Hukbong Himpapawid ng Pilipinas
Państwo

 Filipiny

Siły zbrojne

Siły Zbrojne Filipin

Nazwa skrócona

PAF

Data utworzenia

1 lipca 1947

Znak rozpoznawczy

Motto

The "First Force"

Najwyższe dowództwa
Wojskowe

Baza Villamor, Pasay

Filipińskie Siły Powietrzne (fil. Hukbong Himpapawid ng Pilipinas, ang. Philippine Air Force; w skrócie PAF) – wojska lotnicze Filipin, jedna z trzech formacji tamtejszych Sił Zbrojnych. Powstały w 1947 w wyniku odseparowania korpusu lotniczego od wojsk lądowych.

Historia

Clark Air Base w 1989

Od początku swojego istnienia, jak i obecnie PAF wykorzystuje głównie sprzęt produkcji USA, dotyczyło to zwłaszcza wszystkich samolotów bojowych. Duża część tego uzbrojenia pochodziła z donacji USA, same Filipiny w latach 1913–1946 były terytorium zależnym od USA. W 1964 rząd negocjował przekazanie samolotów Lockheed F-104, USA zgodziły się tylko na 43 F-5A/B, ale z powodu zmniejszenia pomocy od 1965 do 1967 dostarczono tylko 22 sztuki[1]. W tym czasie samoloty ponaddźwiękowe w regionie eksploatowały tylko Tajwan – F-104 (od 1960) oraz Chiny (1960) i Indonezja (1962) – MiG-21. Podczas użytkowania doskwierał brak części zamiennych. Sprawnych w latach 90 były tylko 10 samolotów w wariancie szkolno-bojowym. Kilka maszyn południowo koreańskich uzupełniło liczbę stanu. W 1998 roku zakupiono od Korei Południowej 5 sztuk F-5A za 100USD za sztukę, a kolejne dwie w 2003 roku[2]. Od 2005 roku, wraz z wycofaniem ostatnich Northrop F-5 Freedom Fighter (w stanie lotnym było pięć egzemplarzy), filipińskie lotnictwo aż do 2015 roku nie dysponowało samolotami myśliwskimi. W latach 90. pojawiały się plany pozyskania używanych samolotów, m.in. McDonnell Douglas F/A-18 Hornet lub nowych samolotów, jednak z powodu azjatyckiego kryzysu finansowego w 1997, prowadzenia asymetrycznych działań przeciwpartyzanckich z południowymi guerrillas, koncentracji na bezpieczeństwie wewnętrznym oraz specyficznym położeniu geograficznym (Filipiny zajmują siedem tysięcy wysp, częste są tam klęski żywiołowe), dostępne środki inwestowano we flotę śmigłowców i lekkich samolotów szturmowych. Filipińska armia należy do najbardziej doświadczonych w zwalczaniu zbrojnej partyzantki. W latach 1948-1952 główne wysiłki skupiano na tłumieniu buntu chłopów z Hukbong na Luzon oraz grupy Hadji Kamlona na Jolo w 1948-1955, a następnie ugrupować komunistycznych. Od 1969 prowadzą walkę z muzułmańskimi rebeliantami z MILF na archipelagu Sulu, ostatnie naloty lotnictwo przeprowadziło w 2011 roku[3].

