"Tańce polskie", okładka zbioru nut, 1890Obraz Józefa ChełmońskiegoOberek (1878)
Polskie tańce narodowe – tańce wywodzące się z tańców ludowych z terenów całej Polski. Przyjmuje się wyróżnienie pięciu tańców o charakterze narodowym (krakowiak, polonez, mazur, oberek i kujawiak), które w trakcie rozwoju historycznego znacząco odbiegły od pierwowzorów wiejskich[1]. Pierwsze próby klasyfikacji tańców narodowych podejmowano w XIX w.[2][3][4]
Nazwy i cechy polskich tańców narodowych
krakowiak – żywy, polski taniec ludowy z okolic Krakowa, zaliczany do polskich tańców narodowych, w metrum 2/4 i w charakterystycznym, synkopowanym rytmie. Nazwa tańca pochodzi z XVIII wieku i odnosiła się do grupy tańców posiadających własne lokalne nazwy: mijany, dreptany, ścigany, skalmierzak, przebiegany.
polonez (fr. Polonaise – polski) – nazywany pierwotnie chodzonym. Jest polskim tańcem dworskim, choć jego korzenie tkwią w muzyce ludowej. Cechy: dostojny, raczej powolny, akcent na raz, metrum 3/4. Tempo umiarkowane i jednostajne.
mazur – pochodzi z Mazowsza. Cechy: tempo szybkie, akcentowane podskoki, żywy, „siarczysty”. Metrum 3/4 lub 3/8, dużo rytmów punktowanych.
oberek, zwany też obertasem – najszybszy z tańców narodowych. Cechy: bardzo szybki, w drobnych wartościach rytmicznych, wesoły, żywy, metrum 3/8.
kujawiak – pochodzi z Kujaw. Cechy: powolny, metrum 3/4. Najwolniejszy z tańców narodowych. Kolebany. Melodia utrzymana jest najczęściej w tonacji molowej.
Tańce w kulturze
W średniowieczu wszelkie tańce uznawane były przez duchowieństwo za niemoralne. Na wielu synodach zakazywano tańca na równi z pijaństwem czy rozpustnym ubiorem. Tańce były grzechem i rzekomo cieszyły szatana. Za najbardziej niegodne były jednak uznawane tańce, które chłopi wykonywali w karczmach[5].
W czasach stanisławowskich szkolnictwo taneczne było już rozwinięte. Swoją działalność kontynuowały szkoły konwiktowe, a do tematyki tanecznej powracały również powstałe po rozpadzie szkół jezuickich – szkoły podległe Komisji Edukacji Narodowej. Taniec był bardzo ważnym elementem w wiodącym wówczas ośrodku – Szkole Rycerskiej(Korpusie Kadetów)[6].
Mit tańców narodowych zyskał szczególne znaczenie w epoce romantyzmu. Pełnił funkcję jednoczącą polską kulturę. Dawał Polakom poczucie zakorzenienia, ciągłości i własnej wartości. Nieudokumentowana w piśmie kultura tradycyjna odgrywała na ziemiach polskich bardzo dużą rolę. Tańce narodowe stały się czynnikiem warunkującym zachowanie tożsamości narodowej[6].
Przypisy
↑Komisja ds. Tańców Polskich Polskiej Sekcji CIOFF: Trochę historii. taniecpolski.cioff.pl. [dostęp 2015-02-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-02-27)]. (pol.).
.jpg)
Polska