Korona duńska
Kod ISO 4217

DKK

Symbol

kr, dkr

Państwo

 Dania
 Grenlandia
 Wyspy Owcze

Bank centralny

Narodowy Bank Duński
(Danmarks Nationalbank)

Poziom inflacji

0,4% (2016)[1]

Podział

1 korona = 100 øre

Banknoty

50, 100, 200, 500, 1000 koron

Monety

1, 2, 5, 10, 20 koron
50 øre

Moneta 2-koronowa z 1912 roku z okazji wstąpienia na tron duński Chrystiana X

Korona duńskajednostka monetarna w Danii oraz terytoriach zależnych Danii: Wyspach Owczych i Grenlandii.

W języku duńskim korona nazywa się krone (liczba mnoga: kroner). 1 krone dzieli się na 100 øre (w l. mn. i poj.). Międzynarodowy kod (→ISO 4217) waluty duńskiej to DKK. Monety występują w nominałach 1, 2, 5, 10, 20 koron i 50 øre. Z dniem 1 października 2008 roku została wycofana moneta 25 øre (możliwa wymiana w bankach do dnia 1 października 2011 roku). Banknoty 50, 100, 200, 500 i 1000 koron.

Korona jako środek płatniczy została wprowadzona w Danii w 1873 roku jako wynik stworzenia Skandynawskiej Unii Monetarnej. Do Unii oprócz Danii należały Szwecja i Norwegia. Unia rozpadła się po I wojnie światowej, jednak państwa skandynawskie postanowiły zachować nazwę waluty – dlatego jednostka monetarna w Szwecji i Norwegii również nazywa się koroną.

Dania jest państwem Unii Europejskiej zwolnionym na mocy traktatu z Maastricht z obowiązku wprowadzenia u siebie waluty euro. W 2000 roku odbyło się dodatkowo referendum, w którym 53,2% społeczeństwa duńskiego odrzuciło pomysł wprowadzenia euro. Rząd Andersa Fogh Rasmussena zapowiadał kolejne referendum w tej sprawie w 2004, jednak do tego nie doszło.

Historia

W 1584 wprowadzono do obiegu na terenie Danii kilka złotych monet, w tym engelota, dukata, rosenobela oraz największą z nich – portugała. Wtedy właśnie po raz pierwszy wybita została ze złota korona. Zawierała wtedy 2,73 grama czystego złota i w przeliczeniu na srebrne pieniądze wyceniana była na 1 i 1/4 duńskiego talara lub 5 duńskich marek.

W 1618 po raz pierwszy spróbowano oprzeć system duński (dotychczas oparty na marce) o złotą i srebrną koronę (corona danica). W złocie wybito monety o nominale 2, 1 i 1/2 korony, natomiast w srebrze – 1, 1/2, 1/4, 1/8 i 1/16 korony. Moneta ćwierćkoronowa zwana była ortskrone. Obok tego bito jeszcze monety o nominale 4, 2, 1 i 1/2 szylinga oraz witeny. Korona złota w dalszym ciągu zawierała 2,73 grama czystego złota, natomiast korona srebrna ważyła 37,82 grama i zawierała 32,5 grama czystego srebra. Jej wartość określono na 1 i 1/2 talara lewkowego (løvedaler).

Pierwszy w dziejach system walutowy Danii oparty na koronie przedstawiał się następująco (zawartość srebra podano w gramach):

Moneta 1 talar 1/2 korony 1/4 korony 1/8 korony 1/16 korony Szyling Szóstak Witen Srebro
1 korona 1 i 1/2 2 4 8 16 128 256 384 32,5
talar 1 i 1/3 2 i 2/3 5 i 1/3 10 i 1/3 85 i 1/3 170 i 2/3 256 22,75
1/2 korony 2 4 8 64 128 192 16,25
1/4 korony 2 4 32 64 96 8,12
1/8 korony 2 16 32 48 4,06
1/16 korony 8 16 24 2,03
szyling 2 3 0,25
szóstak 1 i 1/2 0,13
witen 0,08

W 1619 system został zmieniony. Talara lewkowego zastąpił większy od niego rigsdaler in specie, który zawierał 25,88 grama srebra. Sam talar lewkowy pod nazwą sleddaler stał się jednostką obrachunkową równą 4 marki. Korony złota i srebrna zachowały zawartość kruszcu (miały wartość 1 i 1/2 rigsdalera in specie), ale zamiast monet 1/8 i 1/16 korony wybito 1/12, 1/24, 1/48 i 1/96 korony. Moneta o nominale 1/96 korony zwana była kronskilling (co można przetłumaczyć jako szyling koronowy) i była nieco większa od będącego wciąż w obiegu starego szylinga zwanego dalerskilling, stanowiącego 1/128 korony. Także wciąż wybijano blaferty i witeny.

Ten skomplikowany system nie przetrwał długo i już w 1625 roku doszło do jego zmiany. Zmniejszono zawartość srebra w srebrnej koronie do 14,964 grama, upodabniając ją do poprzedniej srebrnej półkorony. Odtąd złota korona była równa dwóm srebrnym koronom lub 1 i 1/3 talara (rigsdaler in specie). Ponadto srebrna korona równa była 4 markom lub 64 szylingom (kronskilling). Ponieważ srebrna korona w przybliżeniu równa była 2/3 niemieckiego reichstalera, odpowiadała wtedy srebrnemu guldenowi niemieckiemu lub 3 ortom polskim.

