Grazia Deledda urodziła się w Nuoro na Sardynii, jako czwarte dziecko z siedmiorga dzieci, zamożnego posiadacza ziemskiego. Jej ojciec, Giovanni Antonio Deledda, absolwent prawa, był zamożnym właścicielem ziemskim, zajmował się handlem i rolnictwem, interesował się poezją, sam komponował wiersze i założył drukarnię i wydawał czasopisma. W 1892 r. został burmistrzem Nuoro. Matka, Francesca Cambosu, zajmowała się prowadzeniem domu i wychowywaniem dzieci[1][2][3].
Dom w Deleddów w Nuoro
Ukończyła cztery klasy szkoły podstawowej, a następnie pobierała prywatne lekcje u profesora Pietro Ganga, który udzielał jej podstawowych lekcji w języku włoskim, łacinie i francuskim. Zachęcił ją także do publikowania prac pisanych na zadane przez niego tematy. W wieku 13 lat po raz pierwszy opublikowano jej opowiadania Sangue sardo i Remigia Helder. Ukazały się one w 1888 r. w magazynie o modzie „L’ultima moda”. W 1892 r. napisała pierwszą powieść Fior di Sardegna[1][2].
W 1900 roku wyjechała w swoją pierwszą podróż do Cagliari, gdzie poznała swojego przyszłego męża Palmiro Madesaniego. Wraz z nim zamieszkała w Rzymie[2]. Pierwszy większy sukces przyniosła jej powieść Elias Portolú (1903). W swoich powieściach i nowelach odtwarzała krajobraz i życie swojej rodzinnej Sardynii. Krajobraz Sardynii był przez nią często wykorzystywany jako metafora trudności w życiu bohaterów jej utworów[4].
Grazia Deledda jest laureatką Nagrody Nobla w dziedzinie literatury za rok 1926. Nagrodę otrzymała: „za poetyckie dzieła, w których z jaskrawą plastycznością opisuje życie jej ojczystej wyspy, a także za głębię w podejściu do ludzkich problemów w całości”[3].
Z licznych jej dzieł wymienić należy: Anime oneste (1896), Elias Portolu (1900), Cenere (1904), Nostalgia (1905), Colombi e sparvieri (1912), Trzcina na wietrze (1913), Il segredo dell’ uomo solitario (1921), Annalena Bilsini (1927)[5].
W wielu późniejszych pracach Grazia Deledda łączyła wyobraźnię i autobiografię. Ta mieszanka jest widoczna szczególnie w powieści Il paese del vento (1931). Powieść L’argine (1934) odzwierciedla życie autorki jako wyrzeczenie się doczesnych rzeczy, w tym miłości, akceptując poświęcenie jako wyższy sposób życia i pojednanie z Bogiem. Wspólną cechą wszystkich jej późniejszych dzieł jest stała wiara w ludzi i w Boga[3].
W 1906 r. ukazała się w Polsce powieść Popiół (Cenere)[6][7] w tłumaczeniu Wilhelminy Zyndram-Kościałkowskiej[8]. W 1934 r. wydano w Polsce powieść Trzcina na wietrze w tłumaczeniu Idy Ratinowowej[9].
Wybrane ekranizacje
W 1916 r. Febo Mari zekranizował powieść Cenere z Eleonorą Duse w roli głównej[4].
W 1929 r. powstał film niemy film La grazia na podstawie powieści Di Notte w reżyserii Aldo De Benedettiego[10].
W 1950 r. Augusto Genina zekranizował powieść L’edera[11].
W 1952 r. Aldo Vergano wyprodukował film Amore rosso – Marianna Sirca, na podstawie powieści Marianna Sirca[12].
W 1955 r. powstał film Zakazane na podstawie powieści La Madre w reżyserii Mario Monicellego[13].
W 1958 r. Mario Landi zekranizował powieść Trzciny na wietrze[14].
W 1974 r. Giuseppe Fina wyprodukował serial telewizyjny L’edera[15].
W 2014 r. powstał film w reż. Francesco Trudu Il peccatore na podstawie powieści La madre[16].
Wybrana twórczość
Nell’azzurro (1890)
La regina delle tenebre (1892)
Fior di Sardegna (1892)
Racconti sardi (1895)
Anime oneste (1895) (1895)
Po grzesznej drodze (La via del male, 1896, wydanie polskie w tłumaczeniu Pauliny Dicksteinowej 1928)
↑Dawni pisarze polscy od początków piśmiennictwa do Młodej Polski. Przewodnik biograficzny i bibliograficzny. T. Tom drugi I–Me. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 2001, s. 221. ISBN 83-02-08101-9.
↑Trzcina na wietrze. Lubimyczytac.pl. [dostęp 2020-12-13].
