Kalendarium historii Towarzystwa Jezusowego (zakonu jezuitów) w Polsce

XVI WIEK

1540 – Paweł III, bullą Regimini militantis Ecclesiae, zatwierdził Towarzystwo Jezusowe

1555 – przyjazd do Polski pierwszego jezuity, Alfonsa Salmeróna

1556, 31 lipca – śmierć założyciela zakonu jezuitów Ignacego Loyoli

1558-59 – pobyt w Polsce teologa jezuickiego Piotra Kanizego

1559, 29 czerwca – w Augsburgu wstąpił do Towarzystwa pierwszy Polak, Łukasz Krassowski

1564, 2 listopada – pierwsi jezuici przybyli do Lidzbarka na Warmii

w Wiedniu przypłacił życiem posługę zarażonym br. Zachariasz Forst, pierwszy Polak umierający w Towarzystwie

1565 – Franciszek Borgiasz, generał zakonu, deleguje na Litwę jezuitę Franciszka Sunyera w celu oceny tamtejszej sytuacji wyznaniowej

1565 – otwarcie szkoły w Braniewie;

następne: 1568 – Pułtusk, 1570 – Wilno, 1573 – Poznań, 1575 – Jarosław, 1584 – Dorpat, Kalisz, Połock, Ryga, 1585 – Nieśwież, 1586 – Lublin

1568 – w Pułtusku narodziny jezuickiego teatru szkolnego w Polsce

1568, 15 sierpnia – w Rzymie śmierć jezuity Stanisława Kostki

1569 – Walerian Protasewicz Szuszkowski, biskup wileński, sprowadza jezuitów z Braniewa do Wilna

1571 – w Braniewie pierwsza w Polsce Sodalicja Mariańska

1574 – Zofia z Odrowążów Tarnowska funduje kolegium jezuitów w Jarosławiu, pierwsze kolegium na Rusi,

1578 – Akademia Wileńska (Stefan Batory)

1579 – „Żywoty świętychPiotra Skargi

1579 – pierwsi jezuici w Krakowie za sprawą króla Stefana Batorego

1583 – w Wilnie pierwsze w Polsce wydanie Ćwiczeń duchownych

1583 – król Stefan Batory sprowadza jezuitów do Krakowa i wprowadza ich do kościoła św. Barbary; wkrótce powstaje też nowicjat przy kościele św. Szczepana, oddanym później na potrzeby zakonu

1584 – Piotr Skarga zakłada w Krakowie Bractwo Miłosierdzia

1585 - Stefan Batory, król Polski, zatwierdza darowiznę wsi Wełna, uczynioną przez opata klasztoru trzemeszeńskiego, Wojciecha Mieleńskiego, za wolą królewską i za zgodą konwentu tegoż klasztoru na rzecz klasztoru jezuickiego w Poznaniu

1585 – arcybiskup lwowski Sokołowski sprowadza jezuitów do Lwowa i oddaje na ich potrzeby osobną kaplicę, a jezuita Marcin Laterna głosi kazania w lwowskiej katedrze

1586 – Moscovia, Antonio Possevina

1593 – Nowy Testament w przekładzie Jakuba Wujka

1596 – O lichwie, Marcina Śmigleckiego

1596 – jezuicki dom zakonny powstaje w Toruniu za sprawą Piotra Kostki Stermberga, biskupa chełmińskiego

1597 – Kazania sejmowe Piotra Skargi

1598, 30 sierpnia – męczeństwo pierwszego jezuity – Polaka, Marcina Laterny

XVII WIEK

1602 – Szczepan Gostomski zapoczątkował powstanie kolegium jezuitów w Sandomierzu

1605 – wyniesienie na ołtarze jezuity Stanisława Kostki

1608 – podział na dwie prowincje: Polską i Litewską

1608 – biskup poznański Adam Nowodworski oddaje jezuitom kolegium w Łomży

1609 – fundacja kościoła pod wezwaniem Narodzenia Najświętszej Marii Panny i Św. Ignacego – biskupa i męczennika, obecnie Matki Boskiej Łaskawej w Warszawie

1611 – Akademia Poznańska (Zygmunt III Waza)

1611 – biskup Marcin Szyszkowski funduje kolegium jezuitów w Płocku

1612 – Skryte rady Towarzystwa Jezusowego Hieronima Zahorowskiego, literatura antyjezuicka

