Ten artykuł dotyczy horyzontu w astronomii. Zobacz też: inne znaczenia.
Horyzont (stgr.ὁρίζων (κύκλος)horízōn (kýklos), dosł. „(krąg) oddzielający”[1]) – okrąg powstały w wyniku przecięcia sfery niebieskiej na dwie części, wyznaczający granicę między przestrzenią widoczną dla obserwacji a zasłoniętą przez Ziemię.
Płaszczyzna horyzontu jest zawsze prostopadła do lokalnej osi pionu. Ze względu na odchylenie kształtu Ziemi od kuli, oś pionu nie pokrywa się z osią łączącą środek Ziemi z obserwatorem, z wyjątkiem równika i biegunów ziemskich. Horyzontu nie należy mylić z widnokręgiem. Stwierdzenie "Coś widać na horyzoncie" w rzeczywistości odnosi się do widnokręgu.
Typy horyzontów
Wyróżnia się trzy zasadnicze typy horyzontu:
horyzont astronomiczny – okrąg wielki na sferze niebieskiej, którego płaszczyzna jest prostopadła do osi pionu[2].
horyzont prawdziwy – okrąg będący częścią wspólną podstawy stożka o wierzchołku na wysokości oka obserwatora i powierzchni Ziemi. Horyzont prawdziwy jest obniżony względem horyzontu astronomicznego o kąt: gdzie R jest promieniemZiemi, a h wysokością obserwatora. Odległość horyzontu prawdziwego od obserwatora można obliczyć, stosując (ścisłą) zależność: gdzie h to wysokość obserwatora, a R to promień Ziemi. Dla małych h, podstawiając za R promień Ziemi i przyjmując, że (2R+h) jest w przybliżeniu równe 2R, dostajemy przybliżony wzór: gdzie h jest wyrażone w metrach, a d w kilometrach. Promień Ziemi zależy od miejsca na geoidzie, wynosi średnio 6371,008 km, równikowy ma 6378,137 km a biegunowy 6356,752 km.[3].
Wielkość obniżenia horyzontu prawdziwego dla przeciętnego obserwatora jest niewielka i wynosi od 2 do 3 minut łuku, jest więc trudna do zauważenia. Podczas lotu samolotem na trasie międzykontynentalnej obniżenie to sięga już 3 stopni.
horyzont topograficzny – uwzględnia elementy topografii miejsca obserwacji. Ten rodzaj horyzontu zwykle nie jest już okręgiem.
Zobacz też
Zobacz hasłohoryzont w Wikisłowniku
Zobacz kolekcję cytatówo horyzoncie w Wikicytatach
↑Henry George Liddell, Robert Scott: A Greek-English lexicon. Wydanie poprawione i rozszerzone przez Henry’ego Stuarta Jonesa przy współpracy Rodericka McKenziego. Oxford: Clarendon Press, 1940. [dostęp 2018-11-18].brak strony w książce