Państwo działania | |
---|---|
Data i miejsce urodzenia |
17 marca 1940 |
Data i miejsce śmierci |
3 lipca 2019 |
Profesor nauk humanistycznych | |
Specjalność: literaturoznawstwo słowiańskie | |
Alma Mater | |
Doktorat |
1968 |
Habilitacja |
1982 |
Profesura |
31 stycznia 2008 |
Nauczyciel akademicki | |
Uczelnia |
Uniwersytet Jagielloński |
Instytut |
Instytut Filologii Słowiańskiej UJ |
Ambasador RP w Czechosłowacji i w Czechach | |
Okres spraw. |
1990–1995 |
Poprzednik | |
Następca | |
Odznaczenia | |
Jacek Bogdan Baluch (ur. 17 marca 1940 w Krakowie, zm. 3 lipca 2019[1] tamże[2]) – polski slawista, literaturoznawca, tłumacz literatury czeskiej, profesor nauk humanistycznych, wykładowca Uniwersytetu Jagiellońskiego i Uniwersytetu Opolskiego, działacz opozycji demokratycznej w okresie PRL, w latach 1990–1995 ambasador RP w Czechosłowacji i Czechach.
Syn Walentego i Jadwigi[3]. Studiował na Uniwersytecie Jagiellońskim oraz na Uniwersytecie Karola w Pradze. W 1962 uzyskał magisterium z zakresu slawistyki na Uniwersytecie Jagiellońskim, następnie był na studiach doktoranckich w Instytucie Literatury Czeskiej Czechosłowackiej Akademii Nauk. W 1968 został doktorem nauk humanistycznych. W 1982 uzyskał stopień doktora habilitowanego w specjalności literatur słowiańskich. 31 stycznia 2008 otrzymał tytuł profesora nauk humanistycznych.
Pracował jako asystent i adiunkt na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Jagiellońskiego (1962–1989), następnie jako docent i na stanowiskach profesorskich. W latach 1973–1974 był lektorem języka polskiego i czeskiego na Uniwersytecie w Würzburgu, później m.in. w 1991 wykładowcą na Uniwersytecie Karola w Pradze. W 2001 objął stanowisko kierownika Katedry Filologii Czeskiej i Łużyckiej w Instytucie Filologii Słowiańskiej UJ, do 2002 był kierownikiem tego instytutu. Zajmował stanowisko profesora w Instytucie Polonistyki i Kulturoznawstwa oraz w Instytucie Filologii Polskiej Uniwersytetu Opolskiego. Wypromował co najmniej siedmioro doktorów[4].
Był członkiem czeskiego i polskiego PEN Clubu. Powołany w skład prezydium Komitetu Słowianoznawstwa Polskiej Akademii Nauk oraz na przewodniczącego Polsko-Czeskiego Towarzystwa Naukowego. Został też przewodniczącym Polsko-Słowackiej Komisji Nauk Humanistycznych[5].
Specjalizował się literaturze czeskiej XX wieku, teorii literatury, teorii przekładu i wersyfikacji. Zajmował się też publicystyką z zakresu kultury czeskiej i publicystyką polityczną dotyczącą spraw czeskich i słowackich oraz Europy Środkowej. Przetłumaczył na język czeski Lokomotywę Juliana Tuwima[6][7]; tłumaczenie to określono jako kongenialne[8].
W latach 80. działał w NSZZ „Solidarność”[9], był członkiem komisji zakładowej związku na Uniwersytecie Jagiellońskim (1980–1981). Był internowany w Załężu od 31 grudnia 1981 do 7 kwietnia 1982[10]. Jest współautorem (z Krzysztofem Bryniarskim i Bogdanem Klichem) jednej z popularnych w czasie stanu wojennego piosenek pt. „Zielona WRONa”[11]. Od 5 kwietnia 1990 do 12 września 1995 był ambasadorem RP w Czechosłowacji i Czechach.
W latach 2017–2018 toczył się proces w wyniku zarzucenia przez IPN Jackowi Baluchowi tzw. kłamstwa lustracyjnego w oświadczeniu lustracyjnym złożonym 14 stycznia 2008. W 2017 Sąd Okręgowy w Krakowie uznał, że nie były spełnione przesłanki współpracy z SB, a po apelacji złożonej przez prokuratora IPN w kwietniu 2018 Sąd Apelacyjny w Krakowie utrzymał w mocy ten wyrok[12][13].
22 października 2018 w auli Collegium Novum UJ odbyła się uroczystość odnowienia doktoratu Jacka Balucha[14].
Jego żoną była Alicja Baluch, z którą miał troje dzieci: Małgorzatę, Wojciecha i Katarzynę[15]. Został pochowany na cmentarzu Salwatorskim w Krakowie (sektor H/4/1)[2][16].
Opublikował między innymi monografię międzywojennej czeskiej poezji awangardowej Poetyzm. Propozycja czeskiej awangardy lat dwudziestych (Wrocław 1969), opracowanie Język krytyczny F.X. Šaldy (Kraków 1982), antologię poezji modernistycznej Czescy symboliści, dekadenci, anarchiści przełomu XIX i XX wieku (Wrocław 1983), Wybór poezji Františka Halasa (Wrocław 1975), antologię czeskiej miłosnej liryki średniowiecznej Drzewo się liściem odziewa (Kraków 1981), przekłady powieści Cierpienia księcia Sternenhocha Ladislava Klímy i Historia Partii Umiarkowanego Postępu (w Granicach Prawa) Jaroslava Haška, a także zbiory limeryków. Wraz z Piotrem Gierowskim opracował Czesko-polski słownik terminów literackich (Kraków 2016). Wydał również quasi-słownik języka czeskiego pt. Powiedz coś po czesku! Igraszki językowo-literackie (Kraków 2018).
Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.
Zawartość tej strony pochodzi stąd.