| Nazwa potoczna |
Konstytucja Konga |
|---|---|
| Państwo | |
| Data wydania |
25 października 2015 – (referendum) |
| Data wejścia w życie | |
| Rodzaj aktu | |
| Przedmiot regulacji | |
| Status |
obowiązujący |
| Zastrzeżenia dotyczące pojęć prawnych | |
Kongo
 Ustrój i polityka Konga Ustrój polityczny
Konstytucja
Władza ustawodawcza
Władza wykonawcza
Władza sądownicza
Kontrola państwowa
Finanse
Samorząd terytorialny
Partie polityczne
Wybory
Polityka zagraniczna
|
Konstytucja Republiki Konga – najważniejszy akt prawny (ustawa zasadnicza) Republiki Konga. Uchwalona została 6 listopada 2015 roku[1] po przeprowadzonym 25 października tego samego roku referendum[1].
Składa się z preambuły i 21 rozdziałów obejmujących 246 artykułów[2].
Po tym, jak w 1997 roku, po zakończeniu wojny domowej, do władzy doszedł Denis Sassou-Nguesso[3][4] rozpoczęły się prace nad konstytucją.
Nowa konstytucja została zatwierdzona w przeprowadzonym w 2002 roku referendum konstytucyjnym, według informacji rządowych, 84,26% obywateli głosowało „za”[5].
| Wybór | Ilość oddanych głosów | % głosów |
|---|---|---|
| Za | 1 113 955 | 87,83% |
| Przeciw | 154 375 | 12,17% |
| Głosy nieważne | 49 908 | – |
| Razem | 1 318 238 | – |
Konstytucja z 2002 roku wprowadzała silną funkcję prezydenta, niwelowała urząd premiera[7], a także osłabiała kompetencje władzy ustawodawczej[7]. Długość kadencji prezydenta została wydłużona do siedmiu lat (z limitem dwóch kadencji) oraz wprowadzała ograniczenie maksymalnego wieku kandydata – 70 lat[7][8]. Prezydent mógł także powoływać i odwoływać ministrów[5], natomiast parlament tracił możliwość odwoływania głowy państwa[5].
Partie przeciwne Sassou Nguesso skrytykowały projekt nowej konstytucji i wezwały ludzi do bojkotu referendum[5], argumentując, że proponowana konstytucja nada nadmierne uprawnienia urzędowi prezydenta[5].
Organizacje pozarządowe zajmujące się prawami człowieka potępiły proces głosowania, powołując się na nieprawidłowości w trakcie jego trwania[5], ponadto do nadzorowania referendum nie zostali zaproszeni międzynarodowi obserwatorzy[5].
Sassou Nguesso został wybrany prezydentem w 2002[9] oraz w 2009 roku[10]. Pod koniec swojej drugiej kadencji przekroczył granicę wieku 70 lat[11], co oznaczało, że nie będzie mógł kandydować ponownie. W tym samym czasie rządząca Kongijska Partia Pracy (PCT), z którą związany był Sassou Nguesso, rozpoczęła publiczną dyskusję na temat potrzeby nowelizacji konstytucji z 2002 roku. Opozycja zarzucała partii rządzącej[11], że nowa konstytucja zostanie wprowadzona tylko po to, by umożliwić prezydentowi możliwość ponownego kandydowania, sam Sassou Nguesso z początku nie dementował, ani nie zaprzeczał tym plotkom[12].
Jeszcze przed ogłoszeniem oficjalnej daty referendum, przeciwnicy nowej konstytucji wezwali do demonstracji w Brazzaville. 27 września dziesiątki tysięcy ludzi maszerowało ulicami kongijskiej stolicy z okrzykami „Nie dla trzeciej kadencji”[11].
Projekt zakładał konstytucję zbudowaną z 246 artykułów[13]. Według projektu, konstytucja pozwalałaby na trzykrotne wybranie tej samej osoby na prezydenta, znosiła górną granicę wiekową 70 lat dla kandydatów, a także skracała długości kadencji prezydenckiej z siedmiu do pięciu lat[13]. Ustanawiała również stanowisko premiera jako szefa rządu (dotychczas to prezydent pełnił jego obowiązki, a urząd premiera nie istniał)[13].
Zmiany te pozwoliłyby prezydentowi Denisowi Sassou Nguesso, którego druga kadencja kończyła się w 2016 roku, ubiegać się o reelekcję[11][13].
Ostatecznie, 5 października 2015 roku, ogłoszono, że referendum w sprawie nowej konstytucji, odbędzie się 25 października[11].