Utworzony w 1625 system w skrócie prezentował się następująco:

Moneta Rigsdaler in specie Korona srebrna Marka Kronskilling
Korona złota 1 i 1/3 2 8 128
Rigsdaler in specie 1 i 1/2 6 96
Korona srebrna 4 64
Marka 16

Ustalony w 1625 system, w którym główną rolę odgrywał talar duński (rigsdaler), a nie korona, utrzymał się, mimo okresowych zmian, do 1813. W okresie tym dochodziło do licznych inflacji, szczególnie związanych z pieniądzem papierowym. Największe z nich, w końcu XVII wieku i w wieku XVIII, wywołane były przez kryzys gospodarczy spowodowany spadkiem cen zboża i bydła oraz wojnami ze Szwecją.

Po zniszczeniach związanych z wojnami napoleońskimi doszło do bankructwa skarbu duńskiego. Konieczne było w miejsce starego pieniądza wprowadzić nowy, czego dokonano w ordynacji z 1813 roku. Ponieważ nowy system oparto na rigsbankdalerze, korona była coraz rzadziej bita i jako główna waluta pojawiła się w Danii ponownie dopiero z chwilą utworzenia Skandynawskiej Unii Monetarnej w 1873.

W 1873 Dania i Szwecja, które utworzyły Unię Monetarną, zrezygnowały z systemu bimetalicznego, opartego na monetach złotych i srebrnych i powołały wspólną koronę skandynawską. Nowa moneta była w pełni oparta na złocie – przyjęto, że z 1 kg czystego złota będzie się wybijać 2480 koron o próbie 900‰. Oznaczało to, że nowa korona zawierać będzie 0,403226 grama czystego złota. Nowa korona dzieliła się w Danii na 100 øre. Ze złota wybito monety o nominale 10 i 20 koron. Monety jedno- i dwukoronowe bito ze srebra. Jednokoronówka ważyła 7,5 grama i zawierała 6 gramów czystego srebra. Stosunek ceny srebra do ceny złota wyniósł 1:14,88.

Nowa korona miała wartość 1/15 frederiksdora lub około 2/3 rigsdalera i odpowiadała wartością koronie z 1818. Dawny szyling był równy 1 i 1/2 nowego øre.

Relacja XIX-wiecznych walut do nowej korony duńskiej przedstawiała się następująco:

Moneta Korona
funt szterling 18,16
dolar 3,7315
rubel (z 1899) 1,92
gulden holenderski 1,4999
marka niemiecka 0,889
korona austriacka 0,756
frank francuski 0,720

Po I wojnie światowej system walutowy Unii uległ zaburzeniu. Kryzys gospodarczy z lat 1929–1934 (wielki kryzys) doprowadził w końcu do sytuacji, że państwa członkowskie Unii odeszły od poprzednio ustalonych parytetów złota i związały swoje systemy walutowe z kursem funta szterlinga, i to na niejednakowym poziomie. Pogorszyła się w związku z tym jakość duńskiego bilonu: monety srebrne (10 i 25 øre) zaczęto od 1920 wybijać z niklu, a monety 1, 2 i 5 øre od 1918 wybijano przejściowo z żelaza w miejsce monet z brązu. Po powrocie do brązu w latach 20. i 30. XX w., monety wybijane z gorszych metali pojawiły się ponownie podczas II wojny światowej, kiedy to cały bilon duński wybijano z aluminium (2 i 5 øre od 1941) i cynku (1, 2, 5, 10 i 25 øre od 1941/42). Proces ten kontynuowano do 1947, a w przypadku drobnych monet 1 i 2 øre aż do 1972. 5 øre z cynku zostało zastąpione monetą z brązu w 1965.

Parytet korony duńskiej w złocie

W poniższej tabeli przedstawione zostało pokrycie korony duńskiej w gramach czystego złota.

Rok Złoto %
1873 0,403226 100,0
1914 0,403226 100,0
1937 0,197922 49,1
1939 0,185914 46,1
1946 0,185178 45,9
1949 0,128660 31,9
1967 0,118489 29,4
1971 0,117265 29,1
1973 0,117265 29,1
1988 0,010000 2,5

Emisje banknotów w walucie koronowej

Narodowy Bank Duński (Danmarks Nationalbank) wydał następujące serie banknotów w walucie koronowej:

Seria zapoczątkowana w 1875 r.

