| Gian Angelo Braschi | ||
| Papież Biskup Rzymu | ||
.jpg)
| ||
| ||
| Kraj działania | ||
|---|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
25 grudnia 1717 | |
| Data i miejsce śmierci |
29 sierpnia 1799 | |
| Miejsce pochówku | ||
| Papież | ||
| Okres sprawowania |
15 lutego 1775–29 sierpnia 1799 | |
| Komendatariusz opactwa Subiaco | ||
| Okres sprawowania |
1773–29 sierpnia 1799 | |
| Wyznanie | ||
| Kościół | ||
| Prezbiterat |
1758 | |
| Nominacja biskupia |
15 lutego 1775 | |
| Sakra biskupia |
22 lutego 1775 | |
| Kreacja kardynalska |
26 kwietnia 1773 | |
| Kościół tytularny |
S. Onofrio (10 maja 1773) | |
| Pontyfikat |
15 lutego 1775 | |
| ||
| Data konsekracji |
22 lutego 1775 | ||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Konsekrator | |||||||||||||||
| Współkonsekratorzy | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
Pius VI (łac. Pius VI, właśc. Giovanni Angelo Braschi; ur. 25 grudnia[1] 1717 w Cesenie, zm. 29 sierpnia 1799 w Valence[2]) – włoski duchowny katolicki, 250. papież w okresie od 15 lutego 1775 do 29 sierpnia 1799[3].
Pochodził z zubożałej rodziny arystokratycznej (hrabiowskiej)[4]. Był najstarszym z ośmiorga dzieci Marcantonia Braschi i Anny Teresy Bandi[4]. Studiował klasyczny antyk i prawo w kolegium jezuickim w Cesenie, gdzie obronił w młodym wieku (1734) doktorat utroque iure; następnie studiował na uniwersytecie w Ferrarze[4]. Pracował jako sekretarz kardynała Tommaso Ruffo, był asystentem kardynała w czasie obrad konklawe 1740, a po wyniesieniu Ruffo do godności kardynała biskupa Ostii i Velletri reprezentował go w tych diecezjach[4]. Przebywał z misją dyplomatyczną w Neapolu. W 1753 został prywatnym sekretarzem papieża Benedykta XIV, który obdarzył go godnością kanonika patriarchalnej bazyliki watykańskiej[4]. W tym samym roku zaproponowano mu wstąpienie do stanu duchownego, lecz Giovanni odmówił, gdyż niedługo miał zawrzeć związek małżeński. Wkrótce jednak zmienił zdanie za zgodą narzeczonej, która została zakonnicą. W 1758 przyjął święcenia kapłańskie i został prałatem Jego Świątobliwości[4].
Wkrótce potem został referendarzem Najwyższego Trybunału Sygnatury Apostolskiej[4]. W okresie pontyfikatu kolejnego papieża, Klemensa XIII pełnił szereg funkcji we władzach państwa papieskiego. W 1766 został skarbnikiem generalnym Kamery Apostolskiej, był również sekretarzem kardynała Carlo Rezzonico (bratanka Klemensa XIII)[4]. Jako skarbnik znacznie podreperował sytuację finansową papiestwa[3]. 26 kwietnia 1773 Klemens XIV obdarzył ks. Braschiego godnością kardynalską, z tytułem prezbitera S. Onofrio[4]. Jako kardynał był członkiem czterech kongregacji kurialnych[5]:
W 1773 kardynał Braschi objął także funkcję opata komendatoryjnego opactwa terytorialnego w Subiaco, gdzie przeprowadził wizytację duszpasterską[4].
Po śmierci Klemensa XIV burzliwe i długie konklawe wybrało Braschiego na papieża 15 lutego 1775. Elekcję zawdzięczał zręczności dyplomatycznej, która pozwoliła uchodzić mu zależnie od potrzeby za przeciwnika lub zwolennika skasowanego właśnie zakonu jezuitów[4]. Nowy papież przyjął imię Piusa VI na cześć św. Piusa V, 22 lutego 1775 przyjął sakrę biskupią (z rąk kardynała-biskupa Porto e S. Rufina i dziekana Kolegium Kardynalskiego Gianfrancesco Albaniego) i tego samego dnia został koronowany[4].
