Częstotliwość |
dwa razy w tygodniu |
---|---|
Państwo | |
Adres |
Warszawa |
Wydawca | |
Pierwszy numer |
21 marca 1765[1] |
Ostatni numer |
1785 |
Liczba stron |
8 |
Monitor (łac. „upominający”) – jedno z pierwszych polskojęzycznych czasopism, drukowane w latach 1765–1785[a][1].
Zostało założone przez Ignacego Krasickiego i Adama Kazimierza Czartoryskiego[2][3][4], z inicjatywy i przy wsparciu króla Stanisława Augusta Poniatowskiego[3][4]. Pismo było wydawane w drukarni królewskiej. Ukazywało się dwa razy w tygodniu, zwykle miało 8 stron[1].
Redagowane na wzór angielskiego „The Spectator”, łącznie z zapożyczeniami niektórych artykułów z tego pisma[5]. Pismo popierało i promowało tolerancję religijną, rozwój nauk przyrodniczych oraz krytykowało feudalizm szlachecki i magnacki, a wspierało mieszczaństwo i chłopstwo[6]. W nowych, krótkich formach publicystycznych (eseje, reportaże, listy do redakcji, artykuły, felietony itp.), autorzy krytykowali sarmackie zacofanie, postulowali nowy wzór osobowy oświeconego szlachcica[7]. Zasadniczym celem czasopisma była poprawa obyczajów i moralności społeczeństwa[5]. Zwalczano m.in.:
Czasopismo adresowane było do kręgu wykształconych czytelników, stało się w pierwszym okresie istnienia pisma nieoficjalnym organem prasowym partii królewskiej[5].
W Monitorze drukowano teksty najwybitniejszych pisarzy polskich XVIII w., jednak w niektórych latach, zwłaszcza późniejszych przeważały tłumaczenia i przeróbki autorów obcych albo własnych artykułów ze starszych roczników[8]. Np. cały rocznik 1772 był pióra Ignacego Krasickiego, który tłumaczył i adaptował do warunków polskich artykuły z angielskiego „The Spectator”[9][10].
Współpracownikami i redaktorami pisma były głównie osoby z otoczenia Stanisława Augusta, m.in. Feliks Franciszek Łoyko, Tadeusz Lipski, Stanisław Konarski i Franciszek Bohomolec[3].
Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.
Zawartość tej strony pochodzi stąd.