  • 1 korona (1914 r., 11,9x7,5 cm; druk na grubym czerwono-brązowym papierze). Awers: napis 1 korona otoczony ornamentem secesyjnym. Rewers: wielki herb Danii. Projekt: G. Heilmann.
  • 1 korona (1916 r., 11,9x7,5 cm; kolor dominujący: niebiesko-zielonkawy). Awers: napis 1 korona otoczony ornamentem barokowym. Rewers: wielki herb Danii. Projekt: F. Hendriksen.
  • 5 koron (1898 r., 12,4x7,2 cm; kolor dominujący: niebieski). Awers: napis pięć koron i ornament. Rewers: ornament składający się z cyfr 5. Projekt: H. Tegner.
  • 10 koron (1875 r., 14,0x8,5 cm; kolor dominujący: czarno-błękitny). Awers: napis dziesięć koron i herb Danii podtrzymywany przez Minerwę i Ceres. Rewers: pusty. Projekt: H. Olrik.
  • 10 koron (1891 r., 14,4x8,9 cm; kolor dominujący: brązowy). Awers: napis dziesięć koron i wielki herb Danii. Rewers: napis dziesięć koron i ornament pokazujący duńskie monety. Projekt: N. Fristrup.
  • 50 koron (1875 r., 18,8x10,8 cm; kolor dominujący: jasnoniebieski). Awers: napis pięćdziesiąt koron w ornamentalnej ramce. Rewers: cyfra 50 w wieńcu i ramce. Projekt: J. Magnus-Petersen i Ph.Chr. Batz.
  • 50 koron (1883 r., 15,8x10,3 cm; kolor dominujący: brązowo-liliowy). Awers: napis pięćdziesiąt koron w ornamentalnej ramce i postać siedzącej kobiety. Rewers: cyfra 50 w wieńcu i ornamentalnej ramce. Projekt: nieznany niemiecki rysownik.
  • 100 koron (1875 r., 19,0x11,0 cm; kolor dominujący: jasnoniebieski). Awers: napis sto koron w owalnej ramce z bogatą ornamentyką i medalionami przedstawiającymi Merkurego i Wulkana. Rewers: cyfra 100 w wieńcu, otoczona 2 delfinami i bogato zdobioną ramą. Projekt: H. Olrik.
  • 100 koron (1888 r., 16,2x10,5 cm; kolor dominujący: zielony). Awers: stojąca figura kobiety symbolizująca Danię otoczona ramką i bogatymi ornamentami. Rewers: herb Danii podtrzymywany przez dwie postaci kobiece i otoczony bogatą ornamentyką. Projekt: H. Olrik.
  • 500 koron (1875 r., 18,5x10,5 cm; kolor dominujący: niebiesko-popielaty). Awers: napis pięćset koron i herb Danii podtrzymywany przez Minerwę i Ceres, bogata rokokowa ornamentyka i medaliony z wizerunkami Merkurego i Neptuna. Rewers: medaliony z wizerunkami herbu Danii, Bertela Thorvaldsena i Hansa Christiana Ørsteda otoczone masywną prostokątną ramą z motywami roślinnymi. Projekt: J. Magnus-Petersen, N. Fristrup.

Seria Heilmanna zapoczątkowana w 1910 r.

Projekt: Gerhard Heilmann, zwycięzca konkursu z 1908 r. na nową serię banknotów duńskich.

  • 5 koron (1912 r., 12,9x7,1 cm; kolor dominujący: niebiesko-popielaty). Awers: pejzaż duński z fiordem i głazami narzutowymi. Rewers: herb Danii.
  • 10 koron (1913 r., 13,0x7,9 cm; kolor dominujący: brązowy). Awers: ornament secesyjny z gałązek wodorostów. Rewers: głowa Merkurego i trzy lwy duńskie.
  • 50 koron (1911 r., 15,6x10,0 cm; kolor dominujący: niebiesko-popielaty). Awers: łodź rybacka z rybakami podczas połowu. Rewers: herb Danii.
  • 100 koron (1914 r., 15,8x10,0 cm; kolor dominujący: brązowy). Awers: ornament secesyjny ze splecionymi delfinami. Rewers: herb Danii podtrzymywany przez dwóch mężczyzn wynurzających się z fal morskich (Neptun).
  • 500 koron (1910 r., 17,4x10,8 cm; kolor dominujący: niebiesko-popielaty). Awers: wizerunek oracza z pługiem i parą białych koni. Rewers: herb Danii.

Seria zapoczątkowana w 1945 r. (z datą 1944), powtarzająca motywy z serii Heilmanna

Projekt: Gerhard Heilmann.

  • 5 koron (1944 r., 12,9x7,2 cm; kolor dominujący: niebiesko-popielaty). Awers: napis Dania 5 koron i oszczędny ornament. Rewers: herb Danii pomiędzy dwiema cyframi 5.
  • 10 koron (1944 r., 13,1x8,0 cm; kolor dominujący: brązowy). Awers: napis Dania 10 koron i oszczędny ornament. Rewers: herb Danii pomiędzy dwiema cyframi 10.
  • 10 koron (1945 r., 13,0x7,9 cm; kolor dominujący: oliwkowy). Awers: ornament secesyjny z gałązek wodorostów. Rewers: herb Danii pomiędzy dwiema cyframi 10.
  • 50 koron (1944 r., 15,6x10,0 cm; kolor dominujący: fioletowy). Awers: łodź rybacka z rybakami podczas połowu. Rewers: herb Danii pomiędzy dwoma cyframi 50.
  • 100 koron (1944 r., 15,8x10,0 cm; kolor dominujący: zielono-niebieski). Awers: ornament secesyjny ze splecionymi delfinami. Rewers: herb Danii pomiędzy dwiema cyframi 100.
  • 500 koron (1944 r., 17,4x10,8 cm; kolor dominujący: cynober). Awers: wizerunek oracza z pługiem i parą białych koni. Rewers: herb Danii pomiędzy dwiema cyframi 500.
Budynek Narodowego Banku Duńskiego w Kopenhadze

Seria zapoczątkowana w 1952 r.: wizerunki duńskich artystów/duńskie pejzaże.

