kijowską a innymi eparchiami Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego były stopniowo likwidowane, ryt unifikowano według wzorca moskiewskiego. Metropolia kijowska straciła również szczególną autonomię administracyjną[9].
Podporządkowani Patriarchatowi Konstantynopolitańskiemu
|
Rezydujący w Czehryniu, nieuznani przez lewobrzeżną starszyznę kozacką
Piastujący urząd metropolity w Kijowie i na lewobrzeżnej Ukrainie
Podporządkowani bezpośrednio Patriarchatowi Moskiewskiemu[12]
W jurysdykcji Patriarchatu Moskiewskiego, w Egzarchacie Ukraińskim
W jurysdykcji Patriarchatu Moskiewskiego, w Ukraińskim Kościele Prawosławnym Patriarchatu Moskiewskiego
Ukraiński Kościół Prawosławny Patriarchatu Kijowskiego (nieuznawany przez część kanonicznych Kościołów prawosławnych, uznany w 2018 przez Patriarchat Konstantynopola)
W jurysdykcji Kościoła Prawosławnego Ukrainy
|
Ławra Pieczerska | |
Państwo | |
---|---|
Miasto wydzielone | |
Siedziba | |
Data powołania |
988 |
Wyznanie | |
Kościół | |
Cerkiew |
Świętych Antoniego i Teodozjusza Pieczerskich w ławrze Pieczerskiej |
Biskup diecezjalny |
metropolita kijowski i całej Ukrainy Onufry (Berezowski) |
Biskup pomocniczy |
metropolita wyszhorodzki i czarnobylski Paweł (Łebid) |
Dane statystyczne (2017) | |
Liczba kapłanów |
777[14] |
Liczba osób zakonnych |
1035[14] |
Liczba parafii |
396[14] |
Liczba klasztorów |
9 |
Położenie na mapie Kijowa | |
Położenie na mapie Ukrainy | |
Położenie na mapie Kijowa i obwodu kijowskiego | |
50°26′06″N 30°33′27″E/50,435000 30,557500 | |
Strona internetowa |
Od 2013 jurysdykcja eparchii kijowskiej Ukraińskiego Kościoła Prawosławnego Patriarchatu Moskiewskiego obejmuje miasto Kijów oraz rejony borodziański, kijowsko-swiatoszyński, wasylkowski, iwankowski, makarowski, obuchowski, fastowski, poleski[15]. Katedrą eparchii jest cerkiew Świętych Antoniego i Teodozjusza Pieczerskich w ławrze Pieczerskiej[15]. Czynne są następujące klasztory:
Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.
Zawartość tej strony pochodzi stąd.