Fabryka Garbarska
Temler i Szwede
Symbol zabytku nr rej. A-1251 z 27.08.2010
Ilustracja
Kompleks dawnej fabryki od strony ul. Okopowej (2023)
Państwo

 Polska

Województwo

 mazowieckie

Miejscowość

Warszawa

Adres

ul. Okopowa 78

Typ budynku

kompleks fabryczny

Rozpoczęcie budowy

1858

Ukończenie budowy

1939

Pierwszy właściciel

Jan Gottfried Temler (założyciel firmy)

Kolejni właściciele

Karol Ludwik Temler, Aleksandr Ferdynand Templer, Ludwik Szwede

Położenie na mapie Warszawy
Mapa konturowa Warszawy, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Fabryka GarbarskaTemler i Szwede”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Fabryka GarbarskaTemler i Szwede”
Położenie na mapie województwa mazowieckiego
Mapa konturowa województwa mazowieckiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Fabryka GarbarskaTemler i Szwede”
Ziemia52°15′05,810″N 20°58′51,575″E/52,251614 20,980993
Multimedia w Wikimedia Commons

Fabryka Garbarska Temler i Szwede w Warszawie – dawna fabryka znajdująca się przy ul. Okopowej 78 na warszawskim Muranowie, w dzielnicy Wola. Przed II wojną światową kompleks był własnością Towarzystwa Akcyjnego Fabryki Garbarskiej Temler i Szwede.

Historia

Widok ogólny garbarni w XIX wieku

Historia przedsiębiorstwa sięga roku 1806[1], kiedy to w Warszawie firmę garbarską założył Jan Gottfried Temler – osadnik z Saksonii. Rozpoczęło ono działalność na obszernej posesji na rogu ulic Białej i Ogrodowej[2]. W połowie XIX w., firma przeszła w posiadanie jego dwóch synów: Karola Ludwika Temlera oraz Aleksandra Ferdynanda Temlera, którzy następnie zawiązali spółkę z Ludwikiem Szwede. W 1858 rozwijający się zakład został przeniesiony na ul. Okopową[3].

Fabryka Garbarska Temler i Szwede była jednym z największych tego typu zakładów w Królestwie Polskim, cieszącym się renomą nie tylko w kraju, ale także za granicą. Od lat 20 – XX w., w zarządzie firmy zasiadał także przedstawiciel skoligaconej z Temlerami, rodziny Pfeifferów posiadających de facto 51% akcji.

Kres działalności Towarzystwa Akcyjnego Fabryki Garbarskiej Temler i Szwede to okres II wojny światowej. Po wojnie zakład został połączony z sąsiadującą z nim, również zniszczoną garbarnią Pfeifferów (nr 58/72, Pfeifferowie posiadali 40% akcji Temler i Szwede) i odbudowany jako jedno przedsiębiorstwo[4]. W 1948 zostało ono nacjonalizowane[4].

Na terenie upaństwowionego kompleksu fabrycznego w okresie PRL działały różne zakłady, w tym między innymi Miejskie Przedsiębiorstwo Oczyszczania, Stołeczne Zakłady Wyrobów Konfekcyjnych „Apis” oraz firma obuwnicza „Syrena”. Obecnie kompleks fabryczny pozostaje opuszczony, a o odzyskanie obiektu starają się potomkowie rodziny Temlerów.

W 2010 kompleks decyzją Mazowieckiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków Barbary Jezierskiej został wpisany do rejestru zabytków[5].

W ostatnich latach w nieużytkowanych budynkach garbarni kilkukrotnie wybuchały pożary[6].

Przypisy

  1. ↑ Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 886. ISBN 83-01-08836-2.
  2. ↑ Jarosław Zieliński: Atlas dawnej architektury ulic i placów Warszawy. Tom 15. Objazdowa–Ożarowska. Warszawa: Biblioteka Towarzystwa Opieki nad Zabytkami, 2011, s. 86. ISBN 978-83-88372-42-1.
  3. ↑ Jarosław Zieliński: Atlas dawnej architektury ulic i placów Warszawy. Tom 15. Objazdowa–Ożarowska. Warszawa: Biblioteka Towarzystwa Opieki nad Zabytkami, 2011, s. 87. ISBN 978-83-88372-42-1.
  4. ↑ a b Józef Mieczysław Pfeiffer: Wspomnienia warszawskiego przemysłowca. Warszawa: Bis Press, 2003, s. 24. ISBN 83-913295-5-0.
  5. ↑ Kolejny zabytek na przemysłowej mapie Warszawy. www.mwkz.pl. [dostęp 2014-02-25]. (pol.).
  6. ↑ Jerzy S. Majewski. Miejski zabytek w ogniu. „Gazeta Stołeczna”, s. 1, 15 kwietnia 2015. 

Bibliografia

  • Garbowanie skóry Temlerów. www.forbes.onet.pl. [dostęp 2014-02-25]. (pol.).

Witaj

Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.

Źródło

Zawartość tej strony pochodzi stąd.

Odsyłacze

Generator Margonem

Podziel się