Projekt: Ib Andersen, Gunnar Andersen, Ib Biilman Petersen.

  • 5 koron (1955 r., 12,5x6,5 cm; kolor dominujący: niebiesko-popielaty). Awers: portret sławnego duńskiego rzeźbiarza Bertela Thorvaldsena pędzla C.V. Eckersberga (Rzym 1814), oraz jedna z rzeźb Thorvaldsena Trzy gracje. Rewers: widok Kalundborga.
  • 10 koron (1952 r. 12,5x6,5 cm i 1954 r. 12,5x7,1 cm; kolor dominujący: 1952 brązowo-oliwkowy i 1954 brązowo-granatowy). Awers: portret Hansa Christiana Andersena i gniazdo bocianie na drzewie w Asminderød. Rewers: krajobraz Fionii z wiatrakiem w Egeskov.
  • 50 koron (1957 r., 15,3x7,8 cm; kolor dominujący: niebiesko-granatowy). Awers: portret duńskiego astronoma Ole Rømera i widok Okrągłej Wieży w Kopenhadze, służącej jako obserwatorium astronomiczne. Rewers: widok głazów w Stenvad.
  • 100 koron (1962 r., 15,5x8,4 cm; kolor dominujący: bordowo-brązowy). Awers: wizerunek duńskiego fizyka Hansa Christiana Ørsteda sporządzony na podstawie rysunku J.V. Gertnera, oraz kompas, upamiętniający odkrycie przez uczonego elektromagnetyzmu. Rewers: widok zamku Kronborg w Elzynorze.
  • 500 koron (1964 r., 17,5x9,0 cm; kolor dominujący: zielono-słomkowo-granatowy). Awers: wizerunek Christiana Reventlowa na podstawie portretu C.A. Jensena, oraz postać chłopa orzącego ziemię, z powodu żywego zainteresowania Reventlowa sprawami rolnictwa. Rewers: Panorama Roskilde od strony fiordu.

Ten banknot był pierwszym duńskim banknotem posiadającym zabezpieczenie w postaci nitki metalowej w papierze.

Seria zapoczątkowana w 1972 r.: wizerunki zwykłych Duńczyków pędzla Jensa Juela/fauna duńska.

Projekt: Ib Andersen, Gunnar Andersen, Ib Biilman Petersen.

  • 10 koron (1975 r., 12,5x6,7 cm; kolor dominujący: słomkowo-płowy). Awers: portret Cathrine Sophie Kirchhoff (1754?-1831). Rewers: edredon z akwareli malarza duńskiego Johannesa Larsena.
  • 20 koron (1980 r., 12,5x7,2 cm; kolor dominujący: jasnobrązowy). Awers: portret Pauliny Tutein (1725-1799) z 1799 r. Rewers: wróble.
  • 50 koron (1975 r., 13,9x7,2 cm; kolor dominujący: niebieski). Awers: portret Engelke Charlotte Ryberg (1771-1846). Rewers: karaś.
  • 100 koron (1974 r. i 1995 – z zabezpieczeniami i częściowo zmienionymi kolorami, 15,0x7,8 cm; kolor dominujący: bordowo-różowy). Awers: autoportret znanego duńskiego malarza Jensa Juela powstały w Dreźnie w 1773/74 r. Rewers: ćma Catocala nupta.
  • 500 koron (1972 r., 16,4x8,5 cm; kolor dominujący: zielono-niebieski). Awers: portret holsztyńskiej arystokratki Franziski Genovevy von Qualen (1776-1841). Rewers: jaszczurka.
  • 1000 koron (1975 r., 17,6x9,4 cm; kolor dominujący: brązowo-popielaty). Awers: wizerunek pisarki Thomasine Gyllembourg (1773-1850). Rewers: wiewiórka.

Seria zapoczątkowana w 1997 r.: sławni Duńczycy/średniowieczna sztuka kościelna Danii.

Projekt: Johan Alkjær. Druk: miedzioryt/offset.

