Obiekt z listy światowego dziedzictwa UNESCO | |
Państwo | |
---|---|
Typ |
kulturowy |
Spełniane kryterium |
I, III |
Numer ref. |
43 |
Region[b] |
Europa i Ameryka Północna |
Historia wpisania na listę | |
Wpisanie na listę |
1979 |
Położenie na mapie Bułgarii | |
43°16′39″N 27°07′08″E/43,277500 27,118889 | |
Jeździec z Madary (bułg. Мадарски конник, także Madarski konik, Jeździec tracki z Madary) – średniowieczny relief naskalny, wpisany w 1979 r. na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Jest jedynym zabytkiem tego rodzaju w Europie. Znajduje się w pobliżu wsi Madara we wschodniej części Bułgarii (17 km od Szumenu i 75 km od Warny)[1].
Relief, wykuty w pionowej skale na wysokości ok. 23 m od podnóża 100-metrowego urwiska skalnego[2], przedstawia jeźdźca niemal naturalnej wielkości oraz biegnącego za nim psa; jeździec włócznią przeszywa lwa, który leży pod przednimi nogami konia[3]. Wyobrażenie jeźdźca jest bardzo realistyczne i pozbawione w zasadzie zbędnych szczegółów. Cały relief jest przykładem wczesnobułgarskiej sztuki średniowiecznej i jest datowany na przełom VII i VIII wieku.
Powstanie reliefu wiąże się z imieniem bułgarskiego chana Terweła i odnosi się do początków VIII wieku.
Płaskorzeźba ta przypomina triumfalne sceny reliefowe znane z irańskiej (czy szerzej: środkowoazjatyckiej) tradycji artystycznej. Inskrypcje w języku średniogreckim (średniowiecznej grece) znajdujące się wokół reliefu opowiadają o czynach władców bułgarskich (Terweła, Kormisosza oraz Omurtaga) i ważnych wydarzeniach w okresie między VIII a IX wiekiem. Inskrypcje oraz drobne detale utrwalone na reliefie potwierdzają datowanie zabytku oraz protobułgarskie pochodzenie reliefu. Ze względu na postępującą erozję zabytku (relief został wykuty w piaskowcu), w Madarze prowadzi się aktualnie prace konserwatorskie i zabezpieczające[4].
Od 1966 roku jest przyznawany Order Jeźdźca z Madary i jest to najwyższe odznaczenie nadawane cudzoziemcom przez prezydenta Republiki Bułgarii[5][6].
Relief został w 1979 roku wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO[7]. W 2008 roku jeździec z Madary został uznany za narodowy symbol Bułgarii[1]. Z inicjatywy Bułgarskiego Stowarzyszenia na rzecz Informacji Biznesowej i Turystycznej odbyło się głosowanie, w którym mogli wziąć udział Bułgarzy z kraju i zagranicy[8].
Relief znajduje się na terenie, ustanowionego w 1958 roku, Rezerwatu Historyczno-Archeologiczngo w Madarze[9]. W 2018 roku ze środków zebranych podczas II edycji kampanii „Kochamy Bułgarię” (Ние обичаме България) został zainstalowany przed Centrum Informacji Rezerwatu Historyczno-Archeologicznego w Madarze teleskop, dzięki któremu można oglądać Jeźdźca z Madary. Sfinansowano również nowe tablice informacyjne, zakupiono ekrany multimedialne i przygotowano multimedialna grę dla dzieci[10].
Projekt „Kochamy Bułgarię” powstał w 2016 roku i jego celem jest wspieranie utrzymania narodowych zabytków Bułgarii. II edycję, podczas której zbierano pieniądze na unowocześnienie Centrum Informacyjnego, zakończył koncert charytatywny w Arena Armeec Sofia[11][12].
W 1963 roku w wydawnictwie „Książka i Wiedza” został wydany Jeździec z Madary: Szkice o ziemi bułgarskiej Lesława Bartelskiego. Punktem wyjścia do napisania o historii Bułgarii był relief z Madary[13].
Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.
Zawartość tej strony pochodzi stąd.