Strona kitabu z XIX w.
Kitab z 2 poł. XVIII w.
Kitaby (z arab. kitāb – księga) – zbiory tekstów zawierających zasady religii muzułmańskiej , opowieści moralistyczne związane z treścią Koranu i hadis , przepisy rytualne , legendy z życia proroków , apokryfy , tłumaczenia lub oryginały modlitw .
Cechą charakterystyczną kitabów jest to, że zostały one zapisane w języku starobiałoruskim (od XVI–XVII w.) lub w polskim (XVIII-XIX w.)[1] , ale pismem arabskim . Twórcami kitabów są Tatarzy Wielkiego Księstwa Litewskiego , którzy zostali osiedleni na Podlasiu w XIV-XV w. w celu ochrony granicy przed Krzyżakami . Tatarzy litewscy pochodzili ze Złotej Ordy . Część z nich była przymusowo osiedlona, ale większość osiedliła się dobrowolnie.
Nauka zajmująca się badaniem kitabów to kitabistyka(inne języki) [1] . Wśród prekursorów tej subdyscypliny naukowej, obchodzącej w 2018 r. swoje 50-lecie[2] , wymienia się m.in. Antona Antonowicza(inne języki) [3] oraz Jewfimija Karskiego , Iwana Łuckiewicza , Jana Stankiewicza , Witala Wolskiego(inne języki) , Antoniego Muchlińskiego i Ignatija Kraczkowskiego . W Polsce głównym ośrodkiem tej dziedziny wiedzy jest Centrum Badań Kitabistycznych działające w ramach Wydziału Filologicznego UMK [4] .
Zobacz też
Przypisy
↑ a b Czesław Łapicz . Kitabistyka: źródła, metodologia i perspektywy badawcze . „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza”. 24 (44) nr 2. DOI : 10.14746/pspsj.2017.24.2.7. ISSN 2450-4939 . [dostęp 2019-02-15].
↑ Joanna Kulwicka-Kamińska. Rękopiśmienne księgi religijne – tatarskie dziedzictwo . „Przegląd Tatarski”. 4, 2018. Muzułmański Związek Religijny w Rzeczypospolitej Polskiej . ISSN 2080-0541 . [dostęp 2019-02-15]. brak numeru strony
↑ Czesław Łapicz . Antoni K. Antonowicz jako badacz piśmiennictwa Tatarów — muzułmanów Wielkiego Księstwa Litewskiego . „Slavistica Vilnensis”. 60, s. 189–202, 2015. ISSN 2351-6895 . [dostęp 2019-02-15].
↑ Centrum Badań Kitabistycznych - Wydział Filologiczny - Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu. www.fil.umk.pl. [dostęp 2019-02-15].
Linki zewnętrzne
Maxime Seveleu-Dubrovnik (red. nauk.): Trzeci alfabet języka białoruskiego. arabica.fias.fr. [dostęp 2019-08-10].
Joanna Kulwicka-Kamińska, Czesław Łapicz (red. nauk.): Tefsir Tatarów Wielkiego Księstwa Litewskiego. tefsir.umk.pl. [dostęp 2019-02-15].
Galina Miszkinene: Litewscy Tatarzy. Etnologia.pl. [dostęp 2019-02-15].
Елена Иосифовна Титовец: На стыке двух культур: Рукописные книги белорусских татар. knizhkult.narod.ru. [dostęp 2019-02-15]. (ros. ) .
В. І. Несьцяровіч: Кітабы — унікальная зьява ў беларускай мове. knizhkult.narod.ru. [dostęp 2019-02-15]. (ros. ) .