  • 50 koron (1999 r., 12,5x7,2 cm; kolor dominujący: fiolet). Awers: portret znanej duńskiej pisarki Karen Blixen powstały na podstawie fotografii Erika Petersena wykonanej w ostatnim roku życia pisarki. Rewers: postać centaura zbrojnego w miecz, tarczę i hełm. Motyw zaczerpnięto z płaskorzeźby z kościoła w parafii Landet na wyspie Tåsinge.
  • 100 koron (1999 r., 13,5x7,2 cm; kolor dominujący: pomarańczowy). Awers: portret znanego duńskiego kompozytora Carla Nielsena powstały na podstawie fotografii Georga Lindströma z ok. 1908 r. Rewers: bazyliszek, motyw z kościoła w Tømmerby z XII w.
  • 200 koron (1997 r., 14,5x7,2 cm; kolor dominujący: zielony). Awers: wizerunek duńskiej aktorki i pamiętnikarki Johanne Luise Heiberg (1812-1890), wykonany na podstawie fotografii Haralda Paetza z 1869 r. Rewers: skaczący lew, motyw z katedry w Viborg z XII w., który zachował się z wyposażenia starej katedry sprzed rozbiórki w 1863 r.
  • 500 koron (1997 r., 15,5x7,2 cm; kolor dominujący: niebieski). Awers: wizerunek duńskiego fizyka i laureata Nagrody Nobla, Nielsa Bohra, wykonany na podstawie fotografii Herdis i Hermanna Jacobsenów z 1957 r. Rewers: walka rycerza ze smokiem, płaskorzeźba z romańskiej chrzcielnicy w kościele w Lihme (2 poł. XII w.).
  • 1000 koron (1998 r., 16,5x7,2 cm; kolor dominujący: brązowy). Awers: wizerunek Anny i Michaela Ancherów, pary malarzy ze Skagen wykonany na podstawie portretu przyjaciela Pedera Krøyera w 1884 r. Rewers: fragment romańskiej płaskorzeźby z kamienia w kościele w Bislev (2 poł. XII w.) przedstawiająca dwóch walczących rycerzy.

Banknoty z tej serii będą w najbliższych latach wycofywane z obiegu.

Stary most nad Małym Bełtem jest przewodnim motywem na najnowszym banknocie 100-koronowym

Seria zapoczątkowana w 2009 r.: duńskie mosty/zabytki archeologiczne z duńskich muzeów.

Projekt: Karin Birgitte Lund. Druk: miedzioryt/offset.

  • 50 koron (kolor dominujący fioletowy), banknot który zapoczątkował nową serię banknotów Narodowego Banku Duńskiego, mającą za główny motyw duńskie mosty. Przedstawia on zbudowany w 1978 r. most nad cieśniną Salling, łączący wyspę Mors i półwysep Salling. Rewers banknotu przedstawia puchar ze Skarpsalling odkryty podczas wykopalisk archeologicznych w tej miejscowości. Puchar datowany jest na rok 3200 przed Chrystusem. Wprowadzony do obiegu 11 sierpnia 2009.
  • 100 koron (dominujące kolory popielato-żółty), wszedł do obiegu 4 maja 2010 r. Głównym motywem banknotu jest tzw. stary most z 1935 r. przez Mały Bełt w Middelfarcie na Fionii i grot z Hingavl.
  • 200 koron (dominujący kolor zielony), wszedł do obiegu 19 października 2010 r. Głównym motywem jest most zwodzony Knippelsbro w Kopenhadze z 1934 r. i ozdobna klamra do pasa z Langstrup.
  • 500 koron (dominujący kolor błękitny), w obiegu znalazł się w lutym 2011 r. Na banknocie ukazano most królowej Aleksandry z 1943 r. łączący Zelandię z wyspą Møn. Na rewersie banknotu puchar z Keldby.
  • 1000 koron (dominujący kolor różowy), w obiegu znalazł się w maju 2011 r. Na awersie przedstawiono most przez Wielki Bełt ukończony w 1998 r. i łączący Zelandię z Fionią. Rewers pokazuje tzw. brązowy wóz słoneczny z Trundholm, jeden z najważniejszych duńskich eksponatów archeologicznych (ok. 1400-1200 r. przed Chrystusem).

Emisje monet w walucie koronowej

Król Chrystian IX (do 1906 r.)

Korona duńska została wprowadzona za panowania tego władcy. Wybito wtedy pierwszą serię monet koronowych (autorzy: C.C. Peters, Harald Conradsen, Gunnar Jensen).

  • monety brązowe o nominałach 1, 2 i 5 øre (waga odpowiednio: 2, 4, 8 g; nakład w milionach odpowiednio: 51,8/3,3/7,7). Na awersie przedstawiono inicjały króla C IX pod koroną oraz rok. Na rewersie nominał w otoczeniu delfina i kłosa zboża.
  • monety srebrne o nominałach 10 i 25 øre (waga odpowiednio 1,45 i 2,42 g; nakład w milionach odpowiednio: 28,3 i 15,4). Na awersie ukazano wizerunek Chrystiana IX zwrócony w prawo i napis: Chrystian IX król Danii oraz rok. Na rewersie nominał pod gwiazdą w otoczeniu delfina i kłosa zboża.
  • monety srebrne o nominałach 1 i 2 korony (waga odpowiednio 7,5 i 15 g; nakład w milionach odpowiednio: 6,2 i 4,9). Na awersie ukazano wizerunek Chrystiana IX zwrócony w prawo i napis: Chrystian IX król Danii oraz rok. Na rewersie nominał i herb Danii pod koroną w otoczeniu delfina i kłosa zboża.
  • trzy jubileuszowe monety srebrne o nominale 2 korony (waga 15 g; nakład: każda 100 tys. sztuk) wybite z okazji 25-lecia panowania Chrystiana IX (1888), złotego wesela pary królewskiej (1892) i 40-lecia panowania Chrystiana IX (1903).
  • monety złote o nominałach 10 i 20 koron (waga odpowiednio: 4,48 i 8,96 g; nakład w milionach odpowiednio: 0,9 i 1,7). Na awersie ukazano wizerunek Chrystiana IX zwrócony w prawo i napis: Chrystian IX król Danii oraz rok. Na rewersie nominał wokół siedzącej postaci kobiecej symbolizującej Danię, opartej o herb Danii, mającej u stóp delfina i snop zboża.

