Kafel − wyrób ceramiczny służący do wykładania powierzchni pieców grzewczych, kuchennych i kominków. Kafle po uformowaniu z gliny są wypalane, a ich powierzchnia zewnętrzna pokrywana jest szkliwem.

Rzemieślnik wyrabiający kafle to kaflarz, a jego warsztat to kaflarnia.

Historia

Pierwsze kafle, tzw. garnkowe, pojawiły się w XI wieku w Europie. W Polsce rozpowszechniły się od początku XIV wieku. Miały one kształt garnków wmurowanych w ścianę pieca, otworem na zewnątrz. Otwór początkowo okrągły, wkrótce zmienił kształt na kwadratowy, później przybierał inną, bardziej ozdobną postać np. koniczyny. Kafle garnkowe wyrabiano na kole garncarskim.

W XVI wieku zaczęto wyrabiać w Polsce kafle płytkowe, miskowate, okrągłe i czworokątne. Były bardziej ozdobne, pokrywano je polewą brązową, żółtą lub zieloną. Otwór głębokich kafli przysłaniano ozdobną kratką.

W XV wieku pojawiły się również kafle podobne do współczesnych – płaskie, płytkowe. Płyta czołowa była bardzo bogato zdobiona. Często przedstawiano na niej sceny z Nowego i Starego Testamentu, sceny z polowań, motywy roślinne. Kafle pokrywano różnokolorowymi polewami.

W drugiej połowie XIX wieku wzrost zapotrzebowania na kafle i zmechanizowanie ich wyrobu spowodowały, że kafle gładkie, jednobarwne zdominowały rynek.

Ze względu na kształt wyróżnia się kafle:

  • garnkowe/miskowe; cylindryczne – wyrabiane na kole garncarskim; możliwy kształt otworu trójkątny, kwadratowy, okrągły, trój-, czworo-, wielolistny, sercowaty
  • półcylindryczne; wnękowe/niszowe; – przecinane na pół cylindry, z dekoracją ażurową
  • płytkowe/płaskie – wykonane na negatywowych matrycach, na odwrocie często ślady tkaniny, przez którą dociskano formę; niezbędną częścią kafla płytkowego jest kołnierz – dolepiana na odwrocie ścianka komory grzewczej; kołnierz wykonać można poprzez podniesienie krawędzi płytki, doklejanie jednego płata gliny, formowanie z doklejanych wałeczków
  • zwieńczenia − kafle przeznaczone na gzymsy pieców, pełniące funkcję wyłącznie dekoracyjną

Galeria

Linki zewnętrzne



Witaj

Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.

Źródło

Zawartość tej strony pochodzi stąd.

Odsyłacze

Generator Margonem

Podziel się