Mieczysław Porębski
Data i miejsce urodzenia

31 marca 1921
Gniezno

Data i miejsce śmierci

10 września 2012
Warszawa

Zawód, zajęcie

historyk sztuki

Odznaczenia
Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski Złoty Krzyż Zasługi Medal 10-lecia Polski Ludowej Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”

Mieczysław Porębski (ur. 31 marca 1921 w Gnieźnie, zm. 10 września 2012 w Warszawie) – polski krytyk, teoretyk i historyk sztuki.

Życiorys

Urodził się w rodzinie Jana (1885–1949), germanisty i filologa klasycznego, i Zofii z Różańskich (1891–1985). W dzieciństwie wielokrotnie zmieniał miejsce zamieszkania i szkoły. Przebywał w Łasku (1921–1924), Poznaniu (1924), Kępnie (1924–1927), Grudziądzu (1927–1928), Gniewie (1928–1931), Chełmży (1931–1937). Maturę zdał w 1938 wraz z ostatnim rocznikiem ośmioklasowego klasycznego gimnazjum w Piekarach Śląskich. W 1938 rozpoczął studia z historii sztuki na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Jagiellońskiego, które przerwała wojna.

W czasie okupacji uczęszczał do Szkoły Rzemiosł Artystycznych (Kunstgewerbeschule) w Krakowie. Współpracował z podziemnym teatrem Tadeusza Kantora. 2 lipca 1944 został aresztowany za działalność konspiracyjną w ZWZ-AK. Osadzony w obozie przejściowym w Płaszowie i więzieniu przy ulicy Montelupich. 27 lipca 1944 został przetransportowany do obozu koncentracyjnego Gross-Rosen, następnie Sachsenhausen, gdzie przebywał do wyzwolenia 3 maja 1945.

4 sierpnia 1945 powrócił do Krakowa. Ukończył studia z historii sztuki. Pod kierunkiem prof. Vojesława Mole 9 marca 1951 broni pracę magisterską na Wydziale Humanistycznym UJ. W latach 1950–1969 był wykładowcą w Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Od 1970 profesor na Uniwersytecie Jagiellońskim. Od 1990 członek Polskiej Akademii Umiejętności, od 1974 kurator w Muzeum Narodowym w Krakowie. W latach 1952–1957 był redaktorem „Przeglądu Artystycznego”.

Zajmował się głównie sztuką XIX i XX wieku oraz teorią sztuki.

W 1995 roku został uhonorowany Nagrodą im. Kazimierza Wyki[1]. W 2000 roku otrzymał Nagrodę Krytyki Artystycznej im. Jerzego Stajudy (wyróżnienie specjalne z okazji 80. urodzin)[2]. W 2002 został uhonorowany tytułem Doktora Honoris Causa Uniwersytetu Warszawskiego. We wrześniu 2002 otrzymał nagrodę Krakowska Książka Miesiąca za publikację Polskość jako sytuacja[3]. 4 kwietnia 2011 podczas uroczystości jubileuszowej z okazji 90. urodzin otrzymał z rąk wiceminister kultury i dziedzictwa narodowego Moniki Smoleń Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”, nadany przez ministra Bogdana Zdrojewskiego[4]. W 2012 roku został laureatem Nagrody Literackiej Gdynia[5].

Jedną z wystaw stałych prezentowanych w MOCAK-u Muzeum Sztuki Współczesnej w Krakowie jest Biblioteka Profesora Mieczysława Porębskiego. W zaaranżowanym gabinecie można zobaczyć prace, które Porębski dostawał od zaprzyjaźnionych artystów, a także skorzystać z jego księgozbioru[6].

Wybrane publikacje

  • Sztuka naszego czasu: zbiór szkiców i artykułów krytycznych z lat 1945–1955 (Warszawa, 1956)
  • Malowane dzieje (Warszawa, 1961)
  • Interregnum: studia z historii sztuki polskiej XIX i XX wieku (Warszawa, 1975)
  • Granica współczesności: ze studiów nad kształtowaniem się poglądów artystycznych XX wieku (Wrocław, 1965)
  • Pożegnanie z krytyką (Kraków, 1966)
  • Kubizm: wprowadzenie do sztuki XX wieku (tom 68 serii wydawniczej Omega, Warszawa 1966)
  • Ikonosfera (Warszawa, 1972)
  • Sztuka a informacja (Kraków, Wrocław 1975)
  • Dzieje sztuki w zarysie (Warszawa, t. I – 1976, t. III – 1988; tom II napisał prof. Ksawery Piwocki).
  • Z. po-wieść (Warszawa, 1989)
  • Deska (1997) - nominacja do Nagrody Literackiej Nike 1998[7]
  • Nowosielski (Kraków, 2003, posłowie Krystyna Czerni) - książka znalazła się wśród finalistów Nagrody Literackiej Nike 2004

Ordery i odznaczenia

Przypisy

  1. Nagroda im. Kazimierza Wyki. [dostęp 2014-05-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-02-02)].
  2. Nagroda Krytyki Artystycznej im. Jerzego Stajudy. Culture.pl, 2005. [dostęp 2012-11-26].
  3. Laureaci 2009-1995 – Krakowska Książka Miesiąca [online] [dostęp 2023-09-06] (pol.).
  4. Gloria Artis dla prof. Porębskiego. mkidn.gov.pl, 2011-04-04. [dostęp 2011-06-22].
  5. Laureaci 2012 | Nagroda Literacka Gdynia. nagrodaliterackagdynia.pl. [dostęp 2015-07-08].
  6. Biblioteka Mieczysława Porębskiego. mocak.com.pl. [dostęp 2012-06-28].
  7. Nagroda Nike 1998. nike.org.pl. [dostęp 2015-08-22].
  8. M.P. z 1952 r. nr 70, poz. 1078 „za zasługi w dziedzinie kultury i sztuki”.
  9. M.P. z 1955 r. nr 101, poz. 1400 - Uchwałą Rady Państwa z dnia 19 stycznia 1955 r. nr 0/196 - na wniosek Ministra Kultury i Sztuki.
  10. Lista laureatów Medalu Zasłużony Kulturze Gloria Artis - Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego [online], Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego [dostęp 2023-09-02] (pol.).

Linki zewnętrzne

  • Mieczysław Porębski, Przestrzeń kubistyczna, „Rocznik Historii Sztuki”, t. VI, 1965, s. 167–212.

Witaj

Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.

Źródło

Zawartość tej strony pochodzi stąd.

Odsyłacze

Generator Margonem

Podziel się