Król Fryderyk VIII (1906-1912)

Autor monet: Gunnar Jensen.

  • monety brązowe o nominałach 1, 2 i 5 øre (nakład w milionach odpowiednio: 13,9/9,3/3,2). Na awersie przedstawiono inicjały króla F VIII pod koroną. Na rewersie nominał i rok w otoczeniu napisu Królestwo Danii.
  • monety srebrne o nominałach 10 i 25 øre (waga odpowiednio 1,45 i 2,42 g; nakład w milionach odpowiednio: 8,1 i 4,0). Na awersie ukazano wizerunek Fryderyka VIII zwrócony w lewo i napis: Fryderyk VIII król Danii. Na rewersie nominał i rok otoczone ornamentem.
  • jubileuszowa moneta srebrne o nominale 2 korony (waga 15 g; nakład: 150 tys. sztuk) wybita z okazji wstąpienia na tron Fryderyka VIII (1906).
  • monety złote o nominałach 10 i 20 koron (waga odpowiednio: 4,48 i 8,96 g; nakład w milionach odpowiednio: 4,6 i 1,2). Na awersie ukazano wizerunek Fryderyka VIII zwrócony w lewo i napis: Fryderyk VIII król Danii. Na rewersie wielki herb Danii pod koroną i w płaszczu gronostajowym, nominał i rok.

Król Chrystian X (1912-1947)

Autorzy monet: Gunnar Jensen, Andreas Hansen, Harald Salomon.

  • monety brązowe z lat 1913–1923 o nominałach 1, 2 i 5 øre (waga odpowiednio: 2, 4, 8 g; nakład w milionach odpowiednio: 18/9/3). Na awersie przedstawiono inicjały króla C X pod koroną oraz rok. Na rewersie nominał i skromny ornament. Te same monety zostały wybite w żelazie w latach 1918–1919 (nakład w milionach odpowiednio: 7,7/4,2/2,8).
  • monety brązowe z lat 20. i 30. XX w. o zmienionym rysunku i z otworem pośrodku, o nominałach 1, 2 i 5 øre (waga odpowiednio: 1,9/3,8/7,6 g; nakład w milionach odpowiednio: 82,2/51,2/25,1). Na awersie przedstawiono inicjały króla C X pod koroną i napis Król Danii. Na rewersie nominał, rok, napis Dania i skromny ornament.
  • monety aluminiowe z 1941 o nominałach 2 i 5 øre (waga odpowiednio: 1,2 i 2,4 g; nakład w milionach odpowiednio: 26 i 17). Na awersie przedstawiono inicjały króla C X pod koroną i napis Król Danii oraz rok. Na rewersie nominał otoczony wieńcem laurowo-dębowym. Te same monety wybijano później w cynku dodając jeszcze monetę o nominale 1 øre i podobnym rysunku. Nakład w milionach (1, 2, 5 øre): 57,3/29,5/12,1.
  • monety srebrne o nominałach 10 i 25 øre z lat 1913–1919 (waga odpowiednio 1,45 i 2,42 g; nakład w milionach odpowiednio: 28 i 19). Na awersie przedstawiono inicjały króla C X pod koroną i napis Król Danii oraz rok. Na rewersie nominał z ornamentem. W latach 1920–1923 monety te wybijano w miedzioniklu (odpowiednio 23 i 26 milionów).
  • monety z miedzioniklu o nominałach 10 i 25 øre z lat 1924–1947 o zmienionym rysunku i z otworem pośrodku (waga odpowiednio 3 i 4,5 g; nakład w milionach odpowiednio: 58,7 i 33,2). Na awersie przedstawiono inicjały króla C X R(ex) pod koroną i napis Dania oraz rok. Na rewersie nominał z ornamentem. W latach 1941–1945 te same monety wybijano w cynku (nakład odpowiednio 37 i 28 milionów).
  • monety z brązu aluminiowego o nominałach 1/2, 1 i 2 korony (nakład w milionach odpowiednio: 8,3/17,3/7,7). Na awersie przedstawiono inicjały króla C X pod koroną i napis Król Danii oraz rok. Na rewersie nominał z koroną królewską.
  • moneta z brązu aluminiowego o nominale 1 korony z lat 1942–1947 (waga: 6,5 g; nakład 13,4 miliona). Awers: wizerunek Chrystiana X w prawo i napis Chrystian X król Danii. Rewers: nominał i rok z dwoma skrzyżowanymi kłosami zboża.
  • monety srebrne o nominałach 1 i 2 korony z lat 1915–1916 (waga: 7,5 i 15 g; nakład w milionach: 2,4 i 1,1). Awers: wizerunek Chrystiana X w prawo i napis Chrystian X król Danii oraz rok. Na rewersie nominał i herb Danii pod koroną w otoczeniu delfina i kłosa zboża.
  • pięć jubileuszowych monet srebrnych o nominale 2 korony (waga 15 g) wybitych z okazji wstąpienia na tron przez Chrystiana X (1912), srebrnego wesela pary królewskiej (1923), 60 rocznicy urodzin Chrystiana X (1930), 25-lecia panowania Chrystiana X (1937) i 75 rocznicy urodzin króla (1945).
  • monety złote o nominałach 10 i 20 koron (waga odpowiednio: 4,48 i 8,96 g; nakład w milionach odpowiednio: 0,45 i 3,7). Na awersie ukazano wizerunek Chrystiana X zwrócony w prawo i napis: Chrystian IX król Danii oraz rok. Na rewersie wielki herb Danii pod koroną i w płaszczu gronostajowym, nominał i ponownie rok.

