Obszar osadnictwa gegijskiego (kolor niebieski)

Gegowie – jedna z dwóch największych (obok Tosków) albańskich grup etnicznych, zamieszkujących obszar Kosowa, południowej Czarnogóry, zachodniej Macedonii Północnej i Albanii na północ od rzeki Shkumbin. Posługuje się dialektem gegijskim języka albańskiego (gegërishtja). Społeczność gegijska jest dwuwyznaniowa – większość wyznaje islam, grupę mniejszościową stanowią katolicy. Albański działacz narodowy i pisarz Pashko Vasa w XIX w. pisał o pochodzeniu nazwy Gegów, wywodząc je od słów: Gjiant, Gegant, Gigand, oznaczających olbrzymów. Nawiązywał też do słów Homera, który w Iliadzie pisał, że ziemia za Górami Akrokeraunijskimi jest zamieszkana przez olbrzymów.

Constantin Chekrezi opisywał Gegów jako bałkańskich Cyklopów, uznając ich za najwyższych mieszkańców Bałkanów w odróżnieniu od Tosków, którzy nie odznaczali się tak imponującym wzrostem[1].

W opinii Thomasa Gordona charakterystyczną cechą Gegów było noszenie czerwono-zielonych kaftanów[2]. O stroju gegijskim pisał także podróżnik i geograf Henry Fanshawe Tozer. Wyróżniał charakterystyczne elementy gegijskiego stroju męskiego, za które uważał czerwone kamizelki i krótkie białe spodnie[3]. W 1871 Zef Jubani zebrał i wydał w Trieście pierwszy zbiór tekstów folkloru Gegów.

W okresie rządów osmańskich Gegowie, zamieszkujący niedostępne tereny północnej Albanii, zachowywali daleko idącą niezależność wobec Imperium Osmańskiego, a także klanową strukturę społeczeństwa. Ich życie codzienne regulowały zasady prawa zwyczajowego[4]. Większość Gegów utrzymywała się z pasterstwa i uprawy roli. Polityka centralizacji państwa osmańskiego i wprowadzenia stałych podatków na obszarach gegijskich powodowała, że stali się oni siłą napędową antyosmańskich wystąpień ludności albańskiej w XIX w. Do zakończenia II wojny światowej Gegowie dominowali w albańskiej elicie politycznej. W czasie II wojny światowej uznawani przez Niemców za rasę aryjską, byli rekrutowani do 21 Dywizji Górskiej SS Skanderbeg[5].

Po przejęciu władzy przez komunistów rolę dominującą zdobyli pochodzący z południowej Albanii – Toskowie[6]. Po śmierci Envera Hodży jego miejsce zajął wywodzący się z Gegów – Ramiz Alia. Z jego inicjatywy we władzach partii pojawili się przedstawiciele młodej generacji polityków pochodzących z północnej części kraju. Po obaleniu systemu komunistycznego politycy z północnej Albanii zdominowali nową elitę polityczną, aż do Rewolucji Piramidowej w 1997. Maria Koinova podkreśla poparcie Gegów dla Albańczyków w Kosowie, co odróżniało ich w latach 90. od Tosków[7].

Przypisy

  1. Constantin Chekrezi: Albania Past and Present. BiblioBazaar, 2009, s. 189. ISBN 978-1-113-61266-3. (ang.).
  2. Thomas Gordon: History of the Greek Revolution, tom 1. Edinburg & London: William Blackwood, 1832, s. 21. (ang.).
  3. Henry F. Tozer: Researches in the Highlands of Turkey including Visits to Mounts Ida Athos, Olympus and Pellion. J. Murray, 1869, s. 213. (ang.).
  4. Tadeusz Czekalski: Albania w latach 1920–1924 – aparat państwowy i jego funkcjonowanie. Katowice: 1998, s. 14–21.
  5. Jonathan Trigg: Hitler's Jihadis: Muslim volunteers of the Waffen-SS. History Press: 2009, s. 146. ISBN 978-1-86227-487-7.
  6. James Minahan: One Europe, many nations: a historical dictionary of European national groups. Greenwood Publishing Group, 2000, s. 29. ISBN 978-0-313-30984-7. (ang.).
  7. Maria Koinova: Ethnonationalist Conflict in Postcommunist States: Varieties of Governance in Bulgaria, Macedonia, and Kosovo. University of Pennsylwania Press: 2013, s. 140. ISBN 978-0-8122-0837-5.

Witaj

Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.

Źródło

Zawartość tej strony pochodzi stąd.

Odsyłacze

Generator Margonem

Podziel się