Technologia chemiczna i inżynieria procesowa – wzajemnie dopełniające się dyscypliny naukowe, które dotyczą problemów projektowania, budowy i eksploatowania urządzeń i instalacji, umożliwiających prowadzenie procesów technologicznych – przekształcanie różnorodnych surowców w użyteczne produkty. Ze względu na nierozłączność obu dyscyplin są one często uznawane za jedną naukę, nazywaną np. ang.Chemical engineering lub ros.Химическая технология.
Znaczenie pojęć technologia chemiczna, inżynieria chemiczna, inżynieria procesowa
Zakresy technologii chemicznej oraz inżynierii chemicznej i procesowej nie są jednoznacznie określone. Przedstawiciele tych dyscyplin nauk stosowanych wspólnie opracowują sposoby prowadzenia procesów technologicznych, w których zasadniczą rolę odgrywają albo operacje i procesy fizyczne, albo chemiczne. Gromadzą i wykorzystują wiedzę ogólną (podstawową), która pozwala powiększać skalę produkcji od laboratoryjnej do przemysłowej bez konieczności budowania kosztownych instalacji doświadczalnych, ćwierćtechnicznych i półtechnicznych. Budując podstawy rozwoju różnych gałęzi przemysłu (np. przemysł chemiczny, energetyka, przemysł spożywczy, przemysł włókienniczy) łączą nauki:
Na potrzebę skoordynowania prac inżynierów mechaników i chemików, pracujących w zakładach przemysłowych, w Stanach Zjednoczonych zwrócono uwagę w końcu XIX wieku. W 1908 roku utworzono American Institute of Chemical Engineers[2]. W innych krajach taki kierunek badań prowadzono w ramach dyscypliny „technologia chemiczna” (ściśle związane z mechaniką działy „inżynieria chemiczna” lub „inżynieria procesowa”).
Współcześnie nauki, które odpowiadają zakresem historycznej Chemical engineering, noszą różne nazwy, zależne od dziejów wyodrębniania się tej dyscypliny w różnych krajach, np.:
W Polsce „technologia chemiczna” i „inżynieria chemiczna” (dział inżynierii procesowej najściślej związany z technologią chemiczną) zostały wymienione w rozporządzeniu polskiego Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego jako odrębne dyscypliny naukowe[3]. Na wyższych uczelniach technicznych jest też prowadzony kierunek studiów „Inżynieria chemiczna i procesowa”, związany z zakresem badań, prowadzonych w tak nazwanych instytutach[4][5]
↑ Sankey Diagrams A Sankey diagram says more than 1000 pie charts; m.in. Global Steel and Aluminium Flows. www.sankey-diagrams.com. [dostęp 2011-09-02]. (ang.).
↑Review: One hundred years of chemical engineering: from Lewis M. Norton (M.I.T. 1888) to present. Journal of Chemical Education, vol.67, No 7 (1990). [dostęp 2011-09-04]. (ang.).
↑Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 8 sierpnia 2011 r. w sprawie obszarów wiedzy, dziedzin nauki i sztuki oraz dyscyplin naukowych i artystycznych [online], bip.nauka.gov.pl, 2011 [zarchiwizowane z adresu 2013-06-12].
↑inżynieria chemiczna i procesowa, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2011-09-04].
↑Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Przemysłu Chemicznego. www.sitpchem.org.pl. s. Strona główna. [dostęp 2011-09-10].
↑Polska Izba Przemysłu Chemicznego. pipc.org.pl. [dostęp 2011-09-10].
↑Polska Izba Przemysłu Chemicznego; Raporty roczne [online], www.pipc.org.pl [dostęp 2017-03-03] [zarchiwizowane z adresu 2014-09-01].
↑Linki do IPPC BAT dla przemysłu chemicznego. www.pipc.org.pl. [dostęp 2011-09-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-09-13)].
↑Instytut Inżynierii Chemicznej PAN w Gliwicach, [w:] Strona internetowa Instytutu [online], www.iich.gliwice.pl [dostęp 2016-07-09] [zarchiwizowane z adresu 2014-12-21].
↑ abInstitution of Chemical Engineers [online], www.icheme.org [zarchiwizowane z adresu 2012-04-07](ang.).
↑Nigerian Society of Chemical Engineers. www.nsche.org.ng. [dostęp 2011-09-10]. (ang.).
↑South African Institution of Chemical Engineers (SAIChE). www.saiche.co.za. [dostęp 2011-09-10]. (ang.).
↑Ethiopian Society of Chemical Engineers (ESChE) [online], www.esche.org.et [zarchiwizowane z adresu 2012-07-27](ang.).
↑Argentinian Association for Chemical Engineers. www.aaiq.org.ar. [dostęp 2011-09-10]. (ang.).
↑Brazilian Association of Chemical Engineering. www.abeq.org.br. [dostęp 2011-09-10]. (ang.).
↑Association of Chemical Engineers of Uruguay. www.aiqu.org.uy. [dostęp 2011-09-10]. (ang.).
