Jodła
Ilustracja
Morfologia (Abies alba)
Systematyka[1]
Domena eukarionty
Królestwo rośliny
Klad rośliny naczyniowe
Klad Euphyllophyta
Klad rośliny nasienne
Rząd sosnowce
Rodzina sosnowate
Rodzaj jodła
Nazwa systematyczna
Abies Mill.
Gard. Dict. Abr. ed. 4. 28 Jan 1754[2]
Typ nomenklatoryczny

A. alba P. Miller[2]

Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons
Hasło w Wikisłowniku
Zobacz w indeksie Słownika geograficznego Królestwa Polskiego hasło Jodła
Zasięg występowania poszczególnych gatunków jodły w Europie
Igły jodły wonnej
Pokrój jodły górskiej
Szyszki jodły koreańskiej
Nasiona jodły Frasera

Jodła (Abies Mill.) – rodzaj zimozielonych drzew z rodziny sosnowatych (Pinaceae Lindl.). Obejmuje co najmniej 48 gatunków[3] występujących na półkuli północnej – najczęściej we wschodniej Azji oraz Ameryce Północnej. W Polsce naturalnie rośnie jodła pospolita (Abies alba Mill.). W Górach Świętokrzyskich, Karpatach oraz na Roztoczu rosną bory jodłowe[4].

Morfologia

Pokrój
Wysokie drzewo (do 100 metrów w przypadku jodły olbrzymiej). Korona najczęściej ma stożkowaty kształt. Kora zwykle jest cienka i gładka w popielatym lub szarym kolorze[4].
Drewno
Bezżywiczne, jasne i lekkie.
Liście
Igły spłaszczone, u podstawy przewężone i skręcone. Są krótkie – mają 1–3 cm długości. Osadzone one są na stopkach. Najczęściej ułożone są wzdłuż pędów – równolegle po obu stronach (u jodły hiszpańskiej lub jodły numidyjskiej igły ułożone są dookoła pędów). Spód igieł jest jaśniejszy z dwoma paskami (rzadko cały spód jest pokryty woskowym nalotem)[4].
Kwiaty
Charakterystyczne, wzniesione pionowo szyszki o cylindrycznym kształcie. Gdy dojrzeją rozsypują się na drzewie, uwalniając tym samym nasiona[4].

Biologia i ekologia

Roślina jednopienna[4].

Zastosowanie

  • Drewno znajduje zastosowanie w stolarstwie, w budownictwie wodnym, górnictwie, do produkcji papieru, do wyrobu skrzynek, zabawek, instrumentów muzycznych.
  • Starożytni Grecy z drewna jodłowego wyrabiali wiosła, gdyż jest ono lekkie i bardzo trwałe w wodzie.
  • Starożytni Rzymianie używali do pisania tabliczek z drewna jodły, ponieważ jest ono miękkie.
  • Z drewna jodłowego miano zbudować konia trojańskiego, a Dedal zbudował z niego kreteńską "krowę" królowej Pazyfae.
  • Król Salomon miał wyłożyć tarcicami jodłowymi podłogę w Świątyni Jerozolimskiej[5].

Systematyka

Gatunkiem typowym jest Abies alba Mill.[6].

Synonimy taksonomiczne[6]

Picea D. Don ex Loudon

Podział rodzaju[potrzebny przypis]
  • sekcja: Abies Miller
  • sekcja: Piceaster Spach em. Farjon et Rushforth
  • sekcja: Bracteata Engelm em. Sargent
  • sekcja: Momi Franco
    • podsekcja: Homolepoides (Franco) Farjon et Rushforth
    • Abies homolepis – jodła nikko, jodła nikkońska
    • Abies recurvata
    • podsekcja: Firmae (Franco) Farjon et Rushforth
    • Abies beshanzuensis
    • Abies firma – jodła japońska
    • podsekcja: Halophyllae Farjon et Rushforth
    • Abies chensiennsis
    • Abies holophylla – jodła mandżurska
    • Abies pindrow – jodła nepalska
    • Abies ziyuanensis
  • sekcja: Amabilis (Matzenko) Farjon et Rushforth
  • sekcja: Pseudopicea Hockel em. Farjon et Rushforth
    • podsekcja: Delavayianae Farjon et Rushforth
    • Abies chengii
    • Abies delavayi – jodła Delaveya
    • Abies densa
    • Abies fabri
    • Abies fargesii
    • Abies fanjingsbanensis
    • Abies forrestii
    • Abies spectabilis
    • Abies yuanbaoshanensis
    • podsekcja: Squamatae E. Murray
    • Abies squamata
  • sekcja: Balsamea Engelm. em. Farjon et Rushforth
  • sekcja: Grandis Engelm. em. Farjon et Rushforth
  • sekcja: Oiamel Franco
    • podsekcja: Religiosae (Matzenko) Farjon et Rushforth
    • Abies religiosa
    • Abies vejarii
  • podsekcja: Hickelianae Farjon et Rushforth
    • Abies hickelii
  • sekcja: Nobilis Engelm.

Gatunki flory Polski

Na podstawie Krytycznej listy roślin naczyniowych Polski[7]

Gatunki występujące naturalnie
Gatunki uprawiane

Przypisy

  1. ↑ Peter F. Stevens, Pinales : Pinaceae, [w:] Angiosperm Phylogeny Website [online], Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-02-28] (ang.).
  2. ↑ a b Index Nominum Genericorum (ING) (ang.). Smithsonian Institution. [dostęp 2013-08-14].
  3. ↑ Abies (ang.). The Plant List. [dostęp 4 grudnia 2014].
  4. ↑ a b c d e Część II. W: Adam Marosz: Drzewa i krzewy iglaste. Kraków: Officina Botanica, 2006, s. 35. ISBN 978-83-922115-2-5. (pol.)
  5. ↑ Marek Żukow-Karczewski, Jodła – dumne drzewo, "AURA", nr 2/1995 r.
  6. ↑ a b Index Nominum Genericorum. [dostęp 2009-01-19].
  7. ↑ Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.

Bibliografia

  1. Peter Schütt, Tannenarten Europas und Kleinasiens, Landsberg am Lech: Ecomed, 1994, ISBN 3-609-69890-X, OCLC 231588164.

Linki zewnętrzne

  • Gymnosperm Database – Abies (en)
  • Arboretum de Villardebelle cone photos: Images of cones of selected species (en)
p • d • e
Sosnowate

Witaj

Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.

Źródło

Zawartość tej strony pochodzi stąd.

Odsyłacze

Cenník Szamba betonowe Bielawa fajna strona internetowa media ciekawe informacje i wiadomości blog i stron moje fajne i ciekawe wpisy blogi ww ciekawe informacje i wiadomości kancelaria adwokacka Częstochowa

Podziel się