Iluzoryczne zdolności do obrony swojej przestrzeni powietrznej i patrolowania terytorium morskiego są częściowo rezultatem, zakończonej w 1991 roku, obecności na Filipinach lotnictwa amerykańskiego. Kraj nie posiada też systemów przeciwlotniczych, w tym okrętów uzbrojonych w pociski ziemia-powietrze. Amerykanie zajmowali wolną strefę wokół należącej do nich Clark Air Base od 1902 roku. W momencie przystąpienia Stanów Zjednoczonych do II WŚ w 1941 w dwóch bazach, Clark na Luzon i Del Monte na Mindanao stacjonowało 35 B-17, w Nichols Field koło Manilii stacjonowały dwie eskadry przechwytujące P-40 i North American A-27. 6 B-17C i 29 B-17D odpowiadały za prowadzenie rozpoznania oraz ataki na japońskie okręty, nie przeprowadziły jednak przypisanego im pierwotnie nalotu na Japończyków na Formozie. Baza Clark została dwukrotnie zaatakowana przez japońskie samoloty, do końca 1941 żołnierzy z Filip ewakuowano do Australii, a w styczniu 1942 bazy i porzucony sprzęt zajęli Japończycy. Filipińskie P-26 Peashooters uzyskały trzy zestrzelenia japońskich samolotów do czasu kapitulacji. Clark odbito w styczniu 1945, do końca wojny z bazy operowały myśliwce P-61 Black Widow, P-38, P-51D oraz bombowce B-24 i Consolidated B-32 Dominator. W latach zimnej wojny w bazie Clark stacjonowały m.in. 313th Bombardment Wing (Boeing B-29 Superfortress 1946-1948), 18th Fighter Group (P/F-47D, P/F-51D, F-80 1947-1950), w okresie I wojny indochińskiej 581st Air Resupply Wing (C-119, C-54, C-118 1950–1954), 509th Fighter-Interceptor Squadrons (F-86F/D Sabre 1954-1960), 405th Fighter Wing (F-100D 1959-1970, Martin B-57A 1954-1968, Convair F-102A 1966-1969, F-4C/D Phantom II 1970-1974), po wojnie wietnamskiej 3d Tactical Fighter Wing (F-4E, F-4G Wild Weasel 1974-1990). W latach 1968-1989 w bazie stacjonowała też eskadra C-130 Hercules. Od 1976 do 1990 z Clark AB odbywały się ćwiczenia Cope Thunder, w których oprócz F-5A PAF brały też udział australijskie Mirage III, nowozelandzkie A-4K, czy tajskie F-5E, z tego powodu w bazie stacjonowała też 26th Aggressor Squadron USAF z F-5E. W 1979 zrewidowano niezależność terytorialną od władz centralnych, aby tereny wokół bazy podlegały lokalnemu prawu. W 1986 w trakcie rewolucji różańcowej wojska amerykańskie pozostały neutralne. W związku zakończeniem zimnej wojny ograniczono aktywność w Clark, w 1990 roku samoloty bojowe F-4E Phantom II przeniesiono na Alaskę. Dwa dni przed pierwszą z serii erupcji Pinatubo, 10 czerwca 1991, ewakuowano większość personelu bazy z rodzinami, 15 czerwca wycofano pozostałych. USAF nigdy nie powróciły do Clark, zniszczenia były na tyle poważne, że zrezygnowano z odbudowy. Równolegle władze Filipin nie porozumiały się z USA ws. przedłużenie dzierżawy Clark i bazy morskiej w zatoce Subic, kończać prawie 100 letnią obecność wojskową. W listopadzie 1991 bazę Clark przekazano Filipinom. Obecnie znajduje się tam Port lotniczy Diosdado Macapagal, w bazie stacjonuje 410th Maintenance Wing PAF. Filipińskie UH-1H i F-5A/B wystąpiły w filmie Czas apokalipsy Coppoli z 1979, w kultowej scenie ataku na wioskę i zrzutu napalmu. W 2001 roku utracono jeden F-5 w trakcie ćwiczeń, a pilot zginął. W 2004 roku odbyła się inspekcja maszyn, która zbadała czy pozostała maszyny można przywrócić do lotu. Opinia ekspertów mimo iż pozytywna, nie ocaliła płatowców z którymi pożegnano się 1 października 2005 roku.

