Języki indopacyficzne – fyla językowa („nadrodzina”), postulowana przez Josepha H. Greenberga w 1971 r., łącząca języki papuaskie Melanezji (wraz z timor-alor-pantar i językami Halmahery[1]), języki andamańskie i języki tasmańskie[2][3]. Nie znalazły się w niej natomiast języki australijskie[3][4]. Propozycja ta nie spotkała się z szeroką akceptacją[4][5].

Kontrowersyjna hipoteza języków indopacyficznych nigdy nie zdobyła szerszego uznania. Przeciw niej przemawiają dwa poważne argumenty:

  • geografia rozmieszczenia tych języków
  • fakt, że zdaniem większości językoznawców po upływie ok. 10 tys. lat prajęzyk nie pozostawia żadnego śladu w językach potomnych. Tymczasem np. ludność Tasmanii była izolowana przez ok. 11 tys. lat, zatem ewentualny prajęzyk musiałby istnieć odpowiednio wcześniej. Z uwagi na to hipoteza indopacyficzna wydaje się nie tyle niewiarygodna, co nieweryfikowalna.

Zwolennicy hipotezy natomiast opierają się na badaniu bardzo wolno zmieniających się części mowy, np. zaimków, a także na charakterystycznych przesunięciach spółgłoskowych.

Greenberg wyróżnił 14 „podgrup” indopacyficznych, postulując wewnętrzną spójność każdej z nich, a w końcu ogólne ich pokrewieństwo[6][7]. Propozycja Greenberga była oparta na wątpliwej analizie form leksykalnych i gramatycznych, bez rozpatrzenia ewentualnych przypadkowych zbieżności bądź podobieństw będących wynikiem zapożyczeń[1]. Większość języków rozważanych w hipotezie to języki papuaskie[4]. Wiele spośród nich okazało się rzeczywiście spokrewnionych, ale jako przedstawiciele mniej obszernej rodziny transnowogwinejskiej[1][3].

Języki tasmańskie nie zostały dobrze poznane, ale nie wyklucza się ich związku z australijskimi[4]. Języki papuaskie (tj. nieaustronezyjskie języki rejonu Nowej Gwinei) nie są powszechnie uznawane za zespół genetyczny, choć Greenberg uważał, że wszystkie z nich są sobie pokrewne. Dla porównania William A. Foley wyróżnił kilkadziesiąt rodzin języków papuaskich, wraz z dużą grupą izolatów[2]. Sam Greenberg miał duże wątpliwości co do statusu języków andamańskich. W propozycji indopacyficznej uwzględniono języki Wielkiego Andamanu, ale języki ongijskie(inne języki) (jarawa i onge) okazały się na tyle odrębne, że Greenberg kwestionował ich pokrewieństwo z wielkoandamańskimi(inne języki)[8][9]. Do propozycji indopacyficznej włączono także język kusunda z Nepalu[10].

Przypisy

  1. ↑ a b c Pawley i Hammarström 2018 ↓, przyp. 6, s. 23–24.
  2. ↑ a b Comrie 2003 ↓, s. 419.
  3. ↑ a b c Croft 2009 ↓, s. 568.
  4. ↑ a b c d Kirsten Malmkjaer (red.): The Routledge Linguistics Encyclopedia. Wyd. 3. Abingdon–New York: Routledge, 2010, s. 250. DOI: 10.4324/9780203874950. ISBN 978-0-203-87495-0. OCLC 1058710853. [dostęp 2023-02-18]. (ang.).
  5. ↑ Lyle Campbell, Mauricio J. Mixco: Glossary of Historical Linguistics. Edinburgh: Edinburgh University Press, 2007, s. 83–84. ISBN 978-0-7486-3019-6. [dostęp 2023-02-18]. (ang.).
  6. ↑ Pawley 2010 ↓, przyp. 25, s. 90.
  7. ↑ Greenberg 2005 ↓, Editor’s Introduction, s. xviii.
  8. ↑ Raoul Zamponi, Bernard Comrie: A Grammar of Akabea. New York–Oxford: Oxford University Press, 2020, s. 28. DOI: 10.1093/oso/9780198855798.001.0001. ISBN 978-0-19-188942-4, ISBN 978-0-19-885579-8. ISBN 978-0-19-259780-9. OCLC 1194954864. [dostęp 2023-02-18]. (ang.).
  9. ↑ Greenberg 2005 ↓, s. 196.
  10. ↑ Paul Whitehouse i inni, Kusunda: An Indo-Pacific language in Nepal, „Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America”, 101 (15), 2004, s. 5692–5695, DOI: 10.1073/pnas.0400233101, ISSN 0027-8424, PMID: 15056764, PMCID: PMC397480, OCLC 5551951920, JSTOR: 3371682 [dostęp 2023-02-18] (ang.).

Bibliografia

  • Bernard Comrie: Languages of the world. W: William J. Frawley (red.): International Encyclopedia of Linguistics. Wyd. 2. New York–Oxford: Oxford University Press, 2003, s. 416–420. DOI: 10.1093/acref/9780195139778.001.0001. ISBN 978-0-19-977178-3. (ang.).
  • William Croft: Greenberg, Joseph Harold. W: Philipp Strazny (red.): Encyclopedia of Linguistics. Abingdon–New York: Fitzroy Dearborn, 2005, s. 413–415. ISBN 0-203-31920-6. OCLC 666922750. (ang.).
  • William Croft: Greenberg, Joseph Harold. W: Harro Stammerjohann (red.): Lexicon Grammaticorum: A bio-bibliographical companion to the history of linguistics. Wyd. 2. Tübingen: Max Niemeyer Verlag, 2009, s. 567–569. ISBN 978-3-484-97112-7. OCLC 650986166. (ang.).
  • Joseph Greenberg: Genetic Linguistics: Essays on Theory and Method. New York–Oxford: Oxford University Press, 2005. ISBN 0-19-925771-X. OCLC 132691297. (ang.).
  • Andrew Pawley: Prehistoric Migration And Colonisation Processes In Oceania: A View From Historical Linguistics And Archaeology. W: Jan Lucassen, Leo Lucassen, Patrick Manning (red.): Migration History in World History: Multidisciplinary Approaches. Leiden: Brill, 2010, s. 73–110, seria: Studies in Global Social History 3. DOI: 10.1163/ej.9789004180314.i-287.30. ISBN 978-90-04-18031-4. OCLC 667271497. (ang.).
  • Andrew Pawley, Harald Hammarström: The Trans New Guinea family. W: Bill Palmer (red.): The Languages and Linguistics of the New Guinea Area: A Comprehensive Guide. Berlin–Boston: Walter de Gruyter, 2018, s. 21–195, seria: The World of Linguistics 4. DOI: 10.1515/9783110295252-002. ISBN 978-3-11-029525-2. OCLC 1041880153. (ang.).

Linki zewnętrzne

  • Andrew Pawley: An assessment of Greenberg’s Indo-Pacific hypothesis. [dostęp 2023-02-18]. (ang.).
  • Bill Poser: Kusunda. Language Log, 2004-06-10. [dostęp 2023-02-18]. (ang.).
  • Roger Blench: Greenberg’s Universal Project: the classification of the world’s languages. [dostęp 2023-02-18]. (ang.).

Witaj

Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.

Źródło

Zawartość tej strony pochodzi stąd.

Odsyłacze

Generator Margonem

Podziel się