Fritz Lang
Ilustracja
Fritz Lang (1969)
Prawdziwe imię i nazwisko

Friedrich Christian Anton Lang

Data i miejsce urodzenia

5 grudnia 1890
Wiedeń

Data i miejsce śmierci

2 sierpnia 1976
Beverly Hills

Zawód

reżyser, scenarzysta, producent

Współmałżonek

Lisa Rosenthal (1919–1921; jej śmierć)
Thea von Harbou (1922–1933; rozwód)
Lily Latté
(1971–1976; jego śmierć)

Lata aktywności

1916–1963

Odznaczenia
Medal Zasługi Wojskowej „Signum Laudis” (w czasie wojny) Medal Zasługi Wojskowej „Signum Laudis” (w czasie wojny) Krzyż Wojskowy Karola
Gwiazda Fritza Langa na berlińskim „bulwarze gwiazd”.

Fritz Lang (właśc. Friedrich Christian Anton Lang; ur. 5 grudnia 1890 w Wiedniu, zm. 2 sierpnia 1976 w Beverly Hills) – niemiecki reżyser, scenarzysta i producent filmowy pochodzenia austriacko-żydowskiego. Czołowy twórca niemieckiego ekspresjonizmu w filmie okresu międzywojennego.

Życiorys

Studiował architekturę w wiedeńskiej Wyższej Szkole Technicznej, a następnie malarstwo na Akademii Sztuk Graficznych w Wiedniu i w Państwowej Szkole Sztuki Stosowanej w Monachium.

Był oficerem rezerwy piechoty cesarskiej i królewskiej Armii. Na stopień podporucznika został mianowany ze starszeństwem z 1 stycznia 1913, a na stopień porucznika ze starszeństwem z 1 września 1915. Jego oddziałem macierzystym był Pułk Piechoty Nr 81, który w czasie pokoju stacjonował w Igławie[1][2]. W czasie I wojny światowej walczył na froncie włoskim. Został czterokrotnie ranny i siedmiokrotnie odznaczony.

Po wojnie zajmował się pisaniem scenariuszy i udzielał się jako aktor kabaretowy do momentu, kiedy w 1920 odkrył go Erich Pommer i zaprosił do współpracy w Niemczech.

Lang uważany jest za klasyka niemieckiego filmu niemego. Do historii kina przeszedł przede wszystkim dzięki Metropolis z 1926. W 1932 na ekrany wszedł Testament dr. Mabuse na podstawie wspólnego scenariusza Langa oraz jego żony Thei von Harbou. W niedługim czasie film został wycofany z rozpowszechniania przez nazistów, ponieważ odczytano go jako krytykę państwa totalitarnego. Pomimo tego Joseph Goebbels złożył Langowi propozycję pracy w kinematografii Trzeciej Rzeszy z pominięciem faktu, że (zgodnie z terminologią nazistowską) reżyser był pół-Żydem. Z propozycji nie skorzystał i wkrótce opuścił Niemcy, wyjeżdżając przez Francję do Hollywood. W USA w 1934 r. założył wytwórnię filmową i zaczął kręcić filmy.

W Ameryce mieszkał i pracował do 1956, kiedy to zdecydował się na powrót do Niemiec (RFN). Jego powojenna twórczość to głównie westerny, filmy gangsterskie i kryminalne. W powojennych dziełach starał się powrócić do świetności niemieckiego ekspresjonizmu lat dwudziestych.

Przewodniczył jury konkursu głównego na 17. MFF w Cannes (1964).

Poza reżyserią i pisaniem scenariuszy zdarzały mu się także występy aktorskie, m.in. w filmie Pogarda (1963) Jeana-Luca Godarda, w którym zagrał samego siebie.

