Krakowskie Centrum Kinowe ARS w 2012
Logo ARS na ekranie w sali Reduta (2018)
Wnętrze kina (2018)
Wnętrze kina – kasa i bufet (2018)

Kino Sztukakino istniejące od 1916 roku, znajdujące się przy ul. św. Jana 6 w Krakowie. Następnie w tym miejscu działało Krakowskie Centrum Kinowe ARS z wejściem od ul. św. Tomasza, w skład którego wchodziło m.in. dawne kino „Sztuka” (do 7 maja 2012 roku jedna z kilku sal kinowych w ARS-ie) – najstarsze działające kino w Krakowie. Zakończyło działalność 1 stycznia 2019[1].

Historia

Kino rozpoczęło swoją działalność 26 października 1916 roku[2]. Liczyło około 400 miejsc. Wejście do kina znajdowało się od ul. św. Tomasza, wyjścia od ul. św. Jana.

Pierwsza prasowa wzmianka na temat kina „Sztuka” pojawiła się w krakowskim „Czasie” 13 grudnia 1916 roku – była to informacja, że kinoteatr ofiarował na rzecz Komitetu gwiazdkowego dla Legionistów połowę dochodu brutto z przedstawienia w dniu 14 grudnia[3].

Okres przedwojenny

W lutym 1929 roku w „Sztuce” jako drugim kinie w Krakowie zainstalowano „rozgłośniki” i rozpoczęto wyświetlanie filmów dźwiękowych. 23 października 1932 roku w kinie wyświetlono eksperymentalny film László Moholy-Nagya Światła i cienie, U wrót śmierci Josefa von Sternberga, jeden akt Gabinetu doktora Caligari Roberta Wiene. Słowo wstępne przed seansem wygłosił działacz Studia Polskiej Awangardy Filmowej (SPAF) Witold Zechenter. 3 czerwca 1933 roku odbył się pokaz polskich filmów awangardowych – słowo wstępne wygłosił Jalu Kurek, wyświetlono także jego eksperymentalny film OR (Obliczenia rytmiczne)[4], a także Europę Stefana i Franciszki Themersonów. W 1934 roku Jalu Kurek zaprezentował osiągnięcia awangardy czechosłowackiej i angielskiej. Zaprezentowano dorobek m.in. Karela Plicki, Martina Friča, Otakara Vávry oraz dokumentalistów: Basila Wrighta, Harry’ego Watta, Alberta Cavalcantiego, eksperymentatora László Moholy-Nagya i animatora Lena Lye[2].

Okres wojny

Kino uruchomiono w drugiej połowie września 1939 roku. Było premierowym kinem dla publiczności polskiej. Po przeprowadzonym remoncie (od stycznia do września 1940) stało się kinem powtórkowym. Grano wówczas głównie filmy niemieckie, a także polskie, austriackie, amerykańskie, hiszpańskie i włoskie. Kino było czynne do 17 stycznia 1945 roku – miało wówczas w repertuarze Tragedię jednej miłości[2].

Okres powojenny

Po wyzwoleniu wznowiło działalność pod koniec stycznia 1945 roku. Na mocy dekretu z 13 listopada 1945 roku o utworzeniu Przedsiębiorstwa Państwowego „Film Polski”[5] zlikwidowano prywatną własność kin. W 1963 roku placówka zmieniła nazwę na Kino Studyjne „Sztuka”. Na ekranie gościło wiele cykli tematycznych: Adaptacje literackie na ekranie, Amerykański film muzyczny, Kobieta w oczach polskich filmowców i inne. Wydawano miesięczny program kina w nakładzie 4 tysięcy egzemplarzy, zawierający omówienia filmów i artykuły problemowe. W latach 1967–1969 odbywały się prezentacje filmów archiwalnych (cykl Wieczory dla znawców). Przez kilka lat działał Dyskusyjny Klub Filmowy X Muza. Od 1975 roku kino działało jako filia kina Filmoteki Narodowej w Warszawie Iluzjon. Na ostatnim seansie 31 marca 1980 wyświetlono Golema Piotra Szulkina[2].

Kino zostało zamknięte w roku 1980[6] i rozpoczęto remont generalny. Nie wznowiono wówczas działalności, a w 1989 roku budynek odzyskali prywatni właściciele.

Współczesność

Wnętrze dawnego kina podczas przebudowy na hotel (2021)
Siedziba kina po przebudowie na hotel (2022)

Kino wznowiło działalność 18 sierpnia 1995 roku[7]. Jako Krakowskie Centrum Kinowe ARS posiadało następujące sale kinowe[8]:

  • Gabinet – najnowsza sala, działająca od 19.11.2011 roku[7], 32 miejsca,
  • Kiniarnia – 30 miejsc,
  • Salon – 20 miejsc,
  • Aneks – działa od 1997 roku, 50 miejsc,
  • Reduta – kinoteatr (w tzw. sali Saskiej), działa od 1997 roku, 171 miejsc,

do 7 maja 2012 roku działała również

  • Sztuka – sala działająca od 1916 roku, miała 237 miejsc.