1612 – Stanisław i Paweł Wolscy ufundowali kolegium jezuitów w Rawie Ruskiej

1614 – fundacja kolegium w Krożach przez hetmana Jana Karola Chodkiewicza

1616 – biskup wileński Mikołaj Pac osadza jezuitów w Krożach

1617 – Stanisław Żółkiewski, kanclerz i hetman wielki koronny, sprowadza jezuitów do Baru; tamtejsze kolegium wspiera nowymi nadaniami hetman Stanisław Koniecpolski

1618 – biskup chełmiński Jan Kuczborski przekazuje jezuitom dom w Malborku

1618 – Jan Gostomski ufundował dom zakonny w Wałczu

1619 – biskup Kuczborski funduje kolegium jezuitów w Bydgoszczy

1619, 7 września – męczeństwo jezuity Melchiora Grodzieckiego

1621-32 – Thesaurus polono – latino – graecus, Grzegorza Knapskiego

1621 – Lew Sapieha, podkanclerzy litewski, ufundował kolegium jezuitów w Brześciu Litewskim

1621 – biskup Łucki Paweł Wolski lokuje zakon jezuitów w Brześciu Litewskim

1621 – biskup Jan von Gleissen osadza jezuitów w Chojnicach

1622, 12 marca – kanonizacja jezuitów: Ignacego Loyoli i Franciszka Ksawerego

1625 – wyjazd do Chin Andrzeja Rudominy

1625 – Anna Chodkiewiczowa, żona Jana Karola Chodkiewicza, oddaje jezuitom Kolegium w Ostrogu

1626 – De perfecta poesi, Macieja Kazimierza Sarbiewskiego

1631 – Albrycht Stanisław Radziwiłł funduje kolegium jezuickie w Pińsku

1632 – prace o niewolnictwie Maryjnym Stanisława Fenickiego i Jana Chomentowskiego

1636 – Parallela horoscopa, Oswalda Krügera

1643 - przyszły król Rzeczpospolitej Obojga Narodów, Jan II Kazimierz Waza, wstępuje do nowicjatu jezuickiego w Loreto we Włoszech, lecz opuszcza je dwa lata później.

1643, 23 marca – w Japonii męczeństwo Wojciecha Męcińskiego

1650 – De piis erga Deum affectibus, Mikołaja Łęczyckiego

1656 – Flora sinensis, Michała Boyma

1657, 16 maja – męczeństwo jezuity Andrzeja Boboli

1661 – Akademia Lwowska (Jan Kazimierz)

1661 – Analecta mathematica, Adama Kochańskiego

1673 – Bartłomiej Nataniel Wąsowski założył w Jarosławiu studium matematyczne

1683 – Meta cordium, Kaspra Drużbickiego

1687 – przy kolegium warszawskim pierwszy budynek teatralny

1690 – Architekt polski, Stanisława Solskiego

Dawne Kolegium Jezuickie w Toruniu

1698 – otwarcie kolegium jezuickiego w Toruniu

XVIII WIEK

1721 – Historia naturalis, Gabriela Rzączyńskiego

1726, 31 grudnia – kanonizacja jezuity Stanisława Kostki

1728 – pierwszy tom herbarza Kaspra Niesieckiego

1737 – narodziny prasy jezuickiej (Kurier Polski)

1752 – fundacja Collegium Nobilium jezuitów w Warszawie

1755 – podział na cztery prowincje: Małopolską, Wielkopolską, Litewska i Mazowiecką

1764-68 – edycja Zbioru dziejopisów polskich Franciszka Bohomolca

1765-76 – Doświadczenia skutków rzeczy, Józefa Rogalińskiego

1769 – Geografia, Karola Wyrwicza

1770 – początek edycji Zabaw Przyjemnych i Pożytecznych

1773 – brewe Klemensa XIV, Dominus ac Redemptor (kasata jezuitów)

1780 – Historia narodu polskiego, Adama Naruszewicza

1782 – Stanisław Czerniewicz wybrany tymczasowym Wikarym Generalnym na terenie Rosji od 1782 do 1785

1782 – Budowanie wiejskie, Piotra Świtkowskiego

1785 - Gabriel Lenkiewicz-Ipohorski wybrany tymczasowym Wikarym Generalnym na terenie Rosji od 1785 do 1798

1787 – Powinności nauczyciela, Grzegorza Piramowicza

1799 - Franciszek Kareu wybrany tymczasowym Wikarym Generalnym na terenie Rosji od 1799 do 1801

XIX WIEK

1801 - Gabriel Gruber wybrany tymczasowym Wikarym Generalnym na terenie Rosji od 1801 do 1812

