Papryka
Ilustracja
Morfologia (papryka roczna)
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

astropodobne

Rząd

psiankowce

Rodzina

psiankowate

Rodzaj

papryka

Nazwa systematyczna
Capsicum L.
Sp. Pl, 188. 1 Mai 1753
Typ nomenklatoryczny

Capsicum annuum L.[3]

Kwiat Capsicum pubescens
Owoce papryki rocznej

Papryka[4], pieprzowiec[5] (Capsicum L.) – rodzaj roślin z rodziny psiankowatych. Obejmuje 37 gatunków[6]. Rośliny te pochodzą z Ameryki Środkowej i Południowej z terenów między północnym Meksykiem i północną Argentyną. Współcześnie są szeroko rozprzestrzenione w uprawie na całym świecie, a jako zdziczałe spotykane są w strefie międzyzwrotnikowej i w ciepłym klimacie umiarkowanym[6].

Owoce kilku gatunków wykorzystywane są jako przyprawy. Mają one w drugiej dekadzie XXI wieku 25% udziału w rynku przypraw (na drugim miejscu jest pieprz czarny z udziałem 17%). Wyróżniają się one wysoką zawartością witaminy C i kapsaicyny odpowiadającej za uczucie pieczenia. Poza wykorzystaniem kulinarnym stosowane są jako rośliny lecznicze i ozdobne. Uprawiane są od co najmniej 6000 lat, wyhodowano wiele odmian, reprezentujących w ogromnej większości cztery gatunki: papryka roczna C. annuum, papryka habanero C. chinense, papryka owocowa C. frutescens i Capsicum pubescens[7].

Systematyka

Pozycja systematyczna według APweb (aktualizowany system APG IV z 2016)

Rodzaj z rodziny psiankowatych (Solanaceae) z rzędu psiankowców (Solanales)[2]. W obrębie rodziny jest klasyfikowany do plemienia Capsiceae w podrodzinie Solanoideae[8].

Wykaz gatunków[6]
  • Capsicum annuum L.papryka roczna, pieprzowiec roczny
  • Capsicum baccatum L.papryka jagodowa
  • Capsicum buforum Hunz.
  • Capsicum caatingae Barboza & Agra
  • Capsicum caballeroi M.Nee
  • Capsicum campylopodium Sendtn.
  • Capsicum carassense Barboza & Bianch.
  • Capsicum cardenasii Heiser & P.G.Sm.
  • Capsicum ceratocalyx M.Nee
  • Capsicum chacoense Hunz.
  • Capsicum chinense Jacq.papryka habanero
  • Capsicum coccineum (Rusby) Hunz.
  • Capsicum cornutum (Hiern) Hunz.
  • Capsicum cumanense Fingerh.
  • Capsicum dusenii Bitter
  • Capsicum eximium Hunz.
  • Capsicum flexuosum Sendtn.
  • Capsicum friburgense Bianch. & Barboza
  • Capsicum frutescens L. – papryka owocowa, pieprzowiec owocowy[9]
  • Capsicum galapagoense Hunz.
  • Capsicum havanense Kunth
  • Capsicum hunzikerianum Barboza & Bianch.
  • Capsicum lanceolatum (Greenm.) C.V.Morton & Standl.
  • Capsicum longidentatum Agra & Barboza
  • Capsicum minutiflorum (Rusby) Hunz.
  • Capsicum mirabile Sendtn.
  • Capsicum mositicum Toledo ex Handro
  • Capsicum pereirae Barboza & Bianch.
  • Capsicum pubescens Ruiz & Pav.
  • Capsicum ramosissimum Witasek
  • Capsicum recurvatum Witasek
  • Capsicum regale Barboza & Bohs
  • Capsicum rhomboideum (Humb. & Bonpl. ex Dunal) Kuntze
  • Capsicum schottianum Sendtn.
  • Capsicum scolnikianum Hunz.
  • Capsicum tovarii Eshbaugh, P.G.Sm. & Nickrent
  • Capsicum villosum Sendtn.

Zastosowanie

  • Należące tu rośliny znane są z jagód, które u odmian przyprawowych (pochodzących od kilku gatunków uprawianych) mają cienkie ścianki i są niewielkie, u odmian warzywnych papryki rocznej jagody są okazałe i mają ścianki zgrubiałe i mięsiste. O specyficznym, ostrym smaku owoców decyduje alkaloid kapsaicyna. Owoce są popularnie stosowane w sztuce kulinarnej. Przyrządza się z nich potrawy, a także stosuje jako przyprawę i składnik sałatek[10].
  • Owoce papryki mają właściwości lecznicze[10].
  • Niektóre gatunki są uprawiane jako rośliny ozdobne.

Przypisy

  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. a b Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-06-13] (ang.).
  3. Index Nominum Genericorum. [dostęp 2009-01-22].
  4. Wiesław Gawryś, Słownik roślin zielnych: łacińsko-polski, Kraków: Officina Botanica, 2008, s. 46, ISBN 978-83-925110-5-2, OCLC 297569208.
  5. Alicja Szweykowska, Jerzy Szweykowski (red.): Słownik botaniczny. Warszawa: Wiedza Powszechna, 2003. ISBN 83-214-1305-6.
  6. a b c Capsicum L.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-12-30].
  7. David J. Mabberley, Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 162, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200.
  8. Genus Capsicum L.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2022-12-30].
  9. Małgorzata Świdzińska (red.), Wielka encyklopedia przyrody. Rośliny kwiatowe. T. 2, Warszawa: Muza SA, 1998, s. 227-228, ISBN 83-7079-779-2.
  10. a b Anna Mazerant: Mała księga ziół. Warszawa: Inst. Wyd. Zw. Zawodowych, 1990. ISBN 83-202-0810-6.

Bibliografia


Witaj

Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.

Źródło

Zawartość tej strony pochodzi stąd.

Odsyłacze

Generator Margonem

Podziel się