Wyświetla repertuar studyjny, posiada umowy z sieciami Europa Cinemas w Paryżu i Siecią Kin Studyjnych w Warszawie[6]. Od 1995 roku organizuje Tajemnicze pokazy specjalne – pokazywany film zawsze jest przedpremierowy i zawsze jest niespodzianką, widzowie nie znają wcześniej tytułu filmu. Do 7 grudnia 2012 roku odbyło się 798 Tajemniczych pokazów specjalnych.

30 kwietnia 2012 roku kino miało przestać istnieć, gdyż kończyła się umowa najmu lokalu, która nie miała być przedłużona[9]. Powodem było dwukrotne podniesienie czynszu przez właścicieli budynku[10]. Swój głos w obronie zamykanego kina wyraził m.in. James Hopkin z „The Guardian[11].

Ostateczna decyzja odnośnie do przyszłości kina została podjęta 7 maja 2012 roku, do tego czasu kino funkcjonowało normalnie[12]. Po negocjacjach osiągnięto kompromis – ARS pozostało przy ul. św. Jana 6, ale z wejściem od ul. św. Tomasza i bez sali „Sztuka”[13]. Kino funkcjonowało na pięciu salach mających nieco ponad 300 miejsc. Sala „Sztuki” na parterze trafiła w ręce innego niż ARS najemcy[14].

Piotr Lenar (autor zdjęć m.in. do filmów Jana Jakuba Kolskiego) zamierzał nakręcić film dokumentalny o kinie „ARS” – „W starym kinie”. Premiera planowana była na jesień 2012 roku. Jako goście mieli wystąpić filmowcy i ludzie związani z ARS-em, m.in. Krzysztof Globisz, Andrzej Wajda, Krzysztof Krauze, Jan Jakub Kolski, Krzysztof Jasiński i Zygmunt Konieczny[15][16].

Krakowskie Centrum Kinowe ARS działało w dotychczasowej siedzibie do końca 2018 r. Planowane wznowienie działalności w innej lokalizacji nie nastąpiło[1].

Przypisy

  1. a b Natalia Grygny: Kino Ars znika z kamienicy przy ul. św. Tomasza. lovekrakow.pl, 2018-11-19. [dostęp 2018-12-12]. (pol.).
  2. a b c d Roman Włodek: Krakowskie Kino „Sztuka” ma 90 lat. 2006-10-25. [dostęp 2012-03-29]. (pol.).
  3. Kronika, „Czas” (626), 13 grudnia 1916, s. 2 [dostęp 2012-03-31] (pol.).
  4. Marcin Giżycki, Ignacy Szczepański: Jalu Kurek – OR – Obliczenia rytmiczne. [dostęp 2012-03-31]. (pol.).
  5. Dekret z dnia 13 listopada 1945 r. o utworzeniu przedsiębiorstwa państwowego „Film Polski”. [dostęp 2012-03-31]. (pol.).
  6. a b Krakowskie Centrum Kinowe ARS: O nas. ars.pl. [dostęp 2012-03-28]. [zarchiwizowane z [brak tego adresu] (2012-03-29)]. (pol.).
  7. a b Kino ARS otwiera szóstą salę. krakow.naszemiasto.pl, 2011-11-17. [dostęp 2012-03-28]. (pol.).
  8. Krakowskie Centrum Kinowe ARS: Sale. [dostęp 2019-05-22]. (pol.). (strona zarchiwizowana 2012-08-31 na web.archive.org).
  9. Monika Jagiełło, Maria Mazurek: ARS będzie szukać innej lokalizacji. gazetakrakowska.pl, 2012-03-27. [dostęp 2012-03-28]. (pol.).
  10. Rafał Romanowski: Legendarne sale ARS-u zamykają działalność. gazeta.pl, 2012-03-27. [dostęp 2012-04-10].
  11. James Hopkin: Cine-files: Kino Ars, Kraków. This historic Polish picturehouse faces closure at the end of the month. Can it be saved?. guardian.co.uk, 2012-04-04. [dostęp 2012-04-10].
  12. Krakowskie Centrum Kinowe ARS: Aktualności. ars.pl. [dostęp 2012-05-03]. [zarchiwizowane z [brak tego adresu] (2012-05-06)]. (pol.).
  13. Krakowskie Centrum Kinowe ARS: Aktualności. ars.pl. [dostęp 2012-05-08]. [zarchiwizowane z [brak tego adresu] (2012-06-23)]. (pol.).
  14. Marta Paluch: Kino ARS okrojone, ale będzie działać. gazetakrakowska.pl, 2012-05-08. [dostęp 2012-05-08]. (pol.).
  15. Kręcą film o kinie ARS. gazetakrakowska.pl, 2012-04-28. [dostęp 2012-04-28]. (pol.).
  16. Film dokumentalny o kinie ARS. antyradio.pl. [dostęp 2013-08-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-10-17)]. (pol.).

Bibliografia

  • Sztuka, Kino. W: Encyklopedia Krakowa. Warszawa – Kraków: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2000, s. 410. ISBN 83-01-13325-2.
  • Jerzy Semilski, Jerzy Toeplitz: Zakazany owoc. Kraków: DKF „Kinematograf”, 1986.

Linki zewnętrzne

  • Strona Krakowskiego Centrum Kinowego ARS (wersja archiwalna)

Witaj

Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.

Źródło

Zawartość tej strony pochodzi stąd.

Odsyłacze

Generator Margonem

Podziel się