1812 – Tadeusz Brzozowski 19 generałem Towarzystwa Jezusowego

1812 – kolegium jezuitów w Połocku przekształca się w Akademię Połocką

1814, 7 sierpnia – Pius VII, bullą Sollicitudo omnium ecclesiarum, przywrócił Towarzystwo Jezusowe

1820 – wydalenie jezuitów z Rosji

1828 – Jan Paweł Woronicz prymasem Królestwa Polskiego

1853, 30 października – beatyfikacja jezuity Andrzeja Boboli

1872 – założenie wydawnictwa w Krakowie (dziś: Wydawnictwo WAM)

początek edycji Posłańca Serca Jezusowego

1878–1905 – misja podlaska

1884 – początek edycji Przeglądu Powszechnego

1886 – otwarcie Zakładu Naukowo-Wychowawczego w Chyrowie

1894 – polskie wydanie Ćwiczeń w przekładzie Jana Roothaana

1896 – Wieczory nad Lemanem, Mariana Morawskiego

1898 – wyjazd Jana Beyzyma na Madagaskar

XX WIEK

1900-06 – edycja Jezuici w Polsce Stanisława Załęskiego

1905, 15 stycznia – beatyfikacja jezuity Melchiora Grodzieckiego

otwarcie domu rekolekcyjnego w Czechowicach-Dziedzicach

1906 – Związek Młodzieży Przemysłowej i Rękodzielniczej Mieczysława Kuznowicza

1912 – polska misja w Północnej Rodezji (dzisiejsza Zambia)

1914 – Bóg człowiek (synopsa Ewangelii), Władysława Szczepańskiego

1915 – Włodzimierz Ledóchowski 26 generałem Towarzystwa Jazusowego

1916 – Friedrich Muckermann założył w Wilnie Ligę Robotniczą – pierwszy katolicki związek zawodowy w Polsce

1921 – otwarcie gimnazjum w Wilnie

1926 – zainicjowanie misji wschodniej

otwarcie kolegium Bobolanum w Lublinie

1935 – otwarcie domu pisarzy w Warszawie

1936 – otwarcie domu rekolekcyjnego w Częstochowie

1937 – otwarcie gimnazjum w Gdyni

1938, 17 kwietnia – kanonizacja jezuity Andrzeja Boboli

powstanie Polskiej Sekcji Radia Watykańskiego

1939 – pierwsze represje ze strony najeźdźców:

aresztowania przez Niemców: 3.09 Cieszyn, 5.09 Kalisz; 18.09 Łęczyca; 26.09 Poznań; 04.10 Warszawa; 6.10 Grudziądz (prawdopodobnie od razu rozstrzelani); 14.10 Kraków; 23.10 Gdynia (rozstrzelani w listopadzie); 9.11 Lublin; 10.11 Kraków; 23.11 Lublin;
aresztowania przez Rosjan: 21 września – Pińsk; 27 września – w Przyłbicachk. Lwowa rozstrzelany przez Rosjan Mariusz Skibniewski

1944, 2 sierpnia – dokonanie masakry przez Niemców w domu pisarzy w Warszawie

Klasztor w Toruniu

1945, 4 kwietnia – otwarcie domu zakonnego w Toruniu

1945, 19 grudnia – aresztowanie M. Oleksego,

początek represji Zakonu przez władze PRL

1949, 14 września – rozstrzelanie Władysława Gurgacza

1952 – przeniesienie do Warszawy Wydziału Teologicznego Bobolanum

1955 – Adam Kozłowiecki biskupem Lusaki

1958 – w Rzymie rozpoczął działalność Papieski Instytut Studiów Kościelnych

1962 – początek misji Serca Jezusowego

1963 – początek działalności Centrum Katechetycznego

1974 – nawiązanie łączności z pracującymi w konspiracji jezuitami na Litwie

1994 – ponowne otwarcie gimnazjum w Gdyni

1995, 2 lipca – kanonizacja jezuity Melchiora Grodzieckiego

1998, 18 stycznia - Jan Paweł II mianuje Adama Kozłowieckiego kardynałem

Bibliografia

  • Encyklopedia wiedzy o jezuitach na ziemiach Polski i Litwy
  • Felicjan Paluszkiewicz, Mały słownik jezuitów w Polsce, Bobolanum Warszawa 1995, s. 259–262 ISBN 83-901731-7-4.
  • Inglot, M., La Compagnia di Gesù nell'Impero Russo (1772–1820), Roma, 1997.
  • Inglot, M. "How the Jesuits survived their Suppression…", Saint Joseph's University Press, Philadelphia, 2015.

Witaj

Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.

Źródło

Zawartość tej strony pochodzi stąd.

Odsyłacze

Generator Margonem

Podziel się