Pod koniec 2010 roku liczyły 7000 osób personelu i teoretycznie posiadał 393 statki powietrzne, z czego tylko 91 (34 samoloty i 57 śmigłowce) było zdolnych do lotu, 81 było częściowo sprawnych, a 221 nie nadawało się do lotu i powinny być wycofane[4]. W związku z tym przeprowadzono programu modernizacyjny PAF. W 2011 odebrano 18 samolotów szkolnych Aermacchi SF-260FH oraz wyremontowano 20 śmigłowców MD-520. W wyniku prowadzonego od 2008 postępowania Combat Utility Helicopter w 2010 roku zostały wybrane śmigłowce W-3A Sokół. W 1. fazie jego częścią był zakup w Polsce 8 śmigłowców PZL W-3 Sokół za około 60 mln USD. Dostarczono je w trzech transzach, sześć w 2012 i dwa w 2013 roku[5]. Pierwsze cztery sztuki weszły do służby w lutym 2012 roku[6]. Śmigłowce po raz pierwszy niosły pomoc ofiarom tropikalnego cyklonu Pablo w Compostela Valley w 2012 roku[7]. Ostatnie dwa W-3A dostarczono w lutym 2013. Jeden śmigłowiec nr 921 rozbił się tuż po starcie z Marawi w 2014 roku[8]. Drugi egzemplarz nr 926 rozbił się w 2016 roku w Puerto Princesa[9]. W obu wypadkach nie było ofiar[10].

W listopadzie 2013 zamówiono dla PAF osiem śmigłowców AgustaWestland A109LUH w wersji uzbrojonej[11]. W 2014 zakupiono siedem używanych Dornier UH-1D (zamówiono 20 szt., ale kontrakt anulowano)[12]. W marcu 2014 roku zamówiono osiem śmigłowców Bell 412EP, w tym trzy dla VIP[13]. Wszystkie osiem dostarczono w 2015 i przyjęto 17 sierpnia 2015[14] W kwietniu 2019 roku zamówiono 16 sztuk S-70i Black Hawk produkcji PZL Mielec dla zastąpienia maszyn z rodziny Bell UH-1/205. Pierwsze sześć sztuk przekazano w grudniu 2020 roku[15].

1 czerwca 2013 z okazji 66. rocznicy PAF w paradzie powietrznej w bazie Clark wzięło udział około 66 statków, w tym 9 T-41D, 3 AS-211, 2 SF-260TP, 16 SF-260FH, 3 F-27 Friendship, 3 N-22B Nomad, F-28 Fellowship, 3 C-130 Hercules, 6 UH-1H, S-76A, Bell 205, Huey II, 6 W-3A Sokół, 4 MD-520MG (OV-10 Bronco uziemiono przed przelotem z powodu katastrofy)[16].

16 września 2013 MD-520MG dokonały ostrzału rakietowego pozycji rebeliantów Islamskiego Frontu Wyzwolenia Moro podczas bitwy w Zamboaondze[17].

W 2012 do służby przywrócono wyremontowany na Filipinach C-130B, inny C-130H wyremontowano w USA[18]. 24 lipca 2014 uzgodniono przekazanie przez USA dwóch C-130T z zapasów, Filipiny pokryły koszt ich remontu za 55 mln USD[19]. Dla odmłodzenia floty transportowców 28 lutego 2014 zakupiono trzy CASA C-295M[20]. Pierwszy C-295 dostarczono 18 marca 2015, drugi w grudniu 2015, a ostatni 16 lutego 2016[21]. Nowe transportowce zastąpiły samoloty Fokker F27. Dla zastąpienia GAF N22B Nomad zakupiono dwa indonezyjskie NC-212i.