↑Canadian Society for Chemical Engineers. www.iyc2011.ca. [dostęp 2011-09-10]. (ang.).
↑Chemical Engineers Companies, USA [online], www.manta.com [dostęp 2017-03-03] [zarchiwizowane z adresu 2013-08-04](ang.).
↑American Institute of Chemical Engineers. www.aiche.org. [dostęp 2011-09-10]. (ang.).
↑National Organization for the Professional Advancement of Black Chemists and Chemical Engineers (NOBCChE). www.nobcche.org. [dostęp 2011-09-10]. (ang.).
↑Mexican Insititute of Chemical Engineers (IMIQ). www.imiq.org. [dostęp 2011-09-10]. (ang.).
↑North American Catalysis Society. www.nacatsoc.org. [dostęp 2011-09-10]. (ang.).
↑List of Academic Societies. Asia Science and Technology Portal (ASTP). [dostęp 2014-10-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-02-11)]. (ang.).
↑Pakistan Institute of Chemical Engineers (PIChe) [online], www.piche.org.pk [dostęp 2016-07-09] [zarchiwizowane z adresu 2015-09-21](ang.).strona główna serwisu
↑Iranian Association of Chemical Engineering (IAChE). www.che.ir. [dostęp 2011-09-10]. (ang.).
↑Indian Institute of Chemical Engineers (IIChe). www.iiche.org.in. [dostęp 2011-09-10]. (ang.).
↑Israel Institute of Chemical Engineers (IIChe). www.iiche.org.il. [dostęp 2011-09-10]. (ang.).
↑The Society of Chemical Engineers, Japan [online], www.scej.org [zarchiwizowane z adresu 2012-03-25](ang.).
↑Symp. Chemclave 2009, Chemical Engineering Society (ChES). www.chesiitm.org. [dostęp 2011-09-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-06-18)]. (ang.).
↑The Society of Chemical Engineers Balochistan University of IT, Engineering and Management Sciences Quetta, Pakistan. www.buitms.edu.pk. [dostęp 2016-07-09]. (ang.).
↑European Federation of Chemical Engineering. www.efce.org. [dostęp 2011-09-10]. (ang.).
↑GEA Process Engineering France. www.geape.fr. [dostęp 2011-09-10]. (ang.).
↑Society for Chemical Engineering and Biotechnology (DECHEMA). www.dechema.de. [dostęp 2011-09-10]. (ang.).
↑The Royal Australian Chemical Institute. www.raci.org.au. [dostęp 2011-09-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-09-02)]. (ang.).
↑Chemical and Process Engineering. [w:] Strona internetowa [on-line]. Komitet Inżynierii Chemicznej i Procesowej PAN. [dostęp 2011-09-10]. (ang.).
↑Inżynieria i Aparatura Chemiczna. [w:] O czasopiśmie [on-line]. sitpchem.org.pl. [dostęp 2011-09-10].
↑Przemysł chemiczny. [w:] Poziom naukowy i pozycja pisma. [on-line]. www.sitpchem.org.pl. [dostęp 2011-09-10].
↑Ochrona przed korozją. [w:] O czasopiśmie [on-line]. www.sitpchem.org.pl. [dostęp 2011-09-10].
↑CHEMIK. [w:] O Chemiku [on-line]. www.sitpchem.org.pl. [dostęp 2011-09-10].
↑Chemical Engineering Research and Design. www.elsevier.com. [dostęp 2011-09-10]. (ang.).
↑Process Safety and Environmental Protection. www.elsevier.com. [dostęp 2011-09-10]. (ang.).
↑Food and Bioproducts Processing Official Journal of the European Federation of Chemical Engineering: Part C. www.elsevier.com. [dostęp 2011-09-10]. (ang.).
↑Education for Chemical Engineers [online], www.icheme.org [dostęp 2011-09-10] [zarchiwizowane z adresu 2012-02-06](ang.).
↑The Chemical Engineer (tce). www.tcetoday.com. [dostęp 2011-09-10]. (ang.).
↑Loss Prevention Bulletin (Improving process safety by sharing experience) [online], www.icheme.org [dostęp 2011-09-10] [zarchiwizowane z adresu 2012-10-02](ang.).
Bibliografia
Józef Kępiński: Technologia chemiczna nieorganiczna. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe PWN, 1964.brak strony w książce
Aleksander Wielopolski: Technologia chemiczna organiczna. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe PWN, 1959.brak strony w książce
Atanazy Boryniec, Stefan Chudzyński, Stanisław Porejko, Stanisław Malinowski: Technologia chemiczna organiczna. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1958.brak strony w książce
P.H. Groggins, i wsp.: Procesy jednostkowe w syntezie organicznej (ang.Unit processes in organic synthesis, 1958). Warszawa: Wydawnictwo Naukowo-Techniczne, 1961.Sprawdź autora:2.brak strony w książce
Janusz Ciborowski: Inżynieria chemiczna. Warszawa: PWT, 1955.brak strony w książce
Janusz Ciborowski: Podstawy inżynierii chemicznej. Warszawa: WNT, 1965.brak strony w książce