Jeździec z Madary[a]
Obiekt z listy światowego dziedzictwa UNESCO
Ilustracja
Państwo

 Bułgaria

Typ

kulturowy

Spełniane kryterium

I, III

Numer ref.

43

Region[b]

Europa i Ameryka Północna

Historia wpisania na listę
Wpisanie na listę

1979
na 3. sesji

Położenie na mapie Bułgarii
Mapa konturowa Bułgarii, po prawej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Jeździec z Madary”
Ziemia43°16′39″N 27°07′08″E/43,277500 27,118889
  1. Oficjalna nazwa wpisana na listę UNESCO
  2. Oficjalny podział dokonany przez UNESCO

Jeździec z Madary (bułg. Мадарски конник, także Madarski konik, Jeździec tracki z Madary) – średniowieczny relief naskalny, wpisany w 1979 r. na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Jest jedynym zabytkiem tego rodzaju w Europie. Znajduje się w pobliżu wsi Madara we wschodniej części Bułgarii (17 km od Szumenu i 75 km od Warny)[1].

Historia

Relief, wykuty w pionowej skale na wysokości ok. 23 m od podnóża 100-metrowego urwiska skalnego[2], przedstawia jeźdźca niemal naturalnej wielkości oraz biegnącego za nim psa; jeździec włócznią przeszywa lwa, który leży pod przednimi nogami konia[3]. Wyobrażenie jeźdźca jest bardzo realistyczne i pozbawione w zasadzie zbędnych szczegółów. Cały relief jest przykładem wczesnobułgarskiej sztuki średniowiecznej i jest datowany na przełom VII i VIII wieku.

Powstanie reliefu wiąże się z imieniem bułgarskiego chana Terweła i odnosi się do początków VIII wieku.

Płaskorzeźba ta przypomina triumfalne sceny reliefowe znane z irańskiej (czy szerzej: środkowoazjatyckiej) tradycji artystycznej. Inskrypcje w języku średniogreckim (średniowiecznej grece) znajdujące się wokół reliefu opowiadają o czynach władców bułgarskich (Terweła, Kormisosza oraz Omurtaga) i ważnych wydarzeniach w okresie między VIII a IX wiekiem. Inskrypcje oraz drobne detale utrwalone na reliefie potwierdzają datowanie zabytku oraz protobułgarskie pochodzenie reliefu. Ze względu na postępującą erozję zabytku (relief został wykuty w piaskowcu), w Madarze prowadzi się aktualnie prace konserwatorskie i zabezpieczające[4].

Order

Od 1966 roku jest przyznawany Order Jeźdźca z Madary i jest to najwyższe odznaczenie nadawane cudzoziemcom przez prezydenta Republiki Bułgarii[5][6].

Symbol Bułgarii

Relief został w 1979 roku wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO[7]. W 2008 roku jeździec z Madary został uznany za narodowy symbol Bułgarii[1]. Z inicjatywy Bułgarskiego Stowarzyszenia na rzecz Informacji Biznesowej i Turystycznej odbyło się głosowanie, w którym mogli wziąć udział Bułgarzy z kraju i zagranicy[8].

Turystyka

Relief znajduje się na terenie, ustanowionego w 1958 roku, Rezerwatu Historyczno-Archeologiczngo w Madarze[9]. W 2018 roku ze środków zebranych podczas II edycji kampanii „Kochamy Bułgarię” (Ние обичаме България) został zainstalowany przed Centrum Informacji Rezerwatu Historyczno-Archeologicznego w Madarze teleskop, dzięki któremu można oglądać Jeźdźca z Madary. Sfinansowano również nowe tablice informacyjne, zakupiono ekrany multimedialne i przygotowano multimedialna grę dla dzieci[10].

Projekt „Kochamy Bułgarię” powstał w 2016 roku i jego celem jest wspieranie utrzymania narodowych zabytków Bułgarii. II edycję, podczas której zbierano pieniądze na unowocześnienie Centrum Informacyjnego, zakończył koncert charytatywny w Arena Armeec Sofia[11][12].

Literatura

W 1963 roku w wydawnictwie „Książka i Wiedza” został wydany Jeździec z Madary: Szkice o ziemi bułgarskiej Lesława Bartelskiego. Punktem wyjścia do napisania o historii Bułgarii był relief z Madary[13].

Przypisy

  1. a b Национален историко-археологически резерват „Мадара” [online], BulgariaTravel.org [dostęp 2019-05-02] [zarchiwizowane z adresu 2019-05-02].
  2. Światowe Dziedzictwo Kulturowe UNESCO [online], unesco.com.pl [dostęp 2019-06-02] [zarchiwizowane z adresu 2017-01-12] (pol.).
  3. Lehman J. Problemy zabezpieczenia i konserwacji reliefu skalnego "Madarski jeździec" - konferencja naukowa w Szumen, Bułgaria Ochrona Zabytków 1974 nr 4
  4. Мадарски конник [online], historymuseum.org [dostęp 2019-05-02].
  5. Bartłomiej Łata, Order Jeździec Madarski dla konsula honorowego Bułgarii [online], Gazetawroclawska.pl [dostęp 2019-05-02] (pol.).
  6. Wysokie wyróżnienie dla polskiego ambasadora [online], sofia.msz.gov.pl [dostęp 2019-05-02].
  7. Madara Rider [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2019-05-02] (ang.).
  8. Мадарският конник ще бъде символът на България [online], Новини - Rozali.com [dostęp 2019-05-02] (bułg.).
  9. Национален историко-археологически резерват „Мадара” [online], Ministry of Tourism [dostęp 2019-05-02] (ang.).
  10. Мадарският конник вече може да се наблюдава с далекоглед [online], www.desant.net [dostęp 2019-05-02] (ang.).
  11. Министерство на културата на Република България [online], www.mc.government.bg [dostęp 2019-05-02].
  12. Мадарският конник - глобалният символ на България [online], planeta.tv [dostęp 2019-05-02].
  13. Pogorzelska E. Święty Jerzy czy bóg Traków Dziennik Łódzki 1974 nr 148a s. 4

Witaj

Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.

Źródło

Zawartość tej strony pochodzi stąd.

Odsyłacze

Generator Margonem

Podziel się