W związku z przewagą techniczną krajów Azji Południowo-Wschodniej, zwłaszcza rosnącą aktywnością Chin, Filipiny planowały pozyskanie niewielkiej liczby (6-12 sztuk) samolotów wielozadaniowych lub szkolno-bojowych, mogących patrolować przestrzeń powietrzną kraju. Początkowo od 2011 za najbardziej realną opcję uważano używane amerykańskie F-16, ale rozwiązanie uznano za kosztowne i nieperspektywiczne. W 2012 roku wyrażono zainteresowanie nabyciem nowych koreańskich samolotów odrzutowych, tj. TA-50 lub FA-50. Rozważano też przeprowadzenie przetargu dopuszczającego oferty z Europy[22]. 28 marca 2014 Filipiny podpisały z Koreą Południową umowę o zakupie 12 lekkich myśliwców KAI FA-50 Golden Eagle (odmiana szkolnych T-50) za 415,7 mln USD, a w ciągu trzech lat PAF wzbogaciło się o flotę szybkich odrzutowców[23]. Dwa pierwsze FA-50PH dostarczono 28 listopada 2015, dzięki czemu po dziesięcioletniej przerwie PAF znów ma odrzutowce ponaddźwiękowe; były to także pierwsze od 50 lat fabrycznie nowe myśliwce dostarczane do kraju i pierwsze pochodzące spoza USA[24]. 26 stycznia 2017 roku FA-50PH należące do 7. Eskadry Myśliwskiej po raz pierwszy wzięły udział w misji bojowej, w której użyły ostrej amunicji: zaatakowały pozycje terrorystów w Butig w prowincji Lanao del Sur[25].

Dla zastąpienia floty ośmiu przestarzałych OV-10 Bronco w 2017 roku zamówiono sześć A-29B Super Tucano dostawy mają rozpocząć się w 2019 roku[26].

Wyposażenie

Obecne

Samolot Producent Typ Wersja Liczba sztuk[27] Uwagi
Samoloty
FA-50 Golden Eagle
KAI FA-50 Golden Eagle
 Korea Południowa lekki myśliwiec FA-50PH 8 Zamówiono 12[28].
Aermacchi S-211
Aermacchi S-211
 Włochy odrzutowiec szkolno-bojowy AS-211 5 Z 25 1989-1994, 15 zmontowano na Filipinach, do szkolenia na FA-50.
OV-10A Bronco
North American OV-10 Bronco
 Stany Zjednoczone lekki samolot szturmowy OV-10A/C/A SLEP 7 Z 24 Ex-USA OV-10A i 8 Ex-tajlandzkich OV-10C.
Embraer EMB 314 Super Tucano  Brazylia Samolot przeciwpartyzancki A-29B 6 W 2020 roku dostarczono sześć sztuk.

Aermacchi SF-260
 Włochy szkolne/wsparcia SF-260TP/M
SF-260FH
20
18
Pierwsze w 1973, 18 SF-260F dostarczono w 2011, zmontowane na Filipinach[29].
Cessna T-41 Mescalero  Stany Zjednoczone samolot szkolny T-41D
T-41B
14
15
W 2008 Korea Południowa podarowała 15 T-41B.
Samoloty transportowe i specjalnego przeznaczenia

Lockheed C-130 Hercules
 Stany Zjednoczone taktyczny transportowiec C-130H
C-130B
C-130T
2
1
1
Z 8 H i 3 B dostarczonych, używane od 1973. Zamówiono dwa używane C-130T pierwszy już dostarczono.[30]

CASA C-295
 Hiszpania taktyczny transportowiec C-295M 3 Dostawy 2015-2016.

Fokker F27 Friendship
 Holandia średni transportowiec
morski patrolowiec
-100/500F
F27-200MAR
2
1

GAF Nomad
 Australia lekki samolot transportowy N22B 3 Od 1975 dostarczono 15. Zastąpią je dwa CASA C-212.

Fokker F28 Fellowship
 Holandia samolot pasażerski F28-3000 1 transport prezydencki
Rockwell Turbo Commander  Stany Zjednoczone rozpoznawczy TC-690 1
Cessna 210  Stany Zjednoczone zasiewanie chmur LC-210 1
Śmigłowce

Bell UH-1H
 Stany Zjednoczone śmigłowiec użytkowy/SAR UH-1H
Huey II
UH-1D
20
2
7
21 operacyjnych, z ponad 100 Ex-USA i Ex-Singapurskich. W 2014 zakupiono 7 Dornier UH-1D.

Bell 205
 Stany Zjednoczone Search and Rescue 8

Bell 412
 Stany Zjednoczone wielozadaniowy
śmigłowiec pasażerski
śmigłowiec VIP
412EP/HP 5
5
3
2 HP; 4 EP dostarczono 1994-1996. Jeden EP rozbił się 7 kwietnia 2009. W 2015 dostarczono osiem EP, w tym trzy dla VIP. Wyprodukowane w Kanadzie[31].