Król Fryderyk IX (1947-1972)

Autor monet: Harald Salomon.

  • monety cynkowe o nominałach 1, 2 i 5 øre (waga odpowiednio: 1,6/3,2/6,4 g; nakład w milionach odpowiednio: 445,6/337,7/93,8). Na awersie przedstawiono inicjały króla F IX R(ex) pod koroną oraz rok. Na rewersie nominał i napis Dania.
  • moneta brązowa o nominale 5 øre z 1965 r. (waga: 6 g; nakład w milionach: 234,8). Na awersie przedstawiono inicjały króla F IX R(ex) pod koroną i rok. Na rewersie nominał i napis Dania otoczony 2 kłosami zboża.
  • monety z miedzioniklu o nominałach 10 i 25 øre z lat 1948–1960 (waga odpowiednio 3 i 4,5 g; nakład w milionach odpowiednio: 123,6 i 88,4). Na awersie przedstawiono inicjały króla F IX R(ex) pod koroną w otoczeniu wieńca laurowo-dębowego i rok. Na rewersie nominał i napis Dania.
  • monety z miedzioniklu o nominałach 10 i 25 øre z lat 1960–1972 o zmienionym rysunku (nakład w milionach odpowiednio: 291,8 i 56,6). Na awersie przedstawiono inicjały króla F IX R(ex) pod koroną i rok. Na rewersie nominał otoczony wieńcem laurowo-dębowym i napis Dania.
  • moneta z miedzioniklu o nominale 25 øre z otworem pośrodku z lat 1967–1972 (waga: 4,3 g; nakład: 261,6 miliona). Na awersie przedstawiono inicjały króla F IX R(ex) pod koroną, rok i wieniec laurowy. Na rewersie nominał otoczony kłosami zboża i napis Dania.
  • moneta z miedzioniklu o nominale 1 korony z lat 1960–1972 (6,8 g; nakład: 195,7 miliona). Awers: wizerunek Fryderyka IX w prawo i napis Fryderyk IX król Danii. Rewers: herb Królestwa Danii, nominał i rok.
  • monety z brązu aluminiowego o nominałach 1 i 2 korony z lat 1947–1959 (waga: 6,5 i 13 g; nakład w milionach: 29,4 i 14,3). Awers: wizerunek Fryderyka IX w prawo i napis Fryderyk IX król Danii oraz rok. Na rewersie nominał, rok i herb Danii pod koroną.
  • moneta z miedzioniklu o nominale 5 koron z lat 1960–1972 (waga: 15 g; nakład w milionach: 47,5). Awers: wizerunek Fryderyka IX w prawo i napis Fryderyk IX król Danii oraz rok. Na rewersie nominał, rok i herb Danii pod koroną otoczony wieńcem dębowym.
  • dwie jubileuszowe monety srebrne o nominale 2 korony (waga: 15 g) wybite z okazji podróży pary królewskiej na Grenlandię (1953) i osiągnięcia pełnoletniości przez następczynię tronu ks. Małgorzatę (1958).
  • dwie jubileuszowe monety srebrne o nominale 5 koron (waga: 17 g) wybite z okazji srebrnego wesela pary królewskiej (1960) i ślubu ks. Anny Marii z królem Grecji Konstantynem II (1964).
  • dwie jubileuszowe monety srebrne o nominale 10 koron (waga 20,5 g) wybite z okazji ślubu następczyni tronu ks. Małgorzaty z Henrykiem de Laborde de Monpezat (1967) i z okazji ślubu ks. Benedykty z ks. Ryszardem Sayn-Wittgenstein-Berleburg (1968).

Królowa Małgorzata II (od 1972 r.)

Autorzy monet: Frode Bahnsen, Jan Petersen, Johan Alkjær, Steen Ejlers, Teit Weylandt i inni.

Pierwsza seria z lat 1973–1988 (wycofana z obiegu):

