Logo Europejskiej Agencji Kosmicznej | |
Siedziba | |
---|---|
Data powołania |
1975[1] |
Data utworzenia |
1975[1] |
Organizacja | |
Dyrektor |
Josef Aschbacher |
Budżet |
7,15 mld € (2022) |
Położenie na mapie Paryża | |
Położenie na mapie Francji | |
Położenie na mapie Île-de-France | |
48°50′54″N 2°18′15″E/48,848333 2,304167 | |
Strona internetowa |
Europejska Agencja Kosmiczna (ang. European Space Agency, ESA; fr. Agence spatiale européenne, ASE) – międzynarodowa organizacja