Napój alkoholowy (alkohol: "wyskok" z arab. al-kohl, także "proszek do malowania powiek i inne sublimaty"[1]) – napój zawierający etanol, jedna z najpopularniejszych używek. Napoje alkoholowe dzielone są na piwa, wina oraz alkohole spirytusowe. Spożywanie napojów alkoholowych jest legalne w większości krajów, a ponad 100 państw posiada przepisy regulujące ich produkcję, sprzedaż i spożywanie. W Polsce, według definicji ustawowej, napój alkoholowy to każdy produkt przeznaczony do spożycia zawierający więcej niż 0,5% alkoholu etylowego pochodzenia rolniczego[2].
pas wódki
pas piwa
pas wina
Są to: spirytus, wódki, nalewki, likiery i inne trunki zawierające destylowany alkohol. Mogą zawierać dodatki: cukier, owoce, zioła, przyprawy, a nawet kwiatostany. Klasyfikacja jest trudna, ponieważ czasami pod jedną nazwą może kryć się alkohol sporządzony – w zależności od receptury – na przykład jako nalewka lub likier lub też do sporządzenia danego trunku mógł być użyty koniak.
Zgodnie z definicją przyjętą w „Ustawie z dnia 18 października 2006 r. o wyrobie napojów spirytusowych oraz o rejestracji i ochronie oznaczeń geograficznych napojów spirytusowych”, napojem spirytusowym jest m.in. napój o zawartości alkoholu wynoszącej minimum 15% obj.[3]
Rodzaje wysokoprocentowych napojów alkoholowych:
Są to wina, miody pitne i piwa. Wina można podzielić ze względu na kolor, z uwagi na to, z czego są przyrządzane, lub ze względu na zawartość cukru (wytrawne, półwytrawne, półsłodkie i słodkie). Znawcy twierdzą, że na miano prawdziwego wina zasługują tylko wina gronowe.
Piwa też mogą być silniejsze, słabsze lub bezalkoholowe, jednakże zasadniczą różnicę między różnymi gatunkami piw stanowi ich proces produkcji. Poza tym wyróżnić można piwa jasne i ciemne.
Do napojów alkoholowych zalicza się również aperitify i koktajle, czyli napoje uzyskiwane po połączeniu różnych rodzajów alkoholi i soków, z dodatkiem specyficznych przypraw i substancji barwnikowych.
Do napojów alkoholowych znanych najdłużej należą wino oraz piwo, natomiast w Polsce miód pitny (otrzymywany przez sfermentowanie roztworu miodu w wodzie). Robienie miodu pitnego było rytualnym aktem większości antycznych kultur i niektórzy archeolodzy twierdzą, że nabycie umiejętności produkcji alkoholu zapoczątkowało proces przeistoczenia się ludzkości z „dzikiej” w cywilizowaną. Destylacja wina do produkcji wysokoprocentowych napojów alkoholowych została odkryta przez arabskiego alchemika Gebera, a jego metody zostały zaadaptowane przez Europejczyków. Uważano, że alkohol posiada właściwości magiczne i lecznicze, a proces jego destylacji był licencjonowany przez rządy w większości krajów. W Indiach napoje alkoholowe uważa się za święte i poświęcone są one bogu Warunie. Tradycja serwowania aromatyzowanych wódek (likierów) dla gości po spożytym obiedzie uważana jest tam za gwarancję zdrowia i bezpieczeństwa. Tradycja chińska twierdzi, że zatrucie alkoholowe u ludzi spowodowane jest nieumiejętnością kooperacji z bardzo mocnymi duchowymi siłami zawartymi w napojach alkoholowych[4].
Alkohol był istotnym elementem uczt i biesiad. Co więcej, był on uważany za uniwersalne remedium na choroby zakaźne i epidemiczne, jak dżuma, grypa hiszpanka. Zwyczaj ten był wielokrotnie opisywany w dziejach kultury (Dekameron, Maska czerwonego moru, Dziennik roku zarazy)[5].
W Polsce w 2013 roku spożycie alkoholu w przeliczeniu na osobę wyniosło 9,67 l[6].
Ponad połowa Polaków (56%) deklaruje, że pije alkohol okazjonalnie, mniej niż co dziesiąty badany spożywa go często (8%), a co trzeci unika okazji do picia alkoholu lub w ogóle nie bierze go do ust (33%). Najczęściej spożywanym alkoholem jest piwo.[7]
Cena prostych napojów alkoholowych (wódek czystych i spirytusu spożywczego) w wielu krajach wynika z podatków (akcyzy) nakładanych na te produkty, a nie z kosztów ich produkcji. Rzeczywisty koszt wytworzenia 1 litra spirytusu to około 0,50 euro, gdy jest on otrzymywany przez fermentację, i jeszcze taniej, jeśli pochodzi z syntezy bezpośredniej[8][9].
W Polsce obrót napojami alkoholowymi wymaga posiadania stosownego zezwolenia.
Art. 15 ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz.U. z 2023 r. poz. 2151) zakazuje sprzedaży napojów alkoholowych osobom nietrzeźwym, do lat 18 oraz na kredyt i pod zastaw.
Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.
Zawartość tej strony pochodzi stąd.