  • moneta żelazno-miedziana o nominale 5 øre (waga: 1,6 g; nakład w milionach: 969,7). Na awersie przedstawiono inicjały królowej M2 pod koroną i rok. Na rewersie nominał i napis Dania.
  • moneta niklowa o nominale 10 øre (waga: 3 g; nakład w milionach: 607,8). Na awersie przedstawiono inicjały królowej M2 pod koroną i rok. Na rewersie nominał i napis Dania z 2 listkami dębu.
  • moneta niklowa o nominale 25 øre z otworem pośrodku (waga: 4,3 g; nakład w milionach: 427). Na awersie przedstawiono inicjały królowej M2 pod koroną, gałązkę dębową i rok. Na rewersie nominał, skromny ornament i napis Dania.
  • moneta niklowa o nominale 1 korony (waga: 6,8 g; nakład w milionach: 307,6). Na awersie przedstawiono wizerunek Małgorzaty II w prawo i napis Małgorzata II królowa Danii. Na rewersie nominał, rok i herb Królestwa Danii.
  • moneta niklowa o nominale 5 koron (waga: 15 g; nakład w milionach: 40,6). Na awersie przedstawiono wizerunek Małgorzaty II w prawo i napis Małgorzata II królowa Danii. Na rewersie nominał, rok i herb Królestwa Danii otoczony 2 gałązkami dębowymi.
  • moneta niklowa o nominale 10 koron (waga: 12,5 g; nakład w milionach: 82,9). Na awersie przedstawiono wizerunek Małgorzaty II w prawo i napis Małgorzata II królowa Danii. Na rewersie nominał w prążkowanym okręgu otoczony dwoma kłosami zboża i rok.
  • srebrna moneta jubileuszowa o nominale 10 koron (1972) z okazji wstąpienia na tron przez Małgorzatę II (waga: 20,5 g; nakład: 400 tys. szt.).
  • moneta jubileuszowa z miedzioniklu o nominale 10 koron (1986), z okazji osiągnięcia pełnoletniości przez następcę tronu ks. Fryderyka (waga: 12,5 g; nakład: 1,1 miliona).

Druga seria (od 1989):

  • moneta brązowa o nominale 25 øre (waga: 2,8 g; nakład: 436 milionów). Na awersie przedstawiono koronę królewską, napis Dania i rok. Na rewersie nominał i serce z herbu Danii. Moneta wycofana z obiegu w 2008 r.
  • moneta brązowa o nominale 50 øre (waga: 4,4 g; nakład: 210 milionów). Na awersie przedstawiono koronę królewską, napis Dania i rok. Na rewersie nominał i serce z herbu Danii (symbol Mennicy w Kopenhadze).
  • monety niklowe o nominale 1, 2 i 5 koron z otworem pośrodku (waga odpowiednio: 3,6/5,9/9,2 g; nakład w milionach odpowiednio: 259/146,5/81). Na awersie przedstawiono trzykrotnie inicjały królowej Małgorzaty II na przemian z trzema koronami królewskimi i trzema sercami oraz rok. Na rewersie nominał, napis Dania i falisty ornament w kształcie rozety.
  • monety z brązu aluminiowego o nominale 10 i 20 koron (waga odpowiednio: 7,0/9,3 g; nakład w milionach odpowiednio: 120,2/78,8). Na awersie przedstawiono wizerunek królowej Małgorzaty II i napis Małgorzata II królowa Danii z rokiem. Na rewersie nominał i herb Danii pod koroną otoczony falistym ornamentem w kształcie rozety. W 1994 r. zmieniono nieco wizerunek królowej na awersie monet. Następna zmiana wizerunku królewskiego, krytykowana zresztą w mediach jako nieudana (królowa ma twarz podstarzałego mężczyzny), nastąpiła w 2001 r. W 2011 r. wprowadzono monety 10 i 20 koronowe z najnowszym wizerunkiem królowej oraz zmienionym herbem Danii.

Ponadto od 1990 Narodowy Bank Duński wydaje szereg pamiątkowych monet obiegowych o nominale 10 i 20 koron, przypominających wyżej wymienione, jednakże o innym rysunku. Wydano m.in. monety 20 koronowe z okazji 50 rocznicy urodzin królowej Małgorzaty II (1990), srebrnego wesela pary królewskiej (1992), 1000-lecia duńskiej monety (1995), ślubu ks. Joachima z Alexandrą Manley (1995), 25-lecia panowania Małgorzaty II (1997), 60-lecia urodzin królowej (2000), ślubu następcy tronu ks. Fryderyka z Mary Donaldson (2004) i wiele innych. Wprowadzono też zwykłe obiegowe monety 10 i 20 koron ze zmienionym wzorem herbu państwowego.

Poza pamiątkowymi monetami obiegowymi Narodowy Bank Duński wydał szereg srebrnych monet kolekcjonerskich (nie znajdujących się w obiegu), najczęściej dublujących okazje z których wydawano pamiątkowe monety obiegowe, lecz w większym formacie.

Zobacz też

Przypisy

  1. THE WORLD FACTBOOK. cia.gov. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-10-24)]. (ang.).

Bibliografia

  • Jørgen Steen Jensen: Danske mønter og sedler. Krone og øre fra 1875 til i dag, Aschehoug Dansk Forlag A/S 2001. ISBN 87-11-16248-1.
  • Nye danske pengesedler, broszura informacyjna Narodowego Banku Duńskiego, 2009
  • Zbigniew Żabiński: Rozwój systemów pieniężnych w Europie zachodniej i północnej, Zakład Narodowy Imienia Ossolińskich – Wydawnictwo, Wrocław 1989, ISBN 83-04-02992-8.

Linki zewnętrzne

  • Banknotes and coins [online], nationalbanken.dk [dostęp 2018-05-02] (ang.).

Witaj

Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.

Źródło

Zawartość tej strony pochodzi stąd.

Odsyłacze

Generator Margonem

Podziel się