Okres kampanijny został zarządzony na okres między 9, a 23 października 2015 roku[14]. Kampanię oficjalnie, swoim przemówieniem, otworzył minister spraw wewnętrznych Raymond Mboulou[14].
10 października, przez Brazzaville, przeszły protesty opozycji[15]. Ponieważ demonstracja została rozproszona przez policję, protestujący zaatakowali posterunki policji[15]. Według doniesień, w trakcie protestu cztery osoby zostały zastrzelone przez policjantów[15].
21 października protestujący ustawili barykady i płonące opony[16]. Do akcji tłumienia protestów włączyło się także wojsko. Przeciwnicy referendum zapowiedzieli bojkot głosowania, widząc w nim jedynie sposób na utrzymanie władzy przez Sassou Nguesso[16].
Paul-Marie Mpouele, lider opozycji, wezwał ludzi do sprzeciwu wobec referendum, ale przy tym do powstrzymania się od przemocy.
Tymczasem, siły bezpieczeństwa otoczyły dom Guya Brice Parfaita Kolélasa, lidera opozycyjnego Kongijskiego Ruchu na Rzecz Demokracji i Rozwoju Integralnego (MCDDI)[17], który brał udział w protestach[18].
Głosowanie odbyło się pokojowo, nie zarejestrowano żadnych doniesień o przemocy. Frekwencja poprawiła się w miarę upływu dnia[19] (chociaż z początku wskazywano na niską frekwencję[20]). Zgłaszane jednak były problemy logistyczne, które miały uniemożliwiać głosowanie[19].
Pascal Tsaty Mabiala, lider Panafrykańskiego Związku na rzecz Demokracji Społecznej[17], argumentował 26 października, że z powodu niskiej frekwencji referendum należy unieważnić[19].
Raymond Mboulou, minister spraw wewnętrznych, ogłosił wyniki referendum 27 października. Wynikało z nich, że za przyjęciem nowej konstytucji głosowało 92,96% osób[21], przy frekwencji wynoszącej 72,44% obywateli[21]. Koalicja opozycyjna nie zgodziła się z wynikiem i zapowiedziała protest oraz nieposłuszeństwo obywatelskie, do czasu wycofania dokumentu[22].
30 października, opozycja zorganizowała ceremonię upamiętniającą protestujących zabitych w dniach 20–21 października. Opozycja podała także, że według nich, zabito 17 osób (znacznie więcej niż wskazywały oficjalne dane)[23].
2 listopada opozycja ogłosiła, że rezygnuje ze swoich nieposłuszeństw obywatelskich[24].
Nowa konstytucja została oficjalnie przyjęta przez prezydenta Sassou Nguesso 6 listopada 2015 roku[25].
Konstytucja Republiki Konga składa się z preambuły i 246 artykułów, które znajdują się w obrębie 21 rozdziałów. W części z nich wydzielono podrozdziały.
W preambule zwraca się uwagę na to, że Republika Konga jest narodem świeckim, a także że państwo szanuje prawa człowieka. Ponadto, podkreśla się wartości demokratyczne.
W preambule stwierdza się, że integralną częścią Konstytucji są:
Konstytucja Republiki Konga składa się z 21 rozdziałów, w tym z 246 artykułów[2].
| Rozdział | Treść | Artykuły |
|---|---|---|
| I | Państwo i suwerenność | 1–7 |
| II | Podstawowe prawa i wolności | 8–56 |
| III | Partie polityczne i opozycja | 57–63 |
| IV | Władza wykonawcza | 64–106 |
| V | Władza ustawodawcza | 107–137 |
| VI | Stosunki między władzą wykonawczą, a ustawodawczą | 138–165 |
| VII | Władza sądownicza | 166–174 |
| VIII | Sąd Konstytucyjny | 175–188 |
| IX | Sąd Dyscypliny Budżetowej | 189–190 |
| X | Wysoki Sąd Sprawiedliwości | 191–195 |
| XI | Rada Gospodarcza, Społeczna i Środowiskowa | 196–199 |
| XII | Rzecznik Praw Obywatelskich | 200–203 |
| XIII | Siły zbrojne | 204–207 |
| XIV | Rady Regionalne | 208–211 |
| XV | Rada Wolności i Komunikacji | 212–213 |
| XVI | Komisja Praw Człowieka | 214–216 |
| XVII | Traktaty i Umowy Międzynarodowe | 217–223 |
| XVIII | Status byłych prezydentów | 224–226 |
| XIX | Rady Konsultacyjne | 227–239 |
| XX | Zmiany w Konstytucji | 240–242 |
| XXI | Postanowienia końcowe | 243–246 |
Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.
Zawartość tej strony pochodzi stąd.
