Lengua napulitana
Obszar

Włochy

Liczba mówiących

7,5 miliona

Pismo/alfabet

łacińskie

Klasyfikacja genetyczna
Status oficjalny
UNESCO 2 wrażliwy↗
Ethnologue 5 rozwojowy↗
Kody języka
ISO 639-1 brak
ISO 639-2 nap
ISO 639-3 nap
IETF nap
Glottolog neap1235
Ethnologue nap
WALS itn
Występowanie
Ilustracja
Dialekty
W Wikipedii
Zobacz też: język, języki świata
Wikipedia w języku neapolitańskim
Słownik języka neapolitańskiego
w Wikisłowniku
Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu.

Język neapolitański – język z grupy romańskiej używany w południowych Włoszech, a dokładniej w rejonie Kampanii z głównym ośrodkiem w Neapolu.

Znacznie różni się od standardowego języka włoskiego, zawiera przy tym pewne cechy języka sycylijskiego. W odróżnieniu od wielu innych włoskich języków/dialektów jest wciąż popularny nawet wśród młodego pokolenia. Liczbę osób, dla których jest językiem ojczystym, szacuje się na około 4 miliony. Nie został jak dotąd oficjalnie uznany przez państwo włoskie. Nie ma postaci języka standardowego. Pierwsze pisane teksty w dialekcie neapolitańskim pochodzą z XV wieku. Literatura jest stosunkowo obfita i tworzona również obecnie.

Słynne są neapolitańskie pieśni, zwłaszcza znana na całym świecie „’O sole mio”.

Język neapolitański a język włoski

Język neapolitański nie jest jednolity. Stąd w neapolitańskiej Wikipedii znaleźć można teksty w różnych dialektach, jak też mieszaninę włoskiego z neapolitańskim.

Różnice w gramatyce

Rodzajniki

Język włoski Język neapolitański
un, uno nu
una na
il, lo 'o
la 'a
i, gli, le 'e

W języku neapolitańskim, rodzajniki nieokreślone są skracane przed samogłoską do n', zaś określone – do ll'.

Przyimki

Język włoski Język neapolitański Znaczenie oraz uwagi
a a  
da 'a  
di 'e, r'/d' (przed wyrazem zaczynającym się na samogłoskę)  
per pe, p' (przed wyrazem zaczynającym się na samogłoskę)  
  • Przyimki włoskie z rodzajnikami:
  il l' lo la i gli le
a al all' allo alla ai agli alle
da dal dall' dallo dalla dai dagli dalle
di del dell' dello della dei degli delle
in nel nell' nello nella nei negli nelle
su sul sull' sullo sulla sui sugli sulle
  • Przyimki neapolitańskie z rodzajnikami:
  'o ll' 'a 'e
a ô a ll' â ê
  • Poza tymi przypadkami, języku neapolitańskim, przed rodzajnikiem określonym zaczynającym się na samogłoskę używa się skróconej formy przyimka, przy czym stosuje się różne konwencje co do umieszczania spacji między przyimkiem a rodzajnikiem. Stąd np. wł. del – neap. r''o/d''o/r' 'o/d' 'o

Rzeczownik

  • W neapolitańskim, liczba mnoga tych rzeczowników i przymiotników, które kończą się we włoskim na -i, przybiera końcówkę -e: wł. aggettivi – neap. aggettive.

Zaimki

Język włoski Język neapolitański Znaczenie
si se „się”

Spójniki

Język włoski Język neapolitański Znaczenie
anche pure „także”, „też”
se si „jeśli”, „gdyby”

Czasownik

Odmiana czasowników posiłkowych (niektóre formy)
Język włoski Język neapolitański Forma gramatyczna
essere essere bezokolicznik
è è czas teraźniejszy, l. pojedyncza, 3. osoba
Tworzenie niektórych form czasowników
  • Końcówce -are w bezokoliczniku włoskim (I koniugacja) odpowiada w neapolitańskim końcówka : wł. parlare – neap. parlà.

Przysłówki

Język włoski Język neapolitański Znaczenie
così accusì „tak”, „w ten sposób”
più cchiù „bardziej”

Inne różnice gramatyczne

  • W neapolitańskim partykuła przecząca nun (wł. non) skraca się do nn' przed wyrazem zaczynającym się na samogłoskę albo na nieme h.

Różnice w ortografii

  • Włoskie d w -nd- przechodzi w neapolitańskie n: wł. quando – neap. quanno. Nie dotyczy to jednak włoskiego d po przedrostku in-: wł. indigeni – neap. ndiggene.
  • Włoskie o w pierwszej sylabie (albo w pierwszej sylabie po przedrostku) przechodzi w neapolitańskie u: wł. mondo, voce, polacco – neap. munno, vuce, pulacco
  • Włoskie r w -pr- lub -tr-, które nie rozpoczynają wyrazu zostaje pominięte w neapolitańskich odpowiednikach: wł. proprio, sempre, nostre, quattro – neap. propio, sempe, noste, quatto
  • Włoskie s w -ns- lub -rs- przechodzi w neapolitańskie z: wł. pensiero, persona – neap. penziero, perzona.

Przedrostki i przyrostki

Przedrostki

Język włoski Język neapolitański Uwagi
in- n-  

Przyrostki

Język włoski Język neapolitański Uwagi
-ico, -ica -eco, -eca Zaznacza się w neapolitańskim akcentowaną samogłoskę, np. wł. matematico – neap. matemàteco.
-ismo -ìsemo  

Zobacz też


Witaj

Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.

Źródło

Zawartość tej strony pochodzi stąd.

Odsyłacze

Generator Margonem

Podziel się