McDonnell Douglas MD-500
 Stany Zjednoczone lekki śmigłowiec bojowy MD-520MG 25

Agusta A109
 Włochy śmigłowiec rozpoznawczy
lekki śmigłowiec bojowy
AW-109E Power 2 Kontrakt z koncernem AgustaWestland na dostarczenie ośmiu lekkich śmigłowców bojowych AW109 podpisano w październiku 2013 roku[32]

PZL W-3 Sokół
 Polska wielozadaniowy
Search and Rescue
W-3A 6 8 listopada 2016 rozbił się W-3A filipińskich wojsk lotniczych. Jedna maszyna wciąż przechodzi remont po wypadku z sierpnia 2014 roku[33]. Dostarczone w latach 2012–2013.

Sikorsky S-70 Blackhawk
 Stany Zjednoczone śmigłowiec pasażerski
śmigłowiec użytkowy
S-70A-5
S-70i
1</ br>6 2 S-70 dla VIP dostarczono w 1984, jeden utracono. W latach 2020-2021 6 S-70i.

Sikorsky S-76 Spirit
 Stany Zjednoczone śmigłowiec wielozadaniowy AUH-76 10 z 17 dostarczonych w 1983, w wersjach bojowej, SAR i VIP.

Wycofane

Samolot Producent Typ Wersja Liczba sztuk Uwagi
Samoloty
Northrop F-5 Freedom Fighter  Stany Zjednoczone myśliwiec F-5A
F-5B
19 + 13
3 + 1
Donacja USA w ramach MAP, 19 F-5A i 3 F-5B w 1965-1967, zmodernizowane w latach 70., w tym zamontowano radar AN/APQ-153 z F-5E, 3 F-5A w 1993, 1 F-5B w 1996 (ex-tajwańskie), 2 F-5A (ex-jordańskie) w 1997, 8 F-5A (ex-koreańskie) w 1998, 10 pozostaje w rezerwie.
Chance Vought F-8 Crusader  Stany Zjednoczone myśliwiec F-8P 25 Ex-US Navy F-8H zmodernizowane do F-8P, używane od 1977, w rezerwie od 1988, zniszczone w 1991 w bazie Basa po erupcji Pinatubo.
North American F-86 Sabre  Stany Zjednoczone myśliwiec F-86F
F-86D
50
20
Ex-USA, w służbie od 1957 (F) i 1960 (D) zastąpione przez Northrop F-5A.
North American P-51 Mustang  Stany Zjednoczone myśliwiec P-51D 103 Ex-USA, zastąpione przez F-86.
Lockheed T-33 Shooting Star  Stany Zjednoczone szkolno-bojowy odrzutowiec T-33A 27 Ex-USA, od 1956
Douglas AC-47 Spooky  Stany Zjednoczone samolot wsparcia 11 Ex-USA, od 1973
North American T-28 Trojan  Stany Zjednoczone lekki samolot szturmowy
samolot szkolny
T-28A
T-28D
20
24
Ex-USA, od 1959 (A) i 1970 (D), zastąpione przez OV-10 Bronco.
Beechcraft T-34 Mentor  Stany Zjednoczone samolot szkolny 36 Donacja japońska, w służbie od 1958, zasątapione przez SF-260.
North American T-6 Texan  Stany Zjednoczone samolot szkolny 38 Ex-USA, w służbie od 1955.
Douglas C-47 Skytrain  Stany Zjednoczone samolot transportowy ? Ex-USA i ex-RAAF, zastąpione przez C-130. W katastrofie C-47 w 1957 zginął ówczesny prezydent Ramon Magsaysay.
Grumman HU-16 Albatross  Stany Zjednoczone łódź latająca HU-16B 6 Ex-USA
Consolidated PBY Catalina  Stany Zjednoczone łódź latająca ?
Stinson L-5 Sentinel  Stany Zjednoczone łącznikowy/obserwacyjny ?
Boeing P-26 Peashooter  Stany Zjednoczone myśliwiec P-26A 31 Ex-USAAC, zniszczone w czasie II wojny światowej
Stearman PT-17 Kaydet  Stany Zjednoczone szkolny/bojowy PT-13D ?
Śmigłowce
Bell 212  Stany Zjednoczone śmigłowiec prezydencki 1 rozbity
Aerospatiale Puma  Francja śmigłowiec prezydencki SA-330J 2
Sikorsky S-61  Stany Zjednoczone transportowy
śmigłowiec prezydencki
S-62A
S-62J
1
2
Używany japoński A dostarczony w 1962, dwa J produkcji Mitsubishi.
Sikorsky H-34  Stany Zjednoczone śmigłowiec SAR
Sikorsky H-19 Chickasaw[34]  Stany Zjednoczone H-19A 1

