Lublana – stolica Słowenii | |
Informacje ogólne | |
Waluta | |
---|---|
Bank centralny | |
Rok podatkowy | |
Organizacje gospodarcze | |
Dane statystyczne | |
PKB (nominalny) |
52,4 mld USD (2011) |
PKB (ważony PSN) |
58,56 mld USD (2011) |
PKB per capita |
29 100 USD (2011) |
Wzrost PKB |
1,1% (2011) |
Struktura PKB |
rolnictwo 2,4%, |
Inflacja |
1,9% (2011) |
Wymiana handlowa | |
Eksport |
28,96 mld USD (2011) |
Główni partnerzy |
Niemcy 18,7%, Włochy 12,5%, Chorwacja 8%, Austria 7,5%, Francja 5,9%, Rosja 4,4% (2007) |
Import |
31,09 mld USD (2011) |
Główni partnerzy |
Niemcy 18,1%, Włochy 17,1%, Austria 11,7%, Francja 5%, Chorwacja 4,6% (2007) |
Zatrudnienie | |
Siła robocza |
68,6%[1] |
Struktura zatrudnienia | |
Płaca minimalna |
748,1 euro (2011)[2] |
Stopa bezrobocia |
10,8% (2011) |
Wskaźniki jakości życia | |
Ludność poniżej progu ubóstwa |
12.3% (2008) |
Współczynnik Giniego |
28,4 (2008) |
Wskaźnik rozwoju społecznego |
0,923[3] |
Finanse publiczne | |
Dług publiczny |
45,5% PKB/ zewnętrzny 61,23 mld USD (2011) |
Deficyt budżetowy |
5,1% PKB (2011) |
Przychody budżetowe |
21,53 mld USD (2011) |
Wydatki budżetowe |
24,2 mld USD (2011) |
Słowenia jest rozwiniętym, wolnorynkowym i najzamożniejszym[potrzebny przypis] krajem wśród tych, gdzie wcześniej systemem gospodarczym był realny socjalizm. Słowenia od 2004 r. jest członkiem Unii Europejskiej, a w 2007 r. przyjęła euro, zastępując słoweńskiego tolara.
Słowenia już przed rozpadem Jugosławii była jej najbogatszą republiką. Produkt krajowy brutto na jednego mieszkańca był wyższy od PKB per capita Serbii dwukrotnie, a od innych krajów jeszcze bardziej[4]. Ogromna dysproporcja gospodarcza między krajami była jednym z przyczyn jej rozpadu. Lata 90. przebiegały podobnie jak w innych byłych państwach socjalistycznych. Panował kryzys (pogłębiony jeszcze przez utratę rynków zbytu w krajach byłej Jugosławii) przeprowadzano prywatyzację, która jednak przebiegała wolniej niż w innych państwach regionu[5]. Obecnie przepaść gospodarcza w stosunku do Serbii jeszcze bardziej się powiększyła, PKB per capita jest już 3-krotnie wyższe niż serbskie, prawie 2-krotnie wyższe niż chorwackie i prawie 5-krotnie wyższe od bośniackiego[6].
Rok | Wzrost gospodarczy[7] |
---|---|
1991 | -8,9% |
1992 | -5,5% |
1993 | 2,8% |
1994 | 5,4% |
1995 | 4,1% |
1996 | 3,2% |
1997 | 5,1% |
1998 | 3,3% |
1999 | 5,3% |
2000 | 3,7% |
2001 | 3,2% |
2002 | 3,5% |
2003 | 3% |
2004 | 4,4% |
2005 | 3,8% |
2006 | 5,7% |
2007 | 7% |
2008 | 3,5% |
2009 | -7,5% |
2010 | 1,3% |
2011 | 0,9% |
2012 | -2,6% |
2013 | -1% |
2014 | 2,8% |
2015 | 2,2% |
2016 | 3,1% |
2017 | 4,8% |
2018 | 4,1% |
Rolnictwo ma małe znaczenie w gospodarce kraju i ze względu na górzyste ukształtowanie powierzchni użytki rolne zajmują jedynie 25,2%[8]. Zużycie nawozów sztucznych na 1 ha użytków rolnych wyniosło w 2005 r. 128,8 kg i jest to mniej niż 10 lat temu, kiedy zużycie nawozów sztucznych wynosiło ponad 150 kg[9]. Uprawia się zboża, ziemniaki i buraki cukrowe. Na północy przeważają sady jabłoni, na południu oliwek i brzoskwini[4]. Prowadzony jest chów i hodowla bydła domowego, trzody chlewnej, a w górach wypasa się owce. W lasach zajmujących ponad połowę powierzchni kraju pozyskuje się drewno oraz tarcicę. Dosyć istotną rolę w gospodarce odgrywa pszczelarstwo[10].