Na samym początku pontyfikatu Pius musiał zmierzyć się z problemem szerzenia się ateizmu i laicyzacji życia, pomimo wsparcia jakiego udzielały mu katolickie kraje: Francja, Hiszpania i Portugalia[2]. Przeciw papiestwu wystąpił natomiast Neapol, który żądał zniesienia obowiązku składania hołdu feudalnego i prawa nadawania biskupstw, jednak Pius tych żądań nie spełnił[2]. Na prośbę króla Polski Stanisława Augusta papież Pius VI poprzez brewe z 23 maja 1775 roku wydane dla biskupów polskich zniósł niektóre święta kościelne[6].
Dużo poważniejszym problemem była sytuacja w cesarstwie, gdzie Józef II usiłował wprowadzić Kościół państwowy zwany józefinizmem[2]. Jego założenia opierały się na władzy króla – miał on podporządkować wszelkie sprawy duchowe państwu[3]. W 1782 papież pojechał do Wiednia by dojść do porozumienia z cesarzem, lecz nie przyniosło to żadnego skutku[3]. Podobna sytuacja miała miejsce w przypadku febronianizmu, który to zaczął szerzyć się w latach 80. w Niemczech (miał on umocnić prawa biskupów względem praw papieża)[2]. Kiedy Pius usiłował ustanowić nuncjaturę w Monachium, arcybiskupi Salzburga, Moguncji, Trewiru i Kolonii sprzeciwili się temu w obawie przed ograniczeniem ich praw[3]. Biskupi niemieccy ustalili tzw. punktację z Ems, w której regulowali stosunki Kościoła niemieckiego ze Stolicą Apostolską – papieskie bulle miały być zatwierdzone przez biskupów, przed ich ogłoszeniem[3]. Plany te jednak zeszły na dalszy plan wobec wybuchu rewolucji we Francji[3].
Podobna sytuacja utworzyła się w Toskanii, gdzie rządził brat cesarza Leopold II[2]. Odbył się wówczas synod w Pistoi, który przyjął artykuły gallikańskie i wyjął biskupów spod władzy papieża[2]. Pius ostatecznie wydał konstytucję Auctorem fidei, uważaną za dokument zawierający nauczanie nieomylne i potępił synod i zmusił przewodniczącego biskupa Ricciego do rezygnacji[2]. Porażkami w polityce zagranicznej Piusa były także jego uległość wobec Burbonów i próba wymuszenia na królu Prus Fryderyku II i cesarzowej Rosji Katarzynie II zastosowania się do nakazu kasaty jezuitów[2]. Katarzyna Wielka wybudowała nawet nowicjat dla zakonu, a później papież incognito poparł tę decyzję[2].
Przywiązywał wagę do protokołu i ceremoniału dworskiego, przywrócił praktykę nepotyzmu[3]. Kardynałami mianował m.in. swojego wuja Giovanniego Bandiego i bratanka Romoaldo Braschi-Onesti, wystawił okazały pałac Braschi na rzymskim Piazza Navone[2]. Zarządził czterokrotnie obchody Roku Jubileuszowego – w 1775, 1782, 1790 i 1792. W 1784 mianował Johna Carrolla (byłego jezuitę) pierwszym biskupem w Stanach Zjednoczonych.
