| |||||||||
| Klasyfikacja systematyczna wyznania | |||||||||
| Chrześcijaństwo └ Protestantyzm └ Luteranizm | |||||||||
| Ustrój kościelny |
Ustrój episkopalny | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Zasięg geograficzny | |||||||||
| Członkostwo |
Światowa Rada Kościołów, Światowa Federacja Luterańska, Konferencja Kościołów Europejskich, Wspólnota Porvoo | ||||||||
| |||||||||
| |||||||||
| Strona internetowa | |||||||||
Kościół Islandii (isl.: Þjóðkirkjan), Ewangelicko-Luterański Kościół Islandii, Narodowy Kościół Islandii) – luterańska wspólnota religijna obejmująca większość mieszkańców Islandii, jednocześnie kościół narodowy i kościół państwowy Islandii. Na czele Kościoła stoi biskup Islandii, który rezyduje w Reykjavíku. Obecnie jest nim Agnes M. Sigurðardóttir.
Chrześcijaństwo było obecne od początku ludzkiego osadnictwa w Islandii, co jest faktem wyjątkowym na skalę Europy. Pierwszymi ludźmi, którzy przybyli na wyspę byli celtyccy pustelnicy, szukający miejsca, gdzie będą mogli oddawać cześć Chrystusowi. Później zostali wyparci przez osadników nordyckich. Niektórzy z nich byli chrześcijanami, jednak większość pozostawała poganami, czczącymi starych bogów nordyckich. Kiedy w 930 roku została powołana do życia islandzka republika, oparta została na religii pogańskiej. W II połowie X wieku misjonarze z kontynentalnej części Europy zaczęli szerzyć wśród ludności katolicyzm.
Ari Þorgilsson, w jego historycznym opracowaniu Íslendingabók pisze, że naród był głęboko podzielony między wyznawców różnych religii, którzy nie tolerowali się nawzajem. Podczas zgromadzenia ustawodawczego Althing w Þingvellir w 1000 roku kraj znalazł się na skraju wojny domowej. Przywódcy obu grup zdawali sobie sprawę z niebezpieczeństwa i znaleźli rozwiązanie sporu. Wybrali osobę powszechnie szanowaną za swoją mądrość, pogańskiego kapłana i wodza Þorgeira z Ljósavatn, aby zdecydował, którą drogę powinni obrać mieszkańcy. Þorgeir udał się do swojego domu, gdzie medytował. Następnego dnia ponownie zwołał zgromadzenie, aby ogłosić swoją decyzję. Powiedział: „Niech to będzie podstawą naszego prawa, że każdy w tym kraju musi być chrześcijaninem i wierzyć w jednego Boga, Ojca, Syna i Ducha Świętego”. Postanowił również, że pogańskie zwyczaje, takie jak składanie ofiar, wystawianie niemowląt na zimno, czy spożywanie koniny będą tolerowane, o ile będą praktykowane prywatnie. Decyzja została przyjęta przez społeczeństwo, a wielu ludzi zostało później ochrzczonych.
Podczas przyjmowania chrześcijaństwa przez mieszkańców Islandii, wśród ludności pracowali biskupi i księża misjonarze z terenów Niemiec, Anglii i Europy Wschodniej. Pierwszy islandzki biskup, Ísleifur, został konsekrowany w Bremie w 1056 roku. Mianował swoją siedzibą Skálholt. Miejscowość pozostała centrum chrześcijańskiej nauki i duchowości na terenie kraju aż do XVIII wieku. Pomimo wielu zawirowań historycznych, w kościele na Islandii zachowana jest ciągłość. Przez pierwsze pięć wieków był to Kościół rzymskokatolicki. Na początku 1056 roku był częścią prowincji z siedzibą w Bremie, następnie arcybiskupstwa w Lund, a w 1153 roku Islandia weszła pod zwierzchnictwo prowincji Nidaros. Kraj został podzielony na dwie diecezje: Skálholt, utworzoną w 1056 roku i Holar w 1106 roku. Stan ten trwał do 1801 roku, kiedy całe terytorium Islandii weszło pod zwierzchnictwo biskupa z siedzibą w Reykjavíku.
Trzech islandzkich duchownych było czczonych jako święci, chociaż żaden z nich nie został oficjalnie kanonizowany. Najbardziej znanym z nich jest Torlak (1133-1193). Kształcił się w Lincoln w Anglii, oraz w Paryżu. Wracając do Islandii Þorlákur został opatem klasztoru Kanoników Regularnych Þykkvibær, szybko zyskując opinię świętego. Jako biskup Skálholt starał się wymusić na Rzymie dekrety dotyczące własności majątku kościelnego i moralności duchowieństwa. W islandzkim kalendarzu liturgicznym znaleźć można dwa dni poświęcone Torlakowi, 20 lipca i 23 grudnia. Pozostali dwaj święci to biskupi Jan Ögmundsson (1106-1121) i Guðmundur Arason (1203-1237).
W XII i XIII wieku miał miejsce wielki rozwój piśmiennictwa islandzkiego, zarówno religijnego, jak i sag. Większość z nich została napisana przez osoby duchowne. Część Biblii została przetłumaczona na język islandzki w XIII wieku.
