Karol Hadaczek (ur. 24 stycznia 1873 w Grabowcach, powiat Bohorodczany, zm. 19 grudnia 1914 we Lwowie) – polski archeolog, profesor Uniwersytetu Lwowskiego, członek Akademii Umiejętności, członek Towarzystwa Historycznego we Lwowie[1].

Życiorys

Kształcił się w szkołach elementarnych w Lachowcach i Bohorodczanach, do gimnazjum uczęszczał w Stanisławowie (ukończył je w 1893). W latach 1893-1897 studiował filologię klasyczną i literaturę polską na Uniwersytecie Lwowskim, m.in. pod kierunkiem Ludwika Ćwiklińskiego. Dzięki wsparciu Ćwiklińskiego wyjechał w 1897 na uzupełniające studia do Wiednia. Zgłębiał na tamtejszym uniwersytecie archeologię klasyczną, historię starożytną, prahistorię, numizmatykę i historię sztuki, a studia uwieńczył doktoratem w 1900. W kolejnych latach prowadził badania naukowe w Grecji, Włoszech i Niemczech. Po powrocie w 1903 obronił na Uniwersytecie Lwowskim pracę habilitacyjną i został docentem w Zakładzie Archeologii Klasycznej i Prehistorii; równocześnie kierował Działem Archeologicznym Muzeum im. Dzieduszyckich we Lwowie oraz był konserwatorem dla utrzymania zabytków przeddziejowych we lwowskim Urzędzie Konserwatorskim. W 1905 został mianowany profesorem nadzwyczajnym i objął kierownictwo Katedry i Zakładu Archeologii Klasycznej i Prehistorii Uniwersytetu Lwowskiego; w roku akademickim 1913/1914 pełnił funkcję dziekana Wydziału Filozoficznego. W ramach ekspedycji austriackiej uczestniczył w pracach wykopaliskowych w Egipcie (1911-1913).

W 1909 został powołany na członka korespondenta AU (późniejsza PAU). Był również członkiem korespondentem (1903), następnie członkiem zwyczajnym (1905) Instytutu Archeologicznego w Wiedniu. Uchodził za człowieka o łagodnym usposobieniu, ale popadał często w konflikty z otoczeniem, m.in. na tle rywalizacji o pozycję prowadzonej przez niego katedry na uniwersytecie. Po wybuchu I wojny światowej w czasie oblężenia Lwowa przeżywał załamanie psychiczne wywołane wojną, problemami finansowymi oraz niezrozumieniem i zawiścią ze strony niektórych archeologów. Zmarł śmiercią samobójczą (zastrzelił się). Został pochowany na Cmentarzu Łyczakowskim we Lwowie, jednak jego grób obecnie już nie istnieje. Jego studentami byli m.in. Włodzimierz Antoniewicz i Józef Kostrzewski.

Praca naukowa

W pracy naukowej zajmował się prahistorią oraz archeologią starożytnej Grecji. Zbadał około 200 grobów na cmentarzysku z okresu rzymskiego we wsi Gać koło Przeworska i zgłosił hipotezę, że tamtejsza kultura została stworzona przez ludność pochodzenia germańskiego[2]. Od jego badań na tym stanowisku czeski badacz Lubor Niederle stworzył pojęcie "kultura przeworska", którym zastąpił wcześniej używany termin "kultura wenedzka".

Prace naukowe (wybór)

Ogłosił ponad 50 prac naukowych, m.in.:

  • Nowo odkryty dyplom żołnierski z czasów Domicyana (1897)
  • Kilka uwag o czasach prehistorycznych Galicji (1897-1898)
  • Z badań archeologicznych w dorzeczu Bugu (1900)
  • Ślady epoki tzw. archaiczno-mykeńskiej we wschodniej Galicyi (1901)[3]
  • Z badań archeologicznych w dorzeczu Dniestru (1902)
  • Der Ohrschmuck der Griechen und Etrusken (1903)
  • Grób Neptolemosa w Delfach[4] (1903)
  • Rzeźba w usługach świątyni greckiej (1903)
  • Światowid (1904)
  • Złote skarby michałkowskie (1904)[5]
  • Dział przedhistoryczny Muzeum im. Dzieduszyckich (1907)[6]
  • Polygnotos, pierwszy klasyk malarstwa greckiego (1908)[7]
  • Cmentarzysko ciałopalne koło Przeworska (1909)
  • Kultura dorzecza Dniestru w epoce cesarstwa rzymskiego (1912)[8]
  • Osada przemysłowa w Koszyłowcach z epoki eneolitu (1914)

Przypisy

  1. Teofil Emil Modelski, Towarzystwo Historyczne 1914-1924, w: Kwartalnik Historyczny, rocznik LI, zeszyt 1-2, Lwów 1937, s. 52.
  2. "Badania tego archeologa przyczyniły się do bliższego poznania kultury przeworskiej uznawanej przez niego, w przeciwieństwie do innych, za germańską. " w: Archeolodzy warszawscy na początku XX wieku, 1986; "Do takich zwolenników należy także prof. Hadaczek we Lwowie, który zarówno w wykładach uniwersyteckich, jak i odczytach popularnych propaguje doktryny Kossinny o ekspansji Germanów daleko ku wschodowi. " w: Archeologia Polski: t. 22-23 , 1977
  3. Ślady epoki tak zwanej archaiczno-mykeńskiej we wschodniej Galicyi, Nadb.: "Wiadomości num.-arch.", nr 2 (49 i 50), 1901, polona.pl [dostęp 2019-05-21].
  4. Karol Hadaczek, Grób Neoptolemosa w Delfach, Osobne odb.: "Eos". Lwów, 1900. T. 6., polona.pl [dostęp 2019-05-21].
  5. Złote skarby michałkowskie [online], polona.pl [dostęp 2019-05-21].
  6. Dział przedhistoryczny Muzeum im. Dzieduszyckich, Odb.: Przewodnik po Muzeum im. Dzieduszyckich we Lwowie. - Lwów, 1907, polona.pl [dostęp 2019-05-21].
  7. Polygnotos, pierwszy klasyk malarstwa greckiego, Odb.: Eos. T. 14., polona.pl [dostęp 2019-05-21].
  8. Kultura dorzecza Dniestru w epoce cesarstwa rzymskiego, Osobne odb.: Materyały Antropologiczno-Archeologiczne i Etnograficzne Akademii Umiejętności. T. 12., polona.pl [dostęp 2019-05-21].

Bibliografia

  • Biogramy uczonych polskich, Część I: Nauki społeczne, zeszyt 1; A-J, Wrocław 1983.
  • Jerzy Pilecki, Hadaczek Karol (1873—1914) w: Polski Słownik Biograficzny, Wrocław — Warszawa — Kraków : Zakład Narodowy Imienia Ossolińskich, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk 1961, tom IX/2, zeszyt 41, s. 223—224.

Linki zewnętrzne

  • Dzieła Karola Hadaczka w bibliotece Polona

Witaj

Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.

Źródło

Zawartość tej strony pochodzi stąd.

Odsyłacze

Generator Margonem

Podziel się