Sytuacja europejska zmusiła Piusa VI do zajęcia stanowiska w wielu drażliwych sprawach. Początkowo uznał Konstytucję Trzeciego Maja, przesyłając błogosławieństwo i wyrazy uznania (z zastrzeżeniem, że nie ulegną naruszeniu prawa Kościoła katolickiego w Polsce), ale następnie pobłogosławił konfederację targowicką i wyraził życzenie: „aby stworzenie konfederacji stało się początkiem niewzruszonej spokojności i szczęścia Rzeczypospolitej”[7]. Jednocześnie za pośrednictwem nuncjusza wywierał nacisk na króla Stanisława Augusta Poniatowskiego, aby ten przystąpił do targowiczan[8]. Interweniującemu w 1793 po II rozbiorze w sprawie polskiej kardynałowi Tommaso Antici oświadczył, że poruszanie tej sprawy w obecnych okolicznościach jest nieodpowiednie i doradzał ustąpienie przed przemocą[8]. W 1795 potępił insurekcję kościuszkowską, a rok później zlikwidował warszawską nuncjaturę. Po trzecim rozbiorze Polski skierował do biskupa Ignacego Krasickiego 16 grudnia 1795 brewe, nakazując mu wpajać w naród polski obowiązek wierności, posłuszeństwa i miłości panom i królom[9].
Punktem kulminacyjnym jego pontyfikatu był wybuch rewolucji francuskiej w roku 1789[3]. Pius potępił Konstytucję cywilną kleru z 12 lipca 1790, a także Deklarację Praw Człowieka i Obywatela z 26 sierpnia 1789[2]. Konstytucja cywilna kleru zmuszała księży do składania posłuszeństwa Francji, pod groźbą banicji[3]. W maju i kwietniu 1791 papież potępił ją jako schizmatycką, zabronił składać przysięgi, pod groźbą suspensy i uznał nowe święcenia biskupów za świętokradcze[2]. Sytuacja doprowadziła do zredukowania liczby diecezji ze 134 do 83, zawłaszczenia majątku kościelnego we Francji i rozwiązania zakonów[3]. W 1792 rozstrzelano 3 biskupów i 300 księży, 40 000 innych wygnano, a rok później konstytucyjny arcybiskup Paryża Jean-Baptiste Gobel zrzekł się funkcji kościelnych i przystąpił do rewolucjonistów[3]. Po tym, jak stosunki dyplomatyczne pomiędzy Rzymem a Paryżem zostały zerwane, eksklawy kościelne w Awinionie i Venaissin zostały zajęte[2]. Wspierał rozwój Museo Pio-Clementino z kolekcją posągów starożytnych, które m.in. od jego imienia bierze swoją nazwę[10].
Pius dodatkowo rozzłościł Napoleona, popierając koalicję antyfrancuską, a także odrzucił propozycję mediacji Hiszpanii[2]. Rok później okupujący Mediolan Napoleon najechał Państwo Kościelne, wobec czego Pius musiał wycofać swoje potępienie Konstytucji cywilnej kleru[2]. Został także zmuszony do wypłaty milionowej sumy pieniędzy i oddania cennych dzieł sztuki i rękopisów[3]. Wkrótce potem Pius sprzymierzył się z Neapolem i Austrią, co spowodowało kolejny najazd Napoleona, zdetronizowanie papieża i ustanowienie Republiki Rzymskiej 15 lutego 1798[3]. W 1798 papież został uwięziony i wywieziony do Sieny, następnie do Florencji i kilku innych miast[3]. Później, ciężko chory i na poły sparaliżowany, został przetransportowany przez przełęcz Montgenèvre do Briançon, gdzie 30 kwietnia 1799 r. osadzono go pod strażą w miejscowym klasztorze. Gdy pod koniec maja generał Suworow zajął Turyn, papieża ewakuowano przez Gap i Grenoble do cytadeli w Valence, gdzie zmarł[2]. Przed śmiercią miał powiedzieć: „Polećcie mojemu następcy wybaczyć Francuzom, tak jak ja im wybaczyłem”.
Kreował 73 kardynałów na dwudziestu trzech konsystorzach. Jego rozporządzenia ze stycznia 1797 i listopada 1798 umożliwiły przeprowadzenie konklawe po jego śmierci[2].
.jpg)
| Biografia | |
|---|---|
| Pontyfikat | |
| Dokumenty papieskie | |
| Współpracownicy |
Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.
Zawartość tej strony pochodzi stąd.