Słowenia jest uboga we wszelkie surowce naturalne, głównie ze względu na niewielki obszar kraju. Wydobywana jest odmiana węgla brunatnego – lignit w dwóch kopalniach. Położona w północnej części kraju kopalnia w Velenje oraz położona w centralnej części kraju kopalnia koło Trbovlje wyprodukowały w 2007 r. 4,7 mln ton lignitu[11]. Cały węgiel spalany jest w elektrowniach cieplnych w Trbovlje i w Šoštanj. Wydobywana jest także ruda cynku i ołowiu, uranu, rtęć, ropę naftową (5 baryłek dziennie), a także gaz ziemny (4 mln m³)[12]. Produkcja ropy naftowej i gazu ziemnego nie zaspokaja nawet ułamka potrzeb.
Przemysł wytwarza 34,2% PKB i zatrudnia 36% siły roboczej. Duże znaczenie ma przemysł drzewny oraz tekstylny. W Novo Mesto znajduje się fabryka Renault Clio (dawna fabryka IMV), a także przyczep Adria. W samej Słowenii w 2008 r. wyprodukowano prawie 200 tys. pojazdów[13].
W 2007 r. wyprodukowano 14,13 mld kWh energii elektrycznej, przy konsumpcji na poziomie 13,4 mld kWh[12]. Największy udział w produkcji prądu ma elektrownia jądrowa Krško (37% produkowanej energii elektrycznej[14]). Ponieważ połowa elektrowni należy do Chorwacji, więc Słowenia jest zobowiązana przesyłać tam połowę wyprodukowanego prądu. Reszta zaspokajana jest głównie przez elektrownie cieplne, których surowcem jest lignit wydobywany w kraju (6 mld kWh[11]) oraz hydroelektrownie (3,3 mld kWh[11]).
Słowenia jest popularna wśród turystów, zarówno w zimie jak i w lecie. Z ważniejszych kurortów warto wymienić Planicę, Bled, Kranjska Gora. Słowenia staje się coraz chętniej odwiedzanym krajem przez turystów. W 1995 r. liczba przyjazdów z zagranicy wyniosła 732 tys.[15], w 2000 – 1,09 mln[15], w 2005 – ok. 1,56 mln[15], a w 2008 ok. 1,77 mln[16].
Wpływy z turystyki w 2005 r. osiągnęły poziom 1,795 mld $[15].
Słowenia ma deficyt handlowy, szczególnie w stosunku do Włoch i Austrii. Po rozpadzie Jugosławii handluje się głównie z krajami UE. W handlu z Polską Słowenia ma dodatni bilans handlowy. Import z Polski ma wartość 341 mln €, a eksport do Polski 547 mln €[17].
Drogi są w dobrym stanie, a sieć autostrad jest niemalże ukończona. Jest 20,2 tys. km dróg[4] oraz 504 km zelektryfikowanych torów kolejowych. Główny port na niewielkim słoweńskim wybrzeżu to Koper. W Lublanie znajduje się największe lotnisko w kraju, które w 2007 r. obsłużyło ponad 1,6 mln pasażerów[18]. Transport rzeczny praktycznie nie istnieje.
Emisja równoważnika dwutlenku węgla z terenu Socjalistycznej Republiki Słowenii wyniosła w 1990 roku 22,339 Mt, z czego 16,623 Mt stanowił dwutlenek węgla. W przeliczeniu na mieszkańca emisja wyniosła wówczas 8,285 t dwutlenku węgla, a w przeliczeniu na 1000 dolarów PKB 440 kg. Głównym źródłem emisji była wówczas energetyka. Po rozpadzie Jugosławii emisje w republice nieznacznie spadły, ale wkrótce wróciły do poprzedniego poziomu i od tego czasu wahały się, osiągając maksimum w roku 2008. W 2018 emisja dwutlenku węgla pochodzenia kopalnego wyniosła 15,55 Mt, a w przeliczeniu na mieszkańca 7,472 t i w przeliczeniu na 1000 dolarów PKB 230 kg. W tym czasie wzrósł udział emisji z transportu[19].
Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.
Zawartość tej strony pochodzi stąd.