| 1926–1933 | |||||
| |||||
| Hymn: (Portugalka) | |||||
| Konstytucja |
Konstytucja Portugalii | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| Język urzędowy | |||||
| Stolica | |||||
| Ustrój polityczny | |||||
| Typ państwa | |||||
| Głowa państwa | |||||
| Szef rządu | |||||
| Powierzchnia • całkowita |
| ||||
| Liczba ludności (1930) • całkowita • gęstość zaludnienia |
| ||||
| Waluta | |||||
| Wojskowy zamach stanu | |||||
| Przygotowanie i zatwierdzenie w referendum konstytucyjnym nowej konstytucji, która wprowadziła tzw. Nowe Państwo | |||||
| |||||
Narodowa Dyktatura[1] (port. Ditadura Nacional[2]) – nazwa okresu w historii państwa portugalskiego, trwającego od 1926 do 1933 roku[1][2][3][4]. W okresie tym obowiązywała konstytucja z 1911 roku, w związku z czym oficjalną nazwą państwa była Republika Portugalska (port. República Portuguesa)[5]. W Portugalii istniał wtedy dyktatorski system rządów, sprawowanych przez wojskowych[6][7]. Dobiegł on końca wraz z uchwaleniem w 1933 roku nowej konstytucji, w oparciu o którą Portugalia stała się autorytarną republiką zwaną Nowym Państwem (port. Estado Novo)[6][4].
Zgodnie z treścią niektórych publikacji okres Narodowej Dyktatury (1926-1933) oraz okres istnienia Nowego Państwa (1933-1974) są zbiorczo określane mianem Drugiej Republiki Portugalskiej[8][9]; inne z kolei odnoszą tę nazwę wyłącznie do Nowego Państwa[3][10].
28 maja 1926 roku komandor José Mendes Cabeçadas przekazał prezydentowi Pierwszej Republiki Portugalskiej Bernardino Machado petycję dotyczącą utworzenia niepartyjnego rządu[1][11]. W tym samym czasie generał Manuel Gomes da Costa rozpoczął w Bradze wojskowy zamach stanu, który poparła Narodowa Gwardia Republikańska[1]. Pucz obalił władze Republiki i wyniósł do władzy Costę. 9 lipca generałowie António Óscar de Fragoso Carmona oraz João José Sinel de Cordes odsunęli od władzy Costę i ogłosili prezydentem, premierem oraz ministrem wojny José Mendesa Cabeçadasa[1]. Niedługo później Carmona przejął urząd premiera, zaś w 1928 roku został prezydentem[12]. W tym samym roku Carmona w obliczu zbliżającego się kryzysu finansowego powierzył urząd ministra finansów profesorowi ekonomii uniwersytetu w Coimbrze António de Oliveirze Salazarowi[6].
Salazar, otrzymawszy pełne uprawnienia w zakresie wydatków zgromadził wokół siebie cywilną elitę intelektualistów i biurokratów mających nadzorować przebieg ożywienia gospodarczego[6]. Znakiem rozpoznawczym rządów Salazara stały się nadwyżki budżetowe, umożliwiające finansowanie programów socjalnych, dozbrojenie armii oraz rozbudowę infrastruktury. Rozwój ten sprawił, że współpracę z Salazarem podjęły różne partie polityczne i grupy interesu, w tym monarchiści, konserwatywni republikanie, faszyści, nacjonaliści, duchowni, przedsiębiorcy, posiadacze ziemscy i członkowie establishmentu wojskowego[6].
W 1930 roku Salazar na krótko objął funkcję ministra kolonii[13][14]. Wychodził on z założenia, że kolonie i ich relacje z Portugalią mają fundamentalne znaczenie dla politycznego i gospodarczego rozwoju Portugalii[14]. Podczas sprawowania urzędu przygotował składający się z 47 artykułów Akt Kolonialny, który opisywał nadrzędne zasady polityki kolonialnej. Zapisy Aktu zmniejszyły kompetencje władz kolonii i zredukowały ich autonomię na rzecz większego podporządkowania Ministerstwu Kolonii i administracji centralnej[13]. Dokument ustanowił także politykę nadzoru względem populacji Wysp Świętego Tomasza i Książęcej, Gwinei, Angoli, Mozambiku oraz Timoru. Z kolei mieszkańcy Wysp Zielonego Przylądka, Państwa Indii i Makau otrzymali specjalny status[13].
Reformy Antónia de Oliveiry Salazara jako ministra finansów pozwoliły ustabilizować portugalską gospodarkę i wyciągnąć ją z kłopotów finansowych. Przysporzyły także samemu Salazarowi popularności w społeczeństwie[15]. Mając to na uwadze w lipcu 1932 roku Carmona powierzył Salazarowi stanowisko premiera[15][6]. W następnym roku rząd Salazara przygotował projekt nowej konstytucji, który portugalskie społeczeństwo zatwierdziło w zorganizowanym 19 marca 1933 roku referendum konstytucyjnym[6][16]. Zapisy nowej ustawy zasadniczej umożliwiły zastąpienie wojskowej dyktatury autorytarną, korporacjonistyczną, monopartyjną republiką zwaną Nowym Państwem, w której pełnię władzy sprawował Salazar[6][4][15].
| Państwa portugalskie |
|
|---|---|
| Pozostałe |
Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.
Zawartość tej strony pochodzi stąd.