Filmografia

  • 1919: Pająki, cz. 1: Złote jezioro (Die Spinnen, 1. Teil: Der Goldene See)
  • 1919: Metys (Halbblut)
  • 1919: Pan miłości (Der Herr der Liebe)
  • 1919: Dżuma we Florencji (Die Pest in Florenz)
  • 1919: Harakiri
  • 1920: Wędrujący obraz (Das Wandernde Bild)
  • 1920: Pająki, cz. 2: Brylantowy statek (Die Spinnen, 2. Teil: Das Brillantenschiff)
  • 1921: Walczące serca (Vier um die Frau)
  • 1921: Zmęczona śmierć (Der müde Tod)
  • 1922: Doktor Mabuse (Dr. Mabuse, der Spieler – Ein Bild der Zeit)
  • 1924: Nibelungi: Śmierć Zygfryda (Die Nibelungen: Siegfried)
  • 1924: Nibelungi: Zemsta Krymhildy (Die Nibelungen: Kriemhilds Rache)
  • 1927: Metropolis
  • 1928: Szpiedzy (Spione)
  • 1929: Kobieta na Księżycu (Die Frau im Mond)
  • 1931: M – Morderca (M)
  • 1933: Testament doktora Mabuse (Das Testament des Dr. Mabuse)
  • 1934: Człowiek jest grzeszny (Liliom)
  • 1936: Jestem niewinny (Fury)
  • 1937: Tylko raz żyjemy (You Only Live Once)
  • 1938: Ten, którego ukochałam (You and Me)
  • 1940: Powrót Franka Jamesa (The Return of Frank James)
  • 1941: Napad na Western Union (Western Union)
  • 1941: Potwierdź albo zaprzecz (Confirm or Deny)
  • 1941: Polowanie na człowieka (Man Hunt)
  • 1942: Nocny przypływ (Moontide)
  • 1943: Kaci także umierają (Hangmen Also Die)
  • 1944: Ministerstwo strachu (Ministry of Fear)
  • 1944: Kobieta w oknie (The Woman in the Window)
  • 1945: Szkarłatna ulica (Scarlet Street)
  • 1946: W tajnej misji (Cloak and Dagger)
  • 1948: U progu tajemnicy (Secret Beyond the Door)
  • 1950: Dom nad rzeką (House by the River)
  • 1950: Amerykańska partyzantka na Filipinach (American Guerrilla in the Philippines)
  • 1952: Ranczo złoczyńców (Rancho Notorious)
  • 1952: Na krawędzi (Clash by Night)
  • 1953: Bannion (The Big Heat)
  • 1953: Błękitna gardenia (The Blue Gardenia)
  • 1954: Bestia ludzka (Human Desire)
  • 1955: Księżycowa flotylla (Moonfleet)
  • 1956: Gdy miasto śpi (While the City Sleeps)
  • 1956: Ponad wszelką wątpliwość (Beyond a Reasonable Doubt)
  • 1959: Tygrys z Esznapuru (Die Tiger von Eschnapur)
  • 1959: Indyjski grobowiec (Das Indische Grabmal)
  • 1960: Tysiąc oczu doktora Mabuse (Die Tausend Augen des Dr. Mabuse)
  • 1960: Journey to the Lost City

Ordery i odznaczenia

W czasie służby w c. i k. Armii otrzymał:

  • Signum Laudis Srebrny Medal Zasługi Wojskowej na wstążce Krzyża Zasługi Wojskowej,
  • Signum Laudis Brązowy Medal Zasługi Wojskowej z mieczami na wstążce Krzyża Zasługi Wojskowej,
  • Krzyż Wojskowy Karola[3].

Przypisy

  1. Schematismus 1914 ↓, s. 323, 541.
  2. Ranglisten 1918 ↓, s. 196, 728.
  3. Ranglisten 1918 ↓, s. 728.

Bibliografia

  • Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1914. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, luty 1914. (niem.).
  • Ranglisten des kaiserlichen und königlichen Heeres 1918. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, 1918. (niem.).
  • Fritz Lang w bazie Filmweb
  • Fritz Lang w bazie IMDb (ang.)
  • Fritz Lang w bazie Notable Names Database (ang.)

Linki zewnętrzne

  • Propaganda i sztuka
  • artykuł o Langu na stronie Directors Guild of America

Witaj

Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.

Źródło

Zawartość tej strony pochodzi stąd.

Odsyłacze

Generator Margonem

Podziel się