Maciej Stryjkowski Matys Strykowski (łac. Matthias Strycovius ps. „Osostevitius”) herbu Leliwa (ur. 1547 w Strykowie, zm. między 21 października 1586 a 1593) – polski historyk i poeta, dyplomata, kanonik.
Życiorys
Po ukończeniu szkoły w Brzezinach przebywał prawdopodobnie w dworach magnackich. Następnie służył w wojsku, m.in. w Witebsku pod komendą Aleksandra Gwagnina. W latach 1574–1575 posłował do Turcji wraz z Andrzejem Taranowskim[1]. W 1579 przyjął niższe święcenia kapłańskie i został kanonikiem w Miednikach. Przed 21 X 1586 został proboszczem w Jurborku. Jest autorem legendy o żelaznym wilku i założeniu Wilna przez Giedymina[2].
Dzieła
- Kronika Polska, Litewska, Żmudzka i wszystkiej Rusi (wydana w Królewcu 1582, wyd. 3 1846) – pierwszy drukowany zarys historii Europy Wschodniej do 1581[3]. Jest to udana kompilacja kronik Jana Długosza, Macieja Miechowity, a także licznych kronik rękopiśmiennych.
- O początkach... sprawach rycerskiego sławnego narodu litewskiego (1577, wyd. 1978), będący opisem dziejów Wielkiego Księstwa Litewskiego, oparty na latopisach, m.in. Kronice Bychowca.
- Goniec cnoty do prawych szlachciców (Kraków 1574) – poemat genealogiczny o władcach Polski i Litwy, zawierający pierwszy drukowany wykład dziejów Litwy[4].
- O wolności Korony Polskiej a srogiem zniewoleniu wiernych pod jarzmem tureckiem (1575)[5]
- Zwierciadło kroniki litewskiej (1577)
- Sarmatiae Europeae descriptio (1578) – dzieło historyczno-geograficzne wydane przez Aleksandra Gwagnina.
Bibliografia, literatura
Przypisy
- ↑ Małgorzata Dąbrowska, “Cantacuzene – The Wolf” or Matthias Stryjkowski’s Recollection of Byzantium, „Byzantinoslavica” 56 (1995), s. 257–267; Julia Radziszewska, Opowieść Macieja Stryjkowskiego o wzięciu Konstantynopola, „Prace Historyczne” 4 (1975), s. 27–46; Julia Radziszewska, Ze studiów nad turecką misją Macieja Stryjkowskiego, „Rocznik Biblioteki Naukowej PAU i PAN w Krakowie” 48 (2003), s. 31–55.
- ↑ Oleg Łatyszonek: Od Rusinów Białych do Białorusinów, U źródeł białoruskiej idei narodowej. Białystok: Uniwersytet w Białymstoku, 2006, s. 303. ISBN 978-83-7431-120-5.
- ↑ MaciejM. Stryjkowski MaciejM., Kronika Polska Litewska, Zmodzka, y wszystkiey Rusi Kijowskiey, Moskiewskiey, Siewierskiey, Wołynskiey, Podolskiey, Podgorskiey, Podlaskiey, etc. Y rozmaite przypadki woienne y domowe, Pruskich, Mazowieckich, Pomorskich, y inszych krain Krolestwu Polskiemu y Wielkiemu Xięstwu Litewskiemu przyległych [...], Kaliningrad: v Gerzego Osterbergera, 1582 .brak strony (książka)
- ↑ MaciejM. Stryjkowski MaciejM., Goniec cnothy do prawych slachciczow przez Matysa Strykowinsa vczyniony, w ktorym są przykłady piękne spraw mężow zacnych, postępki Sarmatow y krolow polskich, ksiażat litewskich y ich narodu sławnego wywody [...]., Kraków: drukowano v Macyeya Wirzbięty, 1574 .brak strony (książka)
- ↑ MaciejM. Stryjkowski MaciejM., O wolnosci Korony Polskiey y Wielkiego Xięstwa Litewskiego, a o srogim zniewoleniu inszych krolestw pod [...] iarzmem tureckim [...] krotki [...] wywod, tudziesz ktorymby sposobem ta zła moc pogańska vkrocona być mogła Matysa Strykowskiego przestroga, w Konstantynopolu [...] napisana., Kraków: w drukarni Mikołaia Szarffenbergera, 1575 .brak strony (książka)
Linki zewnętrzne
- Maciej Stryjkowski: Która przedtym nigdy światła nie widziała. Kronika Polska Litewska, Żmodzka, y wszystkiey Rusi Kijowskiey, Moskiewskiey, Siwierskiey, Wołyńskiey, Podolskiey, Podgorskiey, Podlaskiey etc. Y rozmaite przypadki woienne y domowe, Pruskich, Mazowieckich, Pomorskich y innych Królestwu Polskiemu y Wielkiemu Księstwu Litewskiemu przyległy ... w zbiorach Opolskiej Biblioteki Cyfrowej
- Kronika Macieia Stryikowskiego niegdyś v Krolewcu drukowana teraz znowu z przydaniem historyi panstwa Rossyiskiego przedrukowana. Zbiór dzieiopisow Polskich we czterech tomach zawarty. W Warszawie 1766, T. 2. wersja elektroniczna
- Utwory Macieja Stryjkowskiego w serwisie Wolne Lektury
- Dzieła Macieja Stryjkowskiego w bibliotece Polona
