Golub-Dobrzyń powstał formalnie 15 maja 1951 (de facto już w 1941 roku[2]) przez połączenie miast Golubia i Dobrzynia nad Drwęcą[3], leżących na przeciwległych brzegach Drwęcy.
Rzeka nie tylko oddzielała od siebie miasta, lecz także stanowiła linię graniczną między Polską a państwem zakonu krzyżackiego w latach 1231–1454; w latach 1466–1772 oddzielała woj. chełmińskie od ziemi dobrzyńskiej, a od 1815–1918 oddzielała zabór pruski od rosyjskiego[4].
Prawobrzeżny Golub był miastem już w XIV w., chociaż dokładna data ustanowienia jego praw miejskich nie jest znana. Pierwszy dokument lokacyjny zaginął już w średniowieczu. Wznowił go wielki mistrz zakonu krzyżackiego Michał Küchmeister w roku 1421. W 1772 r. znalazł się w zaborze pruskim, przejściowo w latach 1807–1815 w Księstwie Warszawskim, po czym ponownie w Królestwie Prus do 1918 r. Jest prawie sześć razy mniejszy od Dobrzynia; w 2011 roku liczył 1887 mieszkańców[5].
Lewobrzeżny Dobrzyń nad Drwęcą posiadał prawa miejskie w latach 1789–1870 i ponownie od 1919[6][7]. W 1793 r. znalazł się w zaborze pruskim, od 1807 do 1815 w Księstwie Warszawskim, później w Królestwie Polskim do 1832 r., a następnie w Imperium Rosyjskim aż do 1918 r. Według danych z 2011 Dobrzyń miał 10 722 mieszkańców[5]
Według danych GUS z 31 grudnia 2022 r. Golub-Dobrzyń liczył 11 443 mieszkańców[1].
Struktura powierzchni
Według danych z roku 2005[8] miasto Golub-Dobrzyń ma obszar 7,5 km², w tym:
użytki rolne: 47%
użytki leśne: 15%
co stanowi 1,22% powierzchni powiatu.
Demografia
Według danych z 1 stycznia 2006[9] miasto miało 13 057 mieszkańców. Na dzień 31 grudnia 2009 natomiast, liczba zamieszkujących Golub-Dobrzyń osób wynosiła 14 069[10].
Henryk Kowalski, burmistrz w latach 1990–1995; pierwszy po okresie Polski Ludowej
Janina Tuszyńska, burmistrz w latach 1995–1998
Bohdan Bartoszewski, burmistrz w latach 1998–2002
Roman Tasarz, burmistrz w latach 2002–2014
Mariusz Piątkowski, burmistrz od 2014 r.
Zabytki
Według rejestru zabytków NID[13] na listę zabytków nieruchomych wpisane są:
Zamek w Golubiu z XIV wieku, przebudowany w XVI i XVII wieku, nr rej.: A-149/65 z 18.10.1934
Kościół św. Katarzyny w Golubiu z początku XIV w. w stylu gotyckim z renesansową kaplicą Kostków, parafialny, ul. Kościelna 13, nr rej.: A/341 z 22.04.1930
↑ abcGUS, Ludność. Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym. Stan w dniu 31 grudnia 2022 r. [online], stat.gov.pl [dostęp 2023-05-06](pol.).
↑Podział administracyjny Rzeczypospolitej Polskiej: Praca zespołowa pod redakcją prof. Stanisława Srokowskiego. Warszawa: Biblioteka Samorządowca Nr 77, 1948.brak strony w książce, s. 125, 129.
↑Zarys historii [online], serwis.bip.golub-dobrzyn.com.pl [dostęp 2021-02-04].
↑ abBruzda, Sandra (2011, June 13). E-mail: Demographic data for 2011 for the left-bank part of Golub-Dobrzyń (Dobrzyń nad Drwęcą) – formerly in Congress Poland. Golub-Dobrzyń, Urząd Miasta, Wydział Organizacyjny i Spraw Społecznych in Golub-Dobrzyń.
↑Postanowienie z 19 (31) grudnia 1869, ogłoszone 1 (13 stycznia) 1870 (Dziennik Praw, rok 1869, tom 69, nr 239, s. 471).
↑Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset. regioset.pl. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
↑Baza Demograficzna – Tablice predefiniowane – Wyniki badań bieżących; Stan i struktura ludności; Ludność według płci i miast. GUS. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
↑Dane Urzędu Stanu Cywilnego w UM Golub-Dobrzyń: Ludność. (Stan na dzień 31 XII 2012 r.). [dostęp 2013-01-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-12-19)].
↑Golub-Dobrzyń w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-01-09](pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
↑NapoleonN.OrdaNapoleonN., Album widoków historycznych Polski. Poswięcony rodakom. Seria 5, Album widoków przedstawiających miejsca historyczne Księstwa Poznańskiego i Prus Zachodnich, W Warszawie: lit. M. Fajansa, 1880.brak strony (książka)
↑NID, Rejestr zabytków nieruchomych, województwo kujawsko-pomorskie [online] [dostęp 2013-10-25].
↑Parafia św. Katarzyny w Dobrzyniu nadP.K.D.DrwęcąParafia św. Katarzyny w Dobrzyniu nadP.K.D., Parafia św. Katarzyny w Dobrzyniu nad Drwęcą (Golub-Dobrzyń) [online], katarzynadobrzyn.pl [dostęp 2014-12-01].strona główna serwisu
↑Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2023-02-05].