Organizacja pozarządowa (ang. non-governmental organization, popularny skrótowiec NGO) – organizacja działająca na rzecz wybranego interesu i niedziałająca w celu osiągnięcia zysku[1].

W prawie międzynarodowym, w odróżnieniu od organizacji międzyrządowych, organizacje pozarządowe grupują nie państwa, lecz osoby fizyczne lub prawne, i z reguły z różnych krajów (najczęściej przyjmuje się, że minimum z trzech). Działają w oparciu o prawo krajowe siedziby organizacji, a powstają w wyniku nie umowy międzynarodowej, ale umowy cywilnoprawnej.

Organizacje pozarządowe bywają nazywane trzecim sektorem, obok sektora publicznego (władz rządowych i samorządowych) i rynkowego (przedsiębiorców)[2]. Organizacje pozarządowe – w odróżnieniu od organów publicznych a podobnie jak przedsiębiorcy – są prywatne i powstają z inicjatywy ich założycieli (prywatnych osób), ale – w odróżnieniu od przedsiębiorstw a podobnie jak władze publiczne – działają w interesie publicznym, a nie prywatnym. Charakterystyczną cechą organizacji pozarządowych jest więc brak powiązań z władzą publiczną[3]. W ramach Unii Europejskiej organizacje pozarządowe są traktowane jako drugie pod względem skuteczności (po stowarzyszeniach biznesowych) pod względem wywieranej presji, lobbingu i wpływu na obywateli[4].

Zbliżony termin „organizacja społeczna” nie jest równoznaczny z terminem, „organizacja pozarządowa”, np. związek zawodowy jest organizacją społeczną, lecz nie jest organizacją pozarządową; z kolei zgodnie z orzecznictwem Naczelnego Sądu Administracyjnego, zaliczana do organizacji pozarządowych fundacja, nie mieści się w pojęciu organizacji społecznej[5].

Organizacje pozarządowe w Polsce

W polskim prawie definicję ustawową organizacji pozarządowej zawiera art. 3 ust. 2 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz.U. z 2023 r. poz. 571), zgodnie z którym organizacjami pozarządowymi są, nie będące jednostkami sektora finansów publicznych, w rozumieniu przepisów o finansach publicznych, i niedziałające w celu osiągnięcia zysku, osoby prawne lub jednostki nieposiadające osobowości prawnej utworzone na podstawie przepisów ustaw, w tym fundacje i stowarzyszenia, przy czym niektórych przepisów ustawy nie stosuje się do fundacji publicznych i fundacji partii politycznych.

W listopadzie 2020 roku, z grupy ankietowanych Polaków 56% ufa NGO, wynika z badań Stowarzyszenia Klon/Jawor[6].

W Polsce agregatorem informacji na temat organizacji pozarządowych jest portal ngo.pl prowadzony przez Stowarzyszenie Klon/Jawor.

W Polsce aktywnie działa około 80 tysięcy stowarzyszeń i fundacji, które są rozproszone po całym kraju. Znajdziemy je zarówno w najmniejszych wsiach, jak i największych miastach. 25% organizacji jest zlokalizowanych (ma swoje siedziby) na wsiach, 24% w małych miastach, liczących nie więcej niż 50 tys. mieszkańców, 18% w średnich miastach, mających między 50 a 200 tys. mieszkańców, a 34% w największych ośrodkach miejskich z więcej niż 200 tys. mieszkańców[7].

Modele funkcjonowania NGO
Modele funkcjonowania NGO[7]

Najważniejsze informacje o organizacjach pozarządowych w Polsce

  • W Polsce zarejestrowanych jest 143 000 organizacji[8]
  • 8694 organizacjom pozarządowym w Polsce można przekazywać 1%[9]
  • Roczny budżet organizacji pozarządowej w Polsce to 26 000 PLN[10]
  • 63% organizacji współpracuje z wolontariuszami i wolontariuszkami[11]
Opis lokalizacji NGO

Badania organizacji pozarządowych w Polsce

  • Praca w pandemii. Raport z badań 2020/2021
  • Rok w pandemii. Raport z badań 2020/2021
  • Zaufanie i wizerunek NGO. Wyniki sondażu XI 2020
  • ZaTRUDnienie. Problemy personelu NGO 2020
  • Oblicza lokalności. NGO w mieście 2020
  • Organizacje pozarządowe wobec pandemii. Raport z badań 2020
  • Zysk nie tylko społeczny. Działalność ekonomiczna NGO 2019
  • Forma ma znaczenie. Stowarzyszenia i fundacje 2019
  • Organizacje równościowe w Polsce. Raport z badań 2019

Zobacz też

Przypisy

  1. Art. 3 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz.U. z 2023 r. poz. 571)
  2. Hubert Izdebski, Ustawa o działalności pożytku publicznego i wolontariacie. Komentarz., Warszawa 2003, str. 5.
  3. Co to jest organizacja pozarządowa (NGO)?. fakty.ngo.pl. [dostęp 2018-07-19].
  4. Burkšienė, V., & Dvorak, J. (2022). Local NGO e-communication on environmental issues. In The Routledge Handbook of Nonprofit Communication (pp. 269-278). Routledge
  5. Wyrok NSA w Warszawie z dnia 6 maja 1998 r. IV SA 898/96
  6. Jak Polki i Polacy widzą organizacje społeczne? Przeczytaj o tym w e-booku [online], ngo.pl [dostęp 2021-06-13] (pol.).
  7. a b Modele funkcjonowania NGO [infografika] [online], ngo.pl [dostęp 2021-10-19] (pol.).
  8. Liczba NGO w Polsce [online], ngo.pl [dostęp 2021-06-13] (pol.).
  9. Organizacje pożytku publicznego (OPP) i 1% podatku [online], gov.pl [dostęp 2021-06-13] (pol.).
  10. Finanse NGO [online], ngo.pl [dostęp 2021-06-13] (pol.).
  11. Wolontariat w organizacjach [online], ngo.pl [dostęp 2021-06-13] (pol.).

Linki zewnętrzne

  • Portal organizacji pozarządowych
  • Internetowa baza danych organizacji pozarządowych
  • Wyszukiwanie organizacji pożytku publicznego

Witaj

Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.

Źródło

Zawartość tej strony pochodzi stąd.

Odsyłacze

Generator Margonem

Podziel się