W latach 1903–1910 Kazimierz Bein był aktywistą esperanckim, tłumaczem i leksykografem znanym pod pseudonimem Kabe. W roku 1911 nagle, bez wyjaśnienia, opuścił ruch esperancki[3].
Działalność esperancka
Kabe zdobył sławę tłumaczeniem na esperanto powieści Dno nędzy(inne języki) (La fundo de l' mizero) Wacława Sieroszewskiego, które ukazało się w 1904. Wśród dzieł, które przetłumaczył znajduje się między innymi FaraonBolesława Prusa; Bein tłumaczył także z języka niemieckiego (Baśniebraci Grimm – Elektitaj fabeloj, 1906) i rosyjskiego (m.in. Ojcowie i dzieciIwana Turgieniewa). Od 1906 był wiceprzewodniczącym Akademii Esperanta. Stworzył również jeden z pierwszych słowników esperanckich: Vortaro de Esperanto(inne języki).
Działalność Kabe na rzecz esperanta zakończyła się w 1911 r. Powodami odejścia od języka, które podał 20 lat później, były rozczarowanie esperantystami, którzy w niedostatecznym stopniu władają językiem, oraz to, że esperanto nie zdobywa popularności. Uznał, że inny, nowy język sztuczny będzie w przyszłości odgrywał rolę międzynarodowego[3].
Rezygnacja Kabe, ojca stylu esperanckiego i jednego z pionierów ruchu, zrobiła na esperantystach duże wrażenie. Od jego pseudonimu powstał czasownik kabei oznaczający Uczynić jak Kabe, który, będąc bardzo aktywnym esperantystą, nagle i zupełnie przestał pisać w esperancie[4] lub opuścić esperanto po aktywnym i udanym uczestnictwie w ruchu[5].
Twórczość esperancka
Unua Legolibro (Pierwsza czytanka, 1907)
Vortaro de Esperanto (Słownik esperanta, 1910)
Tłumaczenia
Dno nędzy, Wacław Sieroszewski (La fundo de l' mizero, 1904)
Latarnik, Henryk Sienkiewicz (w zbiorze La lanternisto kaj aliaj prozaĵoj de Polaj aŭtoroj, 1905[6])
Antologia Polska (Pola Antologio, 1906)
Baśnie wybrane braci Grimm (Elektitaj Fabeloj, 1906[7])
Urodził się we wsi Sierżnia pod Łodzią, w posiadłości ojca – Aleksandra Beina – powstańca styczniowego i syberyjskiego zesłańca. Jego rodzina była pochodzenia żydowskiego, niemniej Beinowie wyznawali katolicyzm. Bein nie założył rodziny. Został pochowany na cmentarzu św. Józefa w Łodzi[1].
Przypisy
↑ abAndrzejA.GrzybowskiAndrzejA., Julia UrszulaJ.U.OrlińskaJulia UrszulaJ.U., Kazimierz Bein (1872–1959): współzałożyciel Polskiego Towarzystwa Okulistycznego i aktywny esperantysta, „Archiwum Historii i Filozofii Medycyny”, 82, 2019, s. 106–112, ISSN 0860-1844 [dostęp 2021-08-28](pol.).
Baldur Ragnarsson: Kabe – nia unua vortaristo (Juna amiko, nr 92, 2000)
GeoffreyG.SuttonGeoffreyG., Concise Encyclopedia of the Original Literature of Esperanto, 1887-2007, New York: Mondial, 2008, ISBN 1-59569-090-5, OCLC 230802330.brak strony (książka)
Andrzej Grzybowski, Julia Urszula Orlińska, Kazimierz Bein (1872-1959): współzałożyciel Polskiego Towarzystwa Okulistycznego i aktywny esperantysta, s. 106-112, w: "Archiwum Historii i Filozofii Medycyny", tom 82, Poznań 2019 ISSN 0860-1844