Państwo | |
---|---|
Skrót |
SMER |
Lider | |
Data założenia |
1999 |
Ideologia polityczna | |
Barwy | |
Strona internetowa |
Kierunek – Socjalna Demokracja[1] (słow. SMER – sociálna demokracia, SMER) – słowacka partia polityczna o profilu socjaldemokratycznym[2], określana także jako partia lewicy narodowej[3]. Przewodniczącym ugrupowania od czasu jego powstania jest Robert Fico[4].
Partię założył w 1999 Robert Fico, jeden z liderów postkomunistycznej Partii Demokratycznej Lewicy[4]. Ugrupowanie zajęło trzecie miejsce w wyborach parlamentarnych w 2002, zdobywając 13,5% głosów i 25 mandatów (na 150)[5]. Pozostała wówczas w opozycji wobec drugiego rządu Mikuláša Dzurindy, sprzeciwiała się przeprowadzanym przez centroprawicę reformom, opowiadając się np. za zlikwidowaniem podatku liniowego. W pierwszych w historii Słowacji wyborach do Parlamentu Europejskiego 2004 partia osiągnęła 16,9% głosów i zajęła trzecie miejsce (3 mandaty)[6].
1 marca 2003 do partii dołączyła Partia Porozumienia Obywatelskiego. 1 stycznia 2005 Smer zakończył proces integracji z innymi lewicowymi formacjami – przyłączyły się do niego Partia Demokratycznej Lewicy, Socjaldemokratyczna Alternatywa i Socjaldemokratyczna Partia Słowacji. Nastąpiła wówczas zmiana nazwy partii[4] na Kierunek – Socjalna Demokracja.
W 2006 Smer wygrał wybory parlamentarne z wynikiem 29,1% głosów i 50 mandatami[5]. Ugrupowanie zawarło koalicję z Partią Ludową – Ruchem na rzecz Demokratycznej Słowacji Vladimíra Mečiara i Słowacką Partią Narodową Jána Sloty, tworząc rząd, na czele którego stanął Robert Fico. Gabinet ten funkcjonował przez pełną kadencję do 2010[7]. Za zawarcie koalicji ze skrajnie prawicową i nacjonalistyczną Słowacką Partią Narodową w 2006 Smer został czasowo zawieszony w prawach członkowskich w Partii Europejskich Socjalistów[8].
W wyborach w tym samym roku partia zdobyła 34,8% głosów i ponownie zajęła pierwsze miejsce wśród ugrupowań politycznych (62 mandaty)[9]. Słabe wyniki koalicjantów, z których pierwszy znalazł się poza parlamentem, a drugie utracił ponad połowę posłów[5], spowodowały jednak przejście partii Roberta Fica do opozycji. Już w 2012 po rozpadzie centroprawicowej koalicji doszło do kolejnych wyborów do Rady Narodowej. Smer odniósł zdecydowane zwycięstwo z wynikiem 44,4%, co przełożyło się na 83 mandaty w 150-osobowym parlamencie[2]. Pozwoliło to na utworzenie pierwszego od czasu rozpadu Czechosłowacji monopartyjnego gabinetu, na czele którego ponownie stanął Robert Fico.
W 2016 Smer ponownie zwyciężył w wyborach krajowych, tracąc jednak ponad 30 mandatów i tym samym bezwzględną większość w parlamencie[10]. Partia zawiązała wówczas koalicję ze Słowacką Partią Narodową oraz ugrupowaniami Most-Híd i SIEŤ[11], jej lider pozostał premierem.
W marcu 2018, po skandalu związanym z zabójstwem dziennikarza Jána Kuciaka i masowych protestach, Robert Fico podał się do dymisji, która została przyjęta przez prezydenta Andreja Kiskę[12]. W tym samym miesiącu na czele nowego gabinetu stanął inny członek partii, dotychczasowy wicepremier Peter Pellegrini[13].
W wyborach do Rady Narodowej w 2020 Smer otrzymał 18,3% głosów (38 mandatów), zajmując drugie miejsce za ugrupowaniem Zwyczajni Ludzie[14]. W konsekwencji partia utraciła władzę, przechodząc do opozycji. W czerwcu tego samego roku doszło do rozłamu w partii, gdy Peter Pellegrini ogłosił powołanie nowej partii pod nazwą Głos – Socjalna Demokracja i z grupą posłów wystąpił z klubu poselskiego[15][16].
W wyborach w 2023 partia zajęła pierwsze miejsce z wynikiem 22,9% głosów (42 mandaty)[17]. Ugrupowanie podpisało porozumienie koalicyjne z partią Petera Pellegriniego, a także z narodowcami, co skutkowało zawieszeniem w październiku 2023 jego członkostwa w Partii Europejskich Socjalistów[18]. W tym samym miesiącu Robert Fico powrócił na urząd premiera[19].
Wybory | Poparcie | Mandaty | Zmiana |
---|---|---|---|
2002 | 13,5% | 25 | – |
2006 | 29,1% | 50 | +25 |
2010 | 34,8% | 62 | +12 |
2012 | 44,4% | 83 | +21 |
2016 | 28,3% | 49 | –34 |
2020 | 18,3% | 38 | –11 |
2023 | 22,9% | 42 | +4 |
Wybory | Poparcie | Mandaty | Zmiana | L. miejsc dla Słowacji |
---|---|---|---|---|
2004 | 16,9% | 3 | – | 14 |
2009 | 32,0 | 5 | +2 | 13 |
2014 | 24,1% | 4 | –1 | 13 |
2019[20] | 15,7% | 3 | –1 | 14 |
Wybory | Popierany kandydat | Głosowanie | Poparcie | Uwagi |
---|---|---|---|---|
Ivan Gašparovič | I tura | 22,3% | Przejście do II tury | |
II tura | 59,9% | Wygrana z Vladimírem Mečiarem | ||
Ivan Gašparovič | I tura | 46,7% | Przejście do II tury | |
II tura | 55,5% | Wygrana z Ivetą Radičovą | ||
Robert Fico | I tura | 28,0% | Przejście do II tury | |
II tura | 40,6% | Przegrana z Andrejem Kiską | ||
Maroš Šefčovič | I tura | 18,7% | Przejście do II tury | |
II tura | 41,6% | Przegrana z Zuzaną Čaputovą |
Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.
Zawartość tej strony pochodzi stąd.