Konkordancja (z łac. concordia „zgoda”) – alfabetyczny spis wyrazów, zdań, znaków lub symboli znajdujących się w jakimś dziele literackim lub zbiorze dokumentów czy ksiąg[1]. Jest to zwykle dość obszerne opracowanie zawierające spis wyrazów występujących w wybranym dziele lub w pracach konkretnego autora wraz ze wskazaniem miejsc ich występowania[2].
Choć w bibliografiach językoznawczych spotyka się wiele rodzajów publikacji określanych mianem „Konkordancja” to najczęściej tego terminu używa się do konkordancji biblijnych[2]. Wraz z rozwojem technologii cyfrowych znaczenie konkordancji drukowanych spada z powodu wykorzystywania tekstów cyfrowych.
Konkordancja w archiwistyce – spis (wykaz) dawnych sygnatur i odpowiadających im nowych.
Wyróżnia się następujące typy konkordancji:
Inspiracją do tworzenia konkordancji biblijnych były pochodzące z XII wieku materiały kaznodziejskie zebrane w dziele Beniamin minor autorstwa Ryszarda ze św. Wiktora. W XIII w. pojawiły się zwiastuny konkordancji do których w pierwszej kolejności należy zaliczyć Concordantiae Tomasza Gallusa i Concordantiae morales Antoniego z Padwy[3].
Prekursorem konkordancji biblijnych był Hugon a Sancto Caro (1200?–1263). Inicjując i koordynując pracę około 500 dominikanów z klasztoru św. Jakuba w Paryżu, w okresie 15 lat opracował pierwszą konkordancję do tekstu Wulgaty (t.zw. Concordantiae Sacrorum Bibliorum lub Concordantiae Sancti Jacobi [Konkordancja św. Jakuba], ukończona w 1267). Było to dzieło pełne skrótów przez co trudne do praktycznego wykorzystania[a]. Wskazywało ono położenie każdego słowa w konkretnym rozdziale Pisma Świętego, jednak bez zaznaczenia tekstowego kontekstu jego występowania. Konkordancja ta przeszła szereg późniejszych przeróbek i uzupełnień dzięki którym stała się pierwowzorem późniejszych konkordancji[2].
W XVI wieku zaczęły powstawać pierwsze konkordancje biblijne dla tekstów oryginalnych. W 1523 roku w Wenecji opublikowano konkordancję R. Isaaca ben Nathana (rozkwit jego działalności pisarskiej przypadł na początek XV w.), opartą na tekście hebrajskim ST. Konkordancję do tekstu greckiego NT opracował Sixtus Betuleius (1501–1554). W XVI wieku powstała też konkordancja zredagowana przez Roberta Estienne’a[2].
Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.
Zawartość tej strony pochodzi stąd.