Grzybienie egipskie (Nymphaea lotusL.) – gatunek rośliny należący do rodziny grzybieniowatych (Nymphaeceae). Znany zwykle pod nazwami zwyczajowymi lub handlowymi jako lotos tygrysi, lotos egipski lub grzybień egipski. Występuje w stanie dzikim w Afryce i Rumunii. Jako gatunek introdukowany rozprzestrzenił się na Florydzie w USA oraz w niektórych krajach Ameryki Środkowej i Południowej (Kostaryka, Salwador, Panama, Gujana, Wenezuela, Brazylia, Kolumbia). Poza tym jako roślina ozdobna jest uprawiany w wielu krajach świata[5].
Morfologia
Kwiaty i liście pływające
Pokrój
Roślina wodna, bylina. Liście wyrastają z kłącza, zakwita nad powierzchnią wody. Osiąga wysokość 20-80 cm, szerokość – 25-60 cm.
Posiada dwa rodzaje liści: podwodne i pływające. Podwodne są mniejsze, kształtu od szeroko strzałkowatego do owalnego o brzegach równych, lekko faliste. Kolorystyka liści jest zmienna, zależna od natężenia oświetlenia. W uprawie w trzech barwnych odmianach: o liściach zielonych, blado czerwonofioletowych i intensywnie czerwonych. Wszystkie odmiany posiadają cętkowane liście, różniące się od siebie nasyceniem kolorów i ilością plamek. Liście pływające na powierzchni wody rzadko pojawiają się w uprawie akwariowej. Są okrągławe, z nasadą wyciętą, na brzegu ząbkowane.
Na długich szypułkach, wystają ponad powierzchnię wody. Zewnętrzne listki okwiatu zielone (4 jajowate, 4 wąskolancetowate), wewnętrzne białe, rzadziej lekko zaróżowione, liczne.
Torebka zawierająca liczne, drobne nasiona (niekiedy ponad 1000). Kiełkują one prawie natychmiast po opadnięciu na dno zbiornika.
Biologia i ekologia
W naturze rośnie w wodach czystych, ciepłych i lekko kwaśnych. Kwiaty otwierają się nocą, zamykają nad ranem, posiadają przyjemny aromat. Są samopylne i przy sprzyjających warunkach, np. odpowiedniej wilgotności powietrza, następuje samozapylenie, po czym kwiat zanurza się w wodzie i tam dojrzewają owoce.
Zastosowanie
Lotos tygrysi w akwarium
Roślina ozdobna: Popularna roślina akwariowa. W krajach o ciepłym klimacie jest uprawiana w zbiornikach wodnych, w Polsce jako roślina akwariowa, lub sezonowo w oczkach wodnych. W handlu i wśród akwarystów najbardziej znana pod nazwą "lotos tygrysi". Ozdobna z powodu szerokich, barwnych liści. W akwarium rzadko wykształca liście pływające i zakwita.
W latach nieurodzaju z jego nasion sporządzano mąkę.
Uprawa
Wymagania
Woda ciepła 24-28 °C, miękka lub średnia – około 6- 8°n i pH 6,5-7. Podłoże lekkie, żwirowe, dające przepuszczalność. Oświetlanie dość intensywne. Nie lubi przebywać w cieniu, wówczas jej listowie ulega degeneracji, liście stają się mniejsze, mniej ubarwione, z czasem nadmierne zacienienie prowadzi do śmierci rośliny. Obcinanie liści nawodnych i wybujałych – podwodnych, powoduje rozrost liści podwodnych. Nawożenie powinno być regularne lecz niezbyt obfite, gdyż zbyt duża dawka powoduje większy wzrost a co za tym idzie, roślina ta pnie się w górę, na powierzchni zaś liście jej są słabe, łatwo ulegają zniszczeniu. Zbyt intensywne nawożenie może doprowadzić do zakwitnięcia rośliny, na powierzchni wody wówczas pojawia się kwiat, który rozwija się wieczorem lub w nocy po zgaśnięciu oświetlenia przez kilka dni, zamykając się w świetle. Jeżeli roślina ma zakwitnąć, należy liście pływające (nawodne) pozostawić. Długotrwałe wypuszczanie odrostów oraz niedopuszczenie rośliny do zakwitnięcia na powierzchni może doprowadzić do jej osłabienia, a nawet obumarcia.
Następuje poprzez rozłogi, które można odciąć dopiero po dobrym rozwinięciu i ukorzeniu się młodej rośliny.
Udział w kulturze
Występujące w Starożytnym Egipcie gatunki grzybieni nazywane były lotosem. Na grobowcu faraona pochodzącym z okresu 3000-2500 lat p.n.e. jest malowidło przedstawiające prawdopodobnie uprawę lotosów w równoległych kanałach. Lotosy dla starożytnych Egipcjan miały duże znaczenie w obrzędowości religijnej, dużo tych roślin zużywano też do dekoracji świątyń[6].
Lotosy w Starożytnym Egipcie były czczone jako roślina święta, gdyż rosły w świętym Nilu, rzece użyźniającej ziemię[7].
↑Michael A.M.A.RuggieroMichael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-02-28](ang.).
↑Nymphaea lotus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species(ang.).
↑Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2014-12-29].
↑Blue Lotus (Nymphaea caerulea). [dostęp 2014-12-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-12-29)].
↑ abZofia Włodarczyk: Rośliny biblijne. Leksykon. Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN, 2011. ISBN 978-83-89648-98-3.brak strony w książce
Bibliografia
Hans Frey. Akwarium słodkowodne. Wydawnictwo Sport i Turystyka. ISBN 83-217-2777-8.
HenrykH.JakubowskiHenrykH., JerzyJ.RingJerzyJ., Ryby w akwarium, Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1988, ISBN 83-02-03493-2, OCLC 830085501.brak strony (książka)
.jpg)