Reformacja została zapoczątkowana w Islandii w 1540 roku przez władze Królestwa Danii. Klasztory zostały zamknięte, a ich majątek skonfiskowany został na rzecz króla, który stał się głową kościoła. Ciemną plamą jej przebiegu pozostaje egzekucja ostatniego katolickiego biskupa Holaru, Jóna Arasona oraz jego dwóch synów[2]. Większość rzymskokatolickich kapłanów nadal pracowała w swoich parafiach, jednak w obrządku luterańskim. Reformacja wywołała ożywienie działalności literackiej w kraju. Publikacja islandzkiego tłumaczenia Nowego Testamentu w 1540 roku oraz całej Biblii w 1568 stała się kamieniem milowym w historii tego języka i jego ochronie. Dzieło „Pieśni o Męce Pańskiej”, czyli 50 medytacji na krzyżu napisane przez XVII-wiecznego poetę i polityka Hallgrímura Péturssona stało się najważniejszą szkołą modlitwy i mądrości dla wielu pokoleń. Tak samo można powiedzieć o „Postylli” Jóna Vídalina, biskupa Skálholtu. Jego wymowne i charyzmatyczne kazania były czytane w każdym domu. Islandzkie Towarzystwo Biblijne zostało założone w 1815 roku. Jego powstanie było owocem wizyty szkockiego duchownego, Ebenezera Hendersona, który podróżował po kraju, rozpowszechniając Biblię i Nowy Testament. Wiek XIX był czasem narodowego przebudzenia w Islandii i działań w kierunku niezależności politycznej. Wielu duchownych odegrało bardzo ważną rolę w tym ruchu.
Konstytucja Islandii z 1874 roku zagwarantowała wolność religijną, jednak określa również, że „Kościół Ewangelicko-Luterański jest kościołem narodowym oraz jest chroniony i wspierany przez państwo”. Na przełomie XIX i XX wieku został zreformowany kościelny proces ustawodawczy, powołano rady parafialne, a zbór uzyskał prawo do wyboru swoich księży. W 1912 roku ukazało się tłumaczenie Biblii, zweryfikowane w 1981, natomiast najnowszy przekład pochodzi z 2007 roku. Na początku XX wieku nastąpiła liberalizacja stanowiska kościoła, co przysporzyło wiele sporów teologicznych. Do tego czasu ludność Islandii była przeważnie wiejska, składali się na nią rolnicy i rybacy, którzy prowadzili tradycyjny tryb życia. Kościół był jego częścią, modlitwy i uczęszczanie na nabożeństwa było praktykowane w każdym domu. Współczesne problemy społeczne nie ominęły również kościoła, a społeczeństwo staje się coraz bardziej zsekularyzowane.
| Rok | Populacja | Członkowie | % | ± |
|---|---|---|---|---|
| 1998 | 272.381 | 244.893 | 89,91 | 0,00 
|
| 1999 | 275.712 | 246.263 | 89,32 | 0,59 
|
| 2000 | 279.049 | 247.420 | 88,67 | 0,65
|
| 2001 | 283.361 | 248.614 | 87,74 | 0,93
|
| 2002 | 286.575 | 249.386 | 87,02 | 0,72
|
| 2003 | 288.471 | 249.645 | 86,54 | 0,48
|
| 2004 | 290.570 | 250.176 | 86,10 | 0,44
|
| 2005 | 293.577 | 250.759 | 85,42 | 0,68
|
| 2006 | 299.891 | 251.909 | 84,00 | 1,42
|
| 2007 | 307.672 | 252.411 | 82,04 | 1,96
|
| 2008 | 315.459 | 252.708 | 80,11 | 1,93
|
| 2009 | 319.368 | 253.069 | 79,24 | 0,87
|
| 2010 | 317.630 | 251.487 | 79,18 | 0,06
|
| 2011 | 318.452 | 247.245 | 77,64 | 1,54
|
| 2012 | 319.575 | 245.456 | 76,81 | 0,83
|
| 2013 | 321.857 | 245.184 | 76,20 | 0,61
|
| 2014 | 325,671 | 244,440 | 75.06 | 1.14
|
| 2015 | 329,100 | 242,743 | 73.76 | 1.30
|
| 2016 | 332,529 | 237,938 | 71.55 | 2.21
|
| 2017 | 338,349 | 236,481 | 69.89 | 1.66
|
| 2018 | 348,450 | 234,215 | 67.22 | 2.67
|
| 2019 | 356,991 | 232,591 | 65.15 | 2.07
|
| 2020 | 364,134 | 231,112 | 63.47 | 1.68
|
| 2021 | 368,792 | 229,669 | 62.28 | 1.19
|
| 2022 | 376,248 | 229,146 | 60.90 | 1.38
|
| 2023 | 387,758 | 227,259 | 58.61 | 2.29
|
Około 58.6% społeczeństwa kraju należy do Kościoła Islandii, a odsetek chrześcijan wynosi 69.6%. Dziewięć na dziesięć dzieci zostaje ochrzczonych w ciągu pierwszego roku życia, 90% młodzieży zostało konfirmowane, a 85% ślubów i 99% pogrzebów odbywa się w kościele. Znacznie mniejszy odsetek wiernych bierze udział w cotygodniowych nabożeństwach, ale te odbywające się w święta przyciągają nierzadko tłumy. Badania statystyczne pokazują, że jedynie 10% dorosłych członków Kościoła uczestniczy w obrzędach religijnych przynajmniej raz w miesiącu. Większość dzieci uczonych jest wieczornej modlitwy w swoich domach. W szkołach podstawowych nauczane są historie biblijne. Krajowe radio transmituje nabożeństwa w każdą niedzielę rano, a także modlitwy dwa razy dziennie. Według badań 51% Islandczyków jest religijnych.
Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.
Zawartość tej strony pochodzi stąd.