Ten artykuł od 2011-08 wymaga zweryfikowania podanych informacji.
Należy podać wiarygodne źródła w formie przypisów bibliograficznych. Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte. Sprawdź w źródłach:
Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary) Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.
Do zjednoczenia Niemiec (w 1871 r.), w poszczególnych księstwach i wolnych miastach, w obiegu były różne waluty, najczęściej oparte na systemie talarowym. Pierwsza marka, tzw. złota marka (Goldmark(inne języki)), została wprowadzona reformą z roku 1871 w związku ze zjednoczeniem państwa niemieckiego. Stopniowo wprowadzono jednolite dla całej Rzeszy monety:
1 fenig (miedź 1873–1916; aluminium 1916–1918)
2 fenigi (miedź 1873–1877 i 1904–1916)
5 fenigów (miedzionikiel 1874–1915; stal 1915–1922)
10 fenigów (miedzionikiel 1873–1916; stal 1916–1922; cynk 1917–1922)
50 fenigów (srebro 1875–1919 – od 1905 nominał jako „1/2 Mark”)
1 marka (srebro 1873–1916)
W poszczególnych regionach emitowano monety wyższych nominałów przedstawiające lokalnych władców (lub herby w przypadku wolnych miast). Były to srebrne 2, 3, 5 marki, oraz złote 5, 10 i 20 marek. Dawne monety o nominałach 1 talara i 2 talarów były w obiegu aż do 1908 r. jako odpowiedniki 3 i 6 marek. Emitowano także banknoty o nominałach 1, 2, 5, 10, 20, 50, 100 i 1000 marek.
Ze względu na zawieszenie parytetu złota dla marki w 1914[2] oraz późniejszą hiperinflację (1919–1923), markę z tego okresu nazywa się papierową marką (Papiermark(inne języki))[3]. W obiegu był także pieniądz zastępczy[4].
Po ustanowieniu republiki w 1918 wydano następujące monety (o nowych wzorach) w walucie markowej:
50 fenigów (aluminium 1919–1922)
3 marki (aluminium 1922–1923)
200 marek (aluminium 1923)
500 marek (aluminium 1923)
W związku z rosnącą inflacją, w latach 1922–1924 wydawano głównie banknoty. Emitowano nowe wzory nawet kilka razy w miesiącu, o coraz to wyższych nominałach. Druk banknotów inflacyjnych prowadziły drukarnia państwowa (Reichsdruckerei) oraz prywatne firmy – stwierdzić można to po różnych oznaczeniach serii banknotów. W 1922 wydano jeszcze papierowe 1 i 2 marki, a na początku 1924 bardzo rzadki dziś banknot 100 bilionów marek.
W listopadzie 1923 przeprowadzono reformę walutową – dawną markę zastąpiono marką rentową (Rentenmark(inne języki), RM), z przelicznikiem 1 RM = 1 bilion marek. Po roku (październik 1924) wprowadzono markę Rzeszy (Reichsmark), z przelicznikiem 1:1. Ostatnie marki rentowe wydano w 1937[4]. Mimo to, już po wymianie, wydane zostały monety opiewające na marki (a nie rentenmarki):
kapitał produkcyjny: majątek rzeczowy i akcje – 1:1
Emitowano obiegowe monety o nominałach:
1 fenig („BDL” 1948–1949, „BRD” od 1950)
2 fenigi (od 1950)
5 fenigów („BDL” 1949, „BRD” od 1950)
10 fenigów („BDL” 1949, „BRD” od 1950)
50 fenigów („BDL” 1949–1950, „BRD” od 1950)
1 DM (od 1950)
2 DM (1951 i od 1957)
5 DM (srebro 1951–1974, miedzionikiel od 1975)
Początkowo na monetach 1, 5, 10 i 50 fenigów widniał napis „Bank Deutscher Laender” („BDL”), który następnie zmieniono na „Bundesrepublik Deutschland” („BRD”).
↑Przelicznik stosowano już od 1999, dla transakcji w obrocie bezgotówkowym pomiędzy krajami UGW.
PiotrP.AlbińskiPiotrP., MarekM.ChrzanowskiMarekM., Dochodzenie do euro: studium przypadków gospodarki niemieckiej i austriackiej, „Bank i Kredyt” (8), 2008, s. 19, ISSN 0137-5520 [dostęp 2021-07-08](pol.).
↑ZygmuntZ.KarpińskiZygmuntZ., Ustroje pieniężne w Polsce od roku 1917, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1968, s. 14 [dostęp 2021-07-09](pol.).
↑RyszardR.TomczykRyszardR., Pomiędzy bimetalizmem a monometalizmem. Ekonomiczno-prawne aspekty systemu monetarnego Rzeszy Niemieckiej w drugiej połowie XIX wieku, „Przegląd Zachodniopomorski”, 2015, s. 83, DOI: 10.18276/pz.2015.1-04, ISSN 0552-4245 [dostęp 2021-07-08].
↑ abJerzyJ.HenkeJerzyJ. i inni, Papierowy pieniądz zastępczy (1), MariuszM.Wojciechowski, Elżbieta ZoniaE.Z.Zajelska, MałgorzataM.Lenart (red.), „Słupia. Biuletyn Stowarzyszenia Przyjaciół Muzeum Pomorza Środkowego w Słupsku” (3), Stowarzyszenie Przyjaciół Muzeum Pomorza Środkowego, 2001, s. 19 [dostęp 2021-07-09].
↑StanisławS.JankowiakStanisławS., Jak w okupowanych Niemczech wprowadzono markę niemiecką i jaki związek mieli z tym Polacy – Reforma walutowa [online], TwojaHistoria.pl, 29 stycznia 2020 [dostęp 2021-07-11](pol.).
↑BożenaB.BankowiczBożenaB., Leksykon historii XX wieku, Wyd. GEO, 1996, s. 161, ISBN 978-83-86124-16-9 [dostęp 2021-07-10](pol.).
KatarzynaK.DłubisKatarzynaK., Realizacja Planu Marshalla w Niemczech Zachodnich – Sytuacja gospodarcza Niemiec po II wojnie światowej, „Bank i Kredyt” (6), 2005, s. 59, ISSN 0137-5520 [dostęp 2021-07-10](pol.).
ZbigniewZ.KlimiukZbigniewZ., The Concept of the Social Market Economy and Economic Policy as the Foundations of Economic Growth in the Federal Republic of Germany, After World War II – II. ECONOMIC SITUATION OF THE WEST GERMANY AFTER WORLD WAR II – CURRENCY REFORM, „Roczniki Ekonomii i Zarządzania”, 1(37), 2009, s. 19, ISSN 2081-1837 [dostęp 2021-07-10](ang.).
↑Konsekwencje parytetu, [w:] PawełP.KowalewskiPawełP., Jak Niemcy wymyślili euro, Data podana akapit wyżej, biznes.interia.pl, 5 lipca 2020 [dostęp 2021-07-15](pol.).
↑2.2.3. Wewnątrzniemiecka unia monetarna, gospodarcza i socjalna drogą do zmian systemowych w NRD, [w:] JakubJ.MichalakJakubJ., Wschodnie kraje związkowe Republiki Federalnej Niemiec w procesie przemian społeczno-politycznych w latach 1990–2013, Przypis 402, 2020, s. 123–4 [dostęp 2021-07-15].
↑ abcoinz.eu • marka niemiecka NRD [DDM] 1948–1990 – monety Niemiec (NRD) [online], coinz.eu [dostęp 2021-07-15].