Prakartwelski
Rekonstrukcja dla

języki kartwelskie

Przodek dla

język prakartozański

Język prakartwelski (gruz. წინარექართველური ენაtsinarekartveluri ena) – hipotetyczny prajęzyk języków kartwelskich, używany przez przodków obecnych Kartwelów. Istnienie takiego języka jest powszechnie akceptowane przez językoznawców, którzy zrekonstruowali ogólny zarys języka, porównując istniejące języki kartwelskie[1].

Wpływy

 Zobacz też: Język praindoeuropejski.

Wzory przegłosów w języku prakartwelskim są bardzo podobne do praindoeuropejskich, dlatego powszechnie uważa się, że oba języki wchodziły ze sobą w interakcje stosunkowo wcześnie. Na poparcie wymienia się dużą liczbę słów zapożyczonych z języków indoeuropejskich, takich jak prakartwelskie *ṃḳerd („pierś”), pochodzące prawdopodobnie od indoeuropejskiego kerd („serce”). Prakartwelskie *tep („gorący”) jest wywodzone od indoeuropejskiego tep (ts.)[1].

Języki potomne

Współczesnymi potomkami języka prakartwelskiego są języki: gruziński, swański, megrelski i lazyjski. Języki: megrelski i lazyjski są często uważane za dialekty jednego języka, zańskiego, mimo że nie są wzajemnie zrozumiałe. Przegłosy prakartwelskie są lepiej zachowane w języku gruzińskim, niż w pozostałych kartwelskich[1].

Zaimki w języku prakartwelskim dysponują rozróżnieniem między inkluzywnością i ekskluzywnością. Właściwość ta przetrwała w języku swańskim, natomiast w innych kartwelskich zanikła. Języka swański zachował jeszcze inne cechy archaiczne z ery prakartwelskiej, co sugeruje, że oddzielił się od prakartwelskiego stosunkowo wcześnie; na późniejszym etapie języka prakartwelskiego (zwanego kartozańskim) podzielił się on na gruziński i zański[1].

Fonologia

Samogłoski

Samogłoski prakartwelskie[2][3][4]
Przednie Tylne
zaokrąglone niezaokrąglone
krótkie długie krótkie długie krótkie długie
Przymknięte (i [i]) (u [u])
Średnie e [ɛ] ē [ɛː] o [ɔ] ō [ɔː]
Otwarte a [ɑ] ā [ɑː]

Spółgłoski

Spółgłoski prakartwelskie[5][6]
Wargowe Zębowe Zębowo-dziąsłowe Przedniojęzykowo-dziąsłowe Miękkopodniebienne Języczkowe Krtaniowe
środkowe boczne[6]
Nosowe m [m] n [n]
Zwarte dźwięczne b [b] d [d] g [ɡ]
bezdźwięczne p [p] t [t] k [k] q [q]
ejektywne [] [] [] []
Zwarto-szczelinowe dźwięczne ʒ [d͡z] ʒ̑ [d͡ʐ] ǯ [d͡ʒ]
bezdźwięczne c [t͡s] [t͡ʂ] č [t͡ʃ]
ejektywne [t͡sʼ] c̣̑ [t͡ʂʼ] č̣ [t͡ʃʼ] ʎ [t͡ɬʼ]
Szczelinowe bezdźwięczne s [s] [ʂ] š [ʃ] ʎ̑ [ɬ] x [x] h [h]
dźwięczne z [z] [ʐ] ž [ʒ] ǧ [ɣ]
Drżące r [r]
Aproksymanty [w] l [l] [j]

Przypisy

Bibliografia

  • Encyclopædia Britannica, 15th edition (1986): Macropedia, Languages of the World, rozdział Caucasian languages. (ang.).
  • H. Fähnrich: Kartwelische Wortschatzstudien. Jena: Friedrich-Schiller-Universität, 2002. (niem.).
  • T. Gamkrelidze, A Typology of Common Kartvelian, „Language”, Vol. 42, No. 1 (Jan. – Mar.), 1966, s. 69–83 (ang.).
  • T. Gamkrelidze, G. Machavariani: The system of sonants and ablaut in Kartvelian languages. Tbilisi: 1965. (gruz. • ros.).
  • G. Klimov: Etymological Dictionary of the Kartvelian Languages. Berlin: Mouton de Gruyter, 1998. (ang.).

Witaj

Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.

Źródło

Zawartość tej strony pochodzi stąd.

Odsyłacze

Generator Margonem

Podziel się