Orliczkowate (Pteridaceae) – rodzinapaproci z rzędu paprotkowców (Polypodiales). Obejmuje 5 podrodzin z 53 rodzajami i ponad 1,2 tysiącem gatunków[2]. Są to paprocie naziemne i epifityczne, spotykane na całym świecie, ale najbardziej zróżnicowane w tropikach i na obszarach suchych[3]. Liczne gatunki z rodzajów orliczkaPteris i adiantumAdiantum uprawiane są jako rośliny ozdobne w szklarniach lub doniczkach, a z rodzaju różdżycaCeratopteris jako rośliny akwariowe[4].
Morfologia
Kłącze krótkie lub długie, pełzające, podnoszące się do wyprostowanego, pokryte łuskami rzadziej samymi włoskami. Liście niezróżnicowane (monomorficzne), czasem ze zmodyfikowaną częścią blaszki (hemidimorficzne) lub rzadziej dwojakiego rodzaju (dimorficzne). Blaszka liściowa pojedyncza, pierzasto lub dłoniasto złożona. Użyłkowanie liścia zróżnicowane – żyłki są otwarte, rozwidlają się, w różny sposób są połączone, czasem tworzą siatkę żyłek. Kupki zarodni bez właściwych zawijek, często osłonięte przez podwinięty brzeg listków lub zarodnie ułożone są wzdłuż żyłek[3].
Systematyka
W systemie Smitha i in. (2006) rodzina w rzędzie paprotkowców (Polypodiales)[3]. Tę samą pozycję ma w systemie PPG I (2016), przy czym odrębność tych paproci od pozostałych paprotkowców podkreślono zaliczając je do monotypowego podrzędu Pteridineae J.Prado & Schuettp., 2016[2], co utrzymane zostało w systemie Nitta i in. z roku 2022[5].
Pozycja filogenetyczna rodziny w rzędzie paprotkowców[5]
Trachypteris Andre ex Christ, Neue Denkschr. Allg. Schweiz. Ges. Gesamten Naturwiss. 36: 150. 1899
Przypisy
↑Michael A.M.A.RuggieroMichael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-02-28](ang.).
↑ abcdeThe Pteridophyte PhylogenyT.P.P.GroupThe Pteridophyte PhylogenyT.P.P., A community-derived classification for extant lycophytes and ferns, „Journal of Systematics and Evolution”, 54 (6), 2016, s. 563–603, DOI: 10.1111/jse.12229.
↑ abcSmith, A. R., K. M. Pryer, E. Schuettpelz, P. Korall, H. Schneider & P. G. Wolf. A classification for extant ferns. „Taxon”. 55 (3), s. 705–731, 2006. (ang.).
↑Elżbieta Zenkteler: Paprocie. Poznań: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1994, s. 102-103, 118. ISBN 83-09-01604-2.
↑ abNittaN.J.H.NittaN. i inni, An open and continuously updated fern tree of life, „Frontiers in Plant Science”, 13, 2022, DOI: 10.3389/fpls.2022.909768 [dostęp 2023-08-06].
↑ abcMieczysławM.CzekalskiMieczysławM., Rośliny ozdobne do dekoracji wnętrz, Poznań: Wydawnictwo Akademii Rolniczej w Poznaniu, 1996, s. 12, ISBN 83-7160-011-9.
↑ abLudmiła Karpowiczowa (red.): Słownik nazw roślin obcego pochodzenia łacińsko-polski i polsko-łaciński. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 1973, s. 103, 110.