Karagana (Caragana Lam.) – rodzaj roślin należący do rodziny bobowatych. Obejmuje 91 gatunków[3]. Zasięg rodzaju obejmuje wschodnią Europę (na wschód od Bułgarii i Ukrainy) poprzez niemal całą Azję (bez południowej części tego kontynentu), po Rosyjski Daleki Wschód[5][3]. Są to rośliny drzewiaste występujące na obszarach suchych, często w górach, w różnych formacjach – leśnych, zaroślowych i trawiastych[5].
Uprawiane są jako rośliny ozdobne, najczęściej karagana syberyjskaC. arborescens. W obrębie zasięgu są ważnym źródłem drewna opałowego, służą jako źródło paszy, uprawiane są w formie pasów wiatrochronnych i dla ochrony gleby przed erozją. Służą jako rośliny miododajne, jadalne (spożywane są młode strąki), lecznicze, barwierskie i włóknodajne (z kory sporządzane są liny)[5][6].
Nazwa naukowa utworzona została ze zlatynizowanej nazwy mongolskiej tych roślin (khargana)[5]. W języku polskim dawniej rośliny te znane były pod nazwami: grochownik, grochówka, sybirka i żółta akacja[7].
Morfologia
Karagana ciernista
Pokrój
Niewielkie drzewa do 7 m wysokości, krzewy[9], w tym niskie, poduszkowe i w takim wypadku bardzo podobne do roślin z rodzaju traganekAstragalus[7][5]. Pędy zróżnicowane na krótko- i długopędy, zarówno przylistki jak i zachowujące się po opadnięciu listków osadki wykształcone w formie cierni. U różnych gatunków, różne części pędów bywają owłosione[7]. Kora na starszych pędach złuszcza się wąskimi pasmami[7].
Sezonowe i zimozielone, skrętoległe[9]. Blaszka parzystopierzasto złożona, przy czym listków jest od 2 do 12[7][9], rzadko do 20[10]. Listki są całobrzegie, na szczycie zwykle z małym wyrostkiem[10]. Oś liścia często wyciągnięta w cierń, drewniejąca po opadnięciu listków. U niektórych gatunków występują odmienne liście na długo- i krótkopędach[7].
Wyrastają pojedynczo w kątach liści lub zebrane po kilka w pęczki[10]. Kwiaty motylkowe, zwykle różowe[9], pomarańczowe lub brązowe[7]. Kielich rurkowaty lub dzwonkowaty, z 5 nierównymi ząbkami (dwa górne zwykle krótsze). Pręcików 10, z których 9 ma nitki zrośnięte, a jeden jest wolny. Słupek pojedynczy, z jednego owocolistka, z górną zalążnią[9][10].
↑Michael A.M.A.RuggieroMichael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20](ang.).
↑ abcdeG.P. Lewis, Brian Schrire, Barbara Mackinder, Mike Lock: Legumes of the World. Royal Botanic Gardens, Kew, 2005, s. 482. ISBN 978-1-900347-80-8.
↑David J.D.J.MabberleyDavid J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 162, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200.
↑ abcdefghijWłodzimierz Seneta: Drzewa i krzewy liściaste C. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 25–35. ISBN 83-01-11074-0.
↑ZbigniewZ.MirekZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 48, ISBN 978-83-62975-45-7.
↑ abcdeRoger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 1. Trees and shrubs. London: Macmillan, 2002, s. 294. ISBN 0-333-73003-8.
↑ abcdYingxin Liu, Zhaoyang Chang & Gennady P. Yakovlev: Caragana Fabricius. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2022-01-15].
↑Genus Caragana Fabr.. Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2022-01-15].
