Syn Wincentego i Amelii z Guthke’ów[1]. Nauki podstawowe pobierał początkowo w domu, następnie uczęszczał do Gimnazjum Wojciecha Górskiego w Warszawie. Później przeniósł się do Lipawy[1], gdzie w 1901 ukończył szkołę średnią i otrzymał świadectwo dojrzałości. W 1902 zapisał się na uniwersytet w Zurychu. Studiował antropologię, anatomię, etnografię i matematykę. Był uczniem Rudolfa Martina, słynnego szwajcarskiego antropologa i autora klasycznego podręcznika Lehrbuch der Anthropologie, którego standardy do dziś są stosowane w antropologii. Studia ukończył w 1906, w 1907 obronił doktorat. Podjął pracę asystenta w Królewskim Muzeum Ludoznawczym w Berlinie w dziale Afryki i Oceanii. Wziął udział w słynnej dwuletniej wyprawie antropologicznej do środkowej Afryki (1906–1907)[2]. Ekspedycja nosiła nazwę Deutsche Zentral-Afrika Expedition. Oprócz J. Czekanowskiego w wyprawie wzięli udział: botanik – dr Johann Mildbread z Muzeum Botanicznego w Dahlem, zoolog – dr Hans Schubotz z Uniwersytetu Berlińskiego, geolog – dr Egon Fryderyk Kirschestein z Instytutu Geologiczno-Paleontologicznego w Berlinie[3].
Mieszkał i pracował we Lwowie w latach 1913–1945. Po agresji ZSRR na Polskę, okupacji Lwowa przez Armię Czerwoną i aneksji miasta przez ZSRR w latach 1939–1941 kontynuował pracę na Uniwersytecie. Po II wojnie światowej osiadł w Poznaniu, gdzie kierował Katedrą Antropologii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza. Przeprowadził badania dynamiki rozwoju ludności w okresie 1937–1946 i strat ludnościowych Polski. Był zwolennikiem kierunku statystycznego w badaniach antropologicznych. Na podstawie własnych badań uważał, że państwo polskie zawdzięczało swą genezę Gotom[7][8][9].
Jego córka Anna Czekanowska-Kuklińska, profesor muzykologii, rozwinęła metodę statystyki matematycznej w dziedzinie badań porównawczych nad melodiami ludowymi.
Publikacje
Zarys metod statystycznych w zastosowaniu do antropologii (1913)[13]
Forschungen in Nil-Kongo-Zwischengebiet, Leipzig 1917, t. 1–5.
↑ abcStanisławS.ŁozaStanisławS. (red.), Czy wiesz kto to jest?, (Przedr. fotooffs., oryg.: Warszawa : Wydaw. Głównej Księgarni Wojskowej, 1938.), Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe : na zam. Zrzeszenia Księgarstwa, 1983, s. 122.
↑StanisławS.ZielińskiStanisławS., Mały słownik pionierów polskich kolonialnych i morskich : podróżnicy, odkrywcy, zdobywcy, badacze, eksploratorzy, emigranci - pamiętnikarze, działacze i pisarze migracyjni, Warszawa: Inst. Wyd. Ligi Morskiej i Kolonialnej, 1933, s. 69.
↑Wyprawa afrykańska Jana Czekanowskiego (1907–1909), [w:] TadeuszT.Dzierżykray-RogalskiTadeuszT., Polska antropologia w Afryce, 1981, s. 13–14.
↑Stanisław Kozicki, Historia Ligi Narodowej (okres 1887-1907), Londyn 1964, s. 572.
↑Eugeniusz Romer, Pamiętnik Paryski 1918–1919. przypisy Andrzej Garlicki, Ryszard Świętek, t. I Wrocław 2010, s. 25.
↑Czekanowski, Jan, [w:] Członkowie Polskiej Akademii Nauk [online], PAN [dostęp 2021-09-10].
↑Cmentarz Stare Powązki: JAN CZEKANOWSKI, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2019-11-02].
↑Jan Czekanowski: Zarys metod statystycznych w zastosowaniu do antropologii. Warszawa: Towarzystwo Naukowe Warszawskie, 1913, seria: Prace Towarzystwa Naukowego Warszawskiego. [dostęp 2022-07-22]. (pol.).brak strony w książce
↑Jan Czekanowski: Zarys antropologii Polski. Lwów: K. S. Jakubowski, 1930. (pol.).brak strony w książce
↑Jan Czekanowski: Człowiek w czasie i przestrzeni. Wyd. I. Warszawa: Trzaska, Evert i Michalski S.A., 1934. (pol.).brak strony w książce
↑Jan Czekanowski: Człowiek w czasie i przestrzeni. Wyd. II. Warszawa: Trzaska, Evert i Michalski S.A., 1937. (pol.).brak strony w książce
↑Jan Czekanowski: Człowiek w czasie i przestrzeni. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1967. (pol.).brak strony w książce
↑Jan Czekanowski: Podstawy teoretyczne antropologii i jej konsekwencje. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL, 1947, seria: Wykłady i przemówienia. (pol.).brak strony w książce
↑Jan Czekanowski: Zagadnienia antropologii. Toruń: Księgarnia Naukowa T. Szczęsny i S-ka, 1948. (pol.).brak strony w książce
↑Jan Czekanowski: Polska-Słowiańszczyzna. Perspektywy antropologiczne. Warszawa: Wydawnictwo S. Arcta, 1948. (pol.).brak strony w książce
↑Jan Czekanowski: Wstęp do historii Słowian. Perspektywy antropologiczne, etnograficzne, archeologiczne i językowe. Wyd. I. Lwów: K. S. Jakubowski, 1927. (pol.).brak strony w książce
↑Jan Czekanowski: Wstęp do historii Słowian. Perspektywy antropologiczne, etnograficzne, archeologiczne i językowe. Wyd. II. Poznań: Instytut Zachodni, 1957, seria: Prace Instytutu Zachodniego. (pol.).brak strony w książce
↑Jan Czekanowski: W głąb lasów Aruwimi. Dziennik wyprawy do Afryki Środkowej. Wrocław: Polskie Towarzystwo Ludoznawcze, 1958, seria: Prace etnologiczne. (pol.).brak strony w książce
↑ abcdefKsiega jubileuszowa 50-lecia Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. Lublin, 1969, s. 228
↑ abcdKronika Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Poznań: 1967, s. 678.
↑M.P. z 1925 r. nr 262, poz. 1082 „za wybitną twórczość naukową oraz owocny współudział w pracach kongresu pokojowego w Paryżu”.
↑ abcdefSkład Uniwersytetu w roku akademickim 1935/36. Uniwersytet Jana Kazimierza we Lwowie, 1935.
↑Stanisław Łoza: Czy wiesz kto to jest?. Warszawa: 1938, s. 122.
Bibliografia
Jan Czekanowski: Antropologia polska w międzywojennym dwudziestoleciu 1919–1939, Towarzystwo Naukowe Warszawskie, Warszawa 1949.