Organizacja

Bazy Filipińskich Sił Powietrznych

PAF wykorzystuje dziewięć baz lotniczych, rozlokowanie aktualne na 2006.

15th Strike Wing Baza Danilo Atienza, Cavite (Sangley Point), Cavite
16th Attack Squadron (Eagles) OV-10A/C/A SLEP
17th Attack Squadron (Jaguars) SF.260TP
18th Attack Squadron (Falcons) MD-520MG
20th Attack Squadron (Firebirds) MD-520MG
25th Attack Squadron (Lobos) OV-10A/C/A SLEP; SF.260TP; MD-520MG
Air Defense Wing Basa, Pampanga
7th Tactical Fighter Squadron (Bulldogs) S-211
205th Tactical Helicopter Wing Baza Benito Ebuen, Mactan, Cebu
206th Tactical Helicopter Squadron (Hornets) Bell 412, UH-1H, W-3A
207th Tactical Helicopter Squadron (Stingers)
208th Tactical Helicopter Squadron (Daggers)
220th Airlift Wing Baza Benito Ebuen, Mactan, Cebu
221st Tactical Airlift Squadron (Fokkers) Fokker F-27
222nd Tactical Airlift Squadron (Hercules) C-130B/H
223rd Tactical Airlift Squadron (Nomads) N-22B/C Nomad
Air Education and Training Command Baza Basilio Fernando, Lipa, Batangas
101st Primary Flying Training Sqn (Wildcat) T-41D/Cessna 172-k
102nd Basic Flying Training Sqn (Cougar) SF.260MP
505th Search and Rescue Group (Angels) Baza Jesus Villamor, Pasay City, Metro Manila
5051st Search and Rescue Squadron Huey II, Bell 205, S-76, UH-1H, W-3A
5052nd Search and Rescue Squadron
5053rd Search and Rescue Squadron
5056th Search and Rescue Squadron
250th Presidential Airlift Wing Baza Jesus Villamor, Pasay City, Metro Manila
251st Presidential Airlift Squadron Fokker F28
252nd Presidential Helicopter Squadron S-76, S-70A, Bell 212, Bell 412
900th Weather Support Group Baza Jesus Villamor, Pasay City, Metro Manila
901st Weather Squadron Cessna T-210TG

Przypisy

  1. Hukbong Himpapawid ng Pilipinas – Philippines Air Force [online], The Northrop F-5 Enthusiast Page, 17 września 2013 [zarchiwizowane z adresu 2014-04-09] (ang.).
  2. Michał Gajzler, Northrop F-5 A/B Freedom Fighter Cz. 2, str. 67, Lotnictwo 4 (2016), ISSN 1732-5323
  3. Filipińczycy bombardują rebeliantów [online], altair.com.pl, 24 października 2011 [zarchiwizowane z adresu 2011-10-26].
  4. Only a fourth of PAF aircraft can fly; most fit for junkyard
  5. Ostatnie Sokoły dla Filipin. Altair, 15 lutego 2013
  6. Sokoły w filipińskiej służbie [online], altair.com.pl, 12 marca 2012 [zarchiwizowane z adresu 2012-03-15].
  7. PZL-Świdnik’s Sokols bring relief to ‘Pablo’ typhoon victims.
  8. Sokół rozbił się na Filipinach. Altair, 8 sierpnia 2014.
  9. Philippine Air Force W-3A Crashes – Military Aviation Review [online], militaryaviationreview.com [dostęp 2017-12-02] (ang.).
  10. KATASTROFA SOKOŁA NA FILIPINACH. 8 listopada 2017.
  11. Philippine Air Force Signs Contract for Eight AW109 Power helicopters [online], agustawestland.com, 6 listopada 2013 [dostęp 2018-03-03] [zarchiwizowane z adresu 2013-11-07] (ang.).
  12. Govt stops P1.2B Huey deal.. [dostęp 2015-06-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-07-07)].
  13. Jon Grevatt, Philippine Air Force buys KAI FA-50 aircraft and Bell 412 helicopters [online], janes.com, 27 marca 2014 [zarchiwizowane z adresu 2014-06-06] (ang.).
  14. PH Air Force gets 10 brand new choppers.
  15. PZL Mielec Delivers Six S-70i Black Hawk Helicopters to the Philippine Air Force.
  16. 66 aircraft to do flyby for PAF's 66th anniversary.
  17. Police chief snatched in Philippines fighting [online], Al Dżazira, 17 września 2013 [dostęp 2013-09-17] (ang.).
  18. PAF commissions refurbished C-130 cargo plane.
  19. Altair Agencja Lotnicza [online], altair.com.pl [dostęp 2017-11-15] (ang.).
  20. Spanish firm wins bidding for supply of fixed wing aircraft.
  21. Philippines Air Force accepts C295 fleet [online], airbusds.com, 16 lutego 2016 [zarchiwizowane z adresu 2016-03-25] (ang.).
  22. Getting the Philippines Air Force Flying Again: The Role of the U.S.–Philippines Alliance.
  23. Maksymilian Dura, Filipiny kupią od Korei Południowej 12 szkolno-bojowych FA-50 Golden Eagle [online], defence24.pl, 24 lutego 2014 [zarchiwizowane z adresu 2016-09-21].
  24. Kristine Daguno-Bersamina, Air Force's 2 FA-50 fighter jets arrive [online], philstar.com, 28 listopada 2015 [dostęp 2017-02-21] (ang.).
  25. Maciej Hypś, Debiut bojowy filipińskich FA-50PH [online], konflikty.pl, 31 stycznia 2017 [dostęp 2017-02-21].
  26. Filipiny kupiły Super Tucano Altair, 30 listopada 2017.
  27. World Air Forces 2013, 11 grudnia 2012, flightglobal.com. flightglobal.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-01-13)]. Dostęp: 2012-12-15
  28. Łukasz Golowanow, Kolejne filipińskie FA-50 [online], konflikty.pl, 10 kwietnia 2017 [dostęp 2017-04-10].
  29. PAF gets 18 brand new basic trainer aircraft 22 września 2011.
  30. Dostawa filipińskich C-130
  31. Philippine Air Force confirms 8 Bell 412s [online], airheadsfly.com, 4 kwietnia 2014 [dostęp 2017-11-15] [zarchiwizowane z adresu 2017-05-27] (ang.).
  32. Maksymilian Dura, Filipiny potwierdziły kupno 8 śmigłowców AW109 [online], defence24.pl, 29 października 2013 [dostęp 2017-02-21] [zarchiwizowane z adresu 2016-09-21]..
  33. Łukasz Golowanow, Rozbił się filipiński W-3A Sokół [online], konflikty.pl, 8 listopada 2016 [dostęp 2017-02-21].
  34. Sikorsky H-19A Chickasaw [online], helis.com [dostęp 2017-11-15] (ang.).

Linki zewnętrzne

  • http://www.paf.mil.ph

Witaj

Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.

Źródło

Zawartość tej strony pochodzi stąd.

Odsyłacze

Generator Margonem

Podziel się