| ekspedycja północna | |||
 Muzeum w Nanchangu | |||
| Czas |
1 sierpnia 1927 | ||
|---|---|---|---|
| Miejsce | |||
| Terytorium |
prowincja Jiangxi | ||
| Przyczyna |
rozłam między KMT i KPCh, | ||
| Wynik |
stłumienie powstania, | ||
| Strony konfliktu | |||
| |||
| Dowódcy | |||
| |||
| Siły | |||
| |||
| Straty | |||
| |||
Powstanie w Nanchangu, powstanie nanczańskie – powstanie zbrojne zorganizowane przez Komunistyczną Partię Chin w 1927 roku w Nanchangu, zapoczątkowujące wojnę domową w Chinach, uznawane za początek istnienia Chińskiej Armii Ludowo-Wyzwoleńczej[1][2].
W początkowym okresie Ekspedycji północnej Kuomintang (KMT) i Komunistyczna Partia Chin (KPCh) współpracowały ze sobą, a oddziały, w których znaczące wpływy mieli komuniści pozostawały integralną częścią Armii Narodowo-Rewolucyjnej. Między obydwiema stronami, a także między lewicowym i prawicowym skrzydłem Kuomintangu narastało wszakże napięcie, które ostatecznie doprowadziło do pogromu komunistów w Szanghaju w kwietniu 1927 i rozłamu między KMT a KPCh.
Reagując na kryzys, piąty zjazd KPCh w Hankou podjął decyzję o tworzeniu odrębnych sił zbrojnych, za zgodą Kominternu, by wzniecać bunty w siłach zbrojnych, uzbrajać oddziały chłopskie i organizować robotników. W drugiej połowie 1927 roku, KPCh zgodnie z obowiązującą wówczas doktryną, że siły miejskiego proletariatu winny przewodzić rewolucji, zorganizowała kilka powstań, w tym w Nanchangu i Kantonie[3].
Nanchang nie był specjalnie ważnym miastem, ale znajdowały się w nim oddziały sympatyzującego z komunistami generała Zhang Fakuia, wśród których liczni lewicowi rewolucjoniści służyli jako młodsza kadra oficerska i oficerowie polityczni. Ponadto w 1927 władza Kuomintangu była podzielona między lewicowy rząd w Wuhanie (Wang Jingwei) i rząd Czang Kaj-szeka (w Nankinie). Nanchang znajdował się między tymi miastami, co dawało szansę na wykorzystanie tej sytuacji[3].
Głównymi organizatorami powstania byli Tan Pingshan, Deng Zhongxia, Yun Daiying, Li Lisan, Peng Pai, Ye Ting; Zhou Enlai, wysłannik centrali KPCh, przejął kierownictwo w późniejszym okresie. Liczni uczestnicy powstania kontynuowali kariery rewolucyjne, dochodząc do wysokich stanowisk, jak Ye Ting, He Long, Liu Bocheng, Zhu De, Nie Rongzhen, Chen Yi, Xiao Ke i Lin Biao. Tuż przed wybuchem powstania na miejsce przybył Zhang Guotao i usiłował je powstrzymać, lecz przygotowania były już zbyt zaawansowane[4]. W rewolcie wzięły udział zbuntowane oddziały KMT: 20. Armia pod powództwem He Longa i pięć pułków 11. Armii Ye Tinga, łącznie między 16 a 20 tysięcy żołnierzy[5]. Okoliczni chłopi, ani nieliczny w Nanchangu miejski proletariat nie odegrali większej roli[3].
Po początkowym sukcesie, zajęciu miasta, zdobyciu znacznej ilości broni i pieniędzy, powstańcy stanęli wobec problemu braku poparcia i długofalowych planów[4]. Okrążeni przez oddziały KMT, już po trzech dniach musieli wycofać się z miasta, nie zdoławszy ustanowić w nim bazy[5]. Rozpoczęli marsz na południe, tracąc po drodze licznych żołnierzy przez choroby, dezercję i w starciach z oddziałami lojalnymi wobec KMT. Maszerując przez Fujian i Jiangxi nie mogli liczyć na bardzo słaby na tych obszarach ruch chłopski. Pod koniec września oddziały zajęły na krótko Chaozhou i Shantou, ale w końcu uległy rozproszeniu. Część na niewielkich statkach wyruszyła do Hongkongu i Szanghaju, a pozostałości 25. Dywizji i oddziałów Zhu De przeszły do południowego Jiangxi, skąd Zhu, z niewielką grupką ok. 600 żołnierzy przemaszerował do południowego Hunanu, gdzie połączył się wiosną 1928 z Mao Zedongiem[4].
Krótkoterminowym skutkiem powstania w Nanchangu były szerokie aresztowania i egzekucje komunistów na obszarach wokół Wuhanu, choć wielu przywódców ich uniknęło: ukryli się, lub uszli na południe ze zbuntowanymi oddziałami[4]. Na skutek braku planowania zasadnicze powstanie upadło po kilku dniach, ale maszerujące armie wydzielały małe jednostki, które prowadziły pracę propagandową i przeprowadzały lokalną redystrybucję ziemi. W okolicach Chaozhou i Shantou próbowano reformy rolnej i wprowadzania obniżek rent rolnych do 30%[3].
Chińskie ideogramy 八一 (pinyin ba yi; dosł. „osiem-jeden”), czyli „1 sierpnia”, oznaczające datę wybuchu powstania w Nanchangu są do dziś elementem flagi Chińskiej Armii Ludowo-Wyzwoleńczej i są wykorzystywane na jej pojazdach jako znaki rozpoznawcze[5].
Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.
Zawartość tej strony pochodzi stąd.
