Kierunek – Socjalna Demokracja
SMER – sociálna demokracia
Ilustracja
Państwo

 Słowacja

Skrót

SMER

Lider

Robert Fico

Data założenia

1999

Ideologia polityczna

socjaldemokracja

Barwy

czerwona, granatowa

Strona internetowa

Kierunek – Socjalna Demokracja[1] (słow. SMER – sociálna demokracia, SMER) – słowacka partia polityczna o profilu socjaldemokratycznym[2], określana także jako partia lewicy narodowej[3]. Przewodniczącym ugrupowania od czasu jego powstania jest Robert Fico[4].

Historia

Partię założył w 1999 Robert Fico, jeden z liderów postkomunistycznej Partii Demokratycznej Lewicy[4]. Ugrupowanie zajęło trzecie miejsce w wyborach parlamentarnych w 2002, zdobywając 13,5% głosów i 25 mandatów (na 150)[5]. Pozostała wówczas w opozycji wobec drugiego rządu Mikuláša Dzurindy, sprzeciwiała się przeprowadzanym przez centroprawicę reformom, opowiadając się np. za zlikwidowaniem podatku liniowego. W pierwszych w historii Słowacji wyborach do Parlamentu Europejskiego 2004 partia osiągnęła 16,9% głosów i zajęła trzecie miejsce (3 mandaty)[6].

1 marca 2003 do partii dołączyła Partia Porozumienia Obywatelskiego. 1 stycznia 2005 Smer zakończył proces integracji z innymi lewicowymi formacjami – przyłączyły się do niego Partia Demokratycznej Lewicy, Socjaldemokratyczna Alternatywa i Socjaldemokratyczna Partia Słowacji. Nastąpiła wówczas zmiana nazwy partii[4] na Kierunek – Socjalna Demokracja.

W 2006 Smer wygrał wybory parlamentarne z wynikiem 29,1% głosów i 50 mandatami[5]. Ugrupowanie zawarło koalicję z Partią Ludową – Ruchem na rzecz Demokratycznej Słowacji Vladimíra Mečiara i Słowacką Partią Narodową Jána Sloty, tworząc rząd, na czele którego stanął Robert Fico. Gabinet ten funkcjonował przez pełną kadencję do 2010[7]. Za zawarcie koalicji ze skrajnie prawicową i nacjonalistyczną Słowacką Partią Narodową w 2006 Smer został czasowo zawieszony w prawach członkowskich w Partii Europejskich Socjalistów[8].

W wyborach w tym samym roku partia zdobyła 34,8% głosów i ponownie zajęła pierwsze miejsce wśród ugrupowań politycznych (62 mandaty)[9]. Słabe wyniki koalicjantów, z których pierwszy znalazł się poza parlamentem, a drugie utracił ponad połowę posłów[5], spowodowały jednak przejście partii Roberta Fica do opozycji. Już w 2012 po rozpadzie centroprawicowej koalicji doszło do kolejnych wyborów do Rady Narodowej. Smer odniósł zdecydowane zwycięstwo z wynikiem 44,4%, co przełożyło się na 83 mandaty w 150-osobowym parlamencie[2]. Pozwoliło to na utworzenie pierwszego od czasu rozpadu Czechosłowacji monopartyjnego gabinetu, na czele którego ponownie stanął Robert Fico.

W 2016 Smer ponownie zwyciężył w wyborach krajowych, tracąc jednak ponad 30 mandatów i tym samym bezwzględną większość w parlamencie[10]. Partia zawiązała wówczas koalicję ze Słowacką Partią Narodową oraz ugrupowaniami Most-Híd i SIEŤ[11], jej lider pozostał premierem.

W marcu 2018, po skandalu związanym z zabójstwem dziennikarza Jána Kuciaka i masowych protestach, Robert Fico podał się do dymisji, która została przyjęta przez prezydenta Andreja Kiskę[12]. W tym samym miesiącu na czele nowego gabinetu stanął inny członek partii, dotychczasowy wicepremier Peter Pellegrini[13].

W wyborach do Rady Narodowej w 2020 Smer otrzymał 18,3% głosów (38 mandatów), zajmując drugie miejsce za ugrupowaniem Zwyczajni Ludzie[14]. W konsekwencji partia utraciła władzę, przechodząc do opozycji. W czerwcu tego samego roku doszło do rozłamu w partii, gdy Peter Pellegrini ogłosił powołanie nowej partii pod nazwą Głos – Socjalna Demokracja i z grupą posłów wystąpił z klubu poselskiego[15][16].

W wyborach w 2023 partia zajęła pierwsze miejsce z wynikiem 22,9% głosów (42 mandaty)[17]. Ugrupowanie podpisało porozumienie koalicyjne z partią Petera Pellegriniego, a także z narodowcami, co skutkowało zawieszeniem w październiku 2023 jego członkostwa w Partii Europejskich Socjalistów[18]. W tym samym miesiącu Robert Fico powrócił na urząd premiera[19].

Wyniki wyborów

Wyniki w wyborach parlamentarnych
Wybory Poparcie Mandaty Zmiana
2002 13,5% 25
2006 29,1% 50 +25
2010 34,8% 62 +12
2012 44,4% 83 +21
2016 28,3% 49 –34
2020 18,3% 38 –11
2023 22,9% 42 +4
Wyniki w wyborach do Parlamentu Europejskiego
Wybory Poparcie Mandaty Zmiana L. miejsc dla Słowacji
2004 16,9% 3 14
2009 32,0 5 +2 13
2014 24,1% 4 –1 13
2019[20] 15,7% 3 –1 14
Wyniki w wyborach prezydenckich
Wybory Popierany kandydat Głosowanie Poparcie Uwagi
2004
Ivan Gašparovič I tura 22,3% Przejście do II tury
II tura 59,9% Wygrana z Vladimírem Mečiarem
2009
Ivan Gašparovič I tura 46,7% Przejście do II tury
II tura 55,5% Wygrana z Ivetą Radičovą
2014
Robert Fico I tura 28,0% Przejście do II tury
II tura 40,6% Przegrana z Andrejem Kiską
2019
Maroš Šefčovič I tura 18,7% Przejście do II tury
II tura 41,6% Przegrana z Zuzaną Čaputovą

Przypisy

  1. Główne kierunki polityki zagranicznej rządu Donalda Tuska w latach 2007–2011. Paweł Musiałek (red.). Kraków: Wydawnictwo eSPe, 2012, s. 147. [dostęp 2017-03-16].
  2. a b Parties and Elections in Europe: Slovakia. parties-and-elections.eu. [dostęp 2014-07-12]. (ang.).
  3. Direction – Social Democracy. tradebridgeconsultants.com, 31 stycznia 2012. [dostęp 2015-07-31]. (ang.).
  4. a b c Leaders of Slovakia. terra.es. [dostęp 2014-07-12]. (ang.).
  5. a b c Parties and Elections in Europe – Słowacja 2. [dostęp 2014-07-12]. (ang.).
  6. Voľby do Európskeho parlamentu 13. júna 2004. statistics.sk. [dostęp 2014-07-12]. (słow.).
  7. Vláda SR od 04.07.2006 do 08.07.2010. government.gov.sk. [dostęp 2014-07-12].
  8. SMER ukarany za koalicję ze skrajną prawicą. psz.pl, 17 października 2006. [dostęp 2015-07-31].
  9. Fico vyhral a predsa končí. sme.sk, 13 czerwca 2010. [dostęp 2014-07-12]. (słow.).
  10. Parlamentné voľby 2016 online – kompletné výsledky volieb. webnoviny.sk, 6 marca 2016. [dostęp 2016-03-06]. (słow.).
  11. REPORTÁŽ: Smer-SD, SNS, Most-Híd a #Sieť podpísali koaličnú dohodu. teraz.sk, 22 marca 2016. [dostęp 2016-03-23]. (słow.).
  12. Robert Fico odchodzi. Dymisja premiera Słowacji stała się faktem. interia.pl, 15 marca 2018. [dostęp 2018-03-22].
  13. Slovensko má novú vládu, Pellegrini prisľúbil vyšetrenie vraždy. sme.sk, 22 marca 2018. [dostęp 2018-03-22]. (słow.).
  14. Priebežné a kompletné výsledky volieb (online): Parlamentné voľby 2020 na Slovensku. webnoviny.sk, 1 marca 2020. [dostęp 2020-03-01]. (słow.).
  15. Pellegrini predstavil novú politickú stranu Hlas. pravda.sk, 29 czerwca 2020. [dostęp 2020-06-29]. (słow.).
  16. Miro Kern: Pellegrini ohlásil stranu, má zatiaľ 11 poslancov. dennikn.sk, 17 czerwca 2020. [dostęp 2020-07-28]. (słow.).
  17. Anežka Lisá: Štátna komisia potvrdila výsledky volieb, víťazom je Smer-SD. rtvs.sk, 1 października 2023. [dostęp 2023-10-01]. (słow.).
  18. Ketrin Jochecová, Eddy Wax, Jacopo Barigazzi: European socialists suspend Robert Fico’s Smer party and its ally Hlas. politico.eu, 12 października 2023. [dostęp 2023-10-20]. (ang.).
  19. Prezidentka SR vymenovala Roberta Fica do funkcie predsedu vlády SR. vlada.gov.sk, 25 października 2023. [dostęp 2023-10-25]. (słow.).
  20. Zuzana Gabrižová: Konečné výsledky eurovolieb 2019 na Slovensku. 27 maja 2019. [dostęp 2023-10-01]. (słow.).

Witaj

Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.

Źródło

Zawartość tej strony pochodzi stąd.

Odsyłacze

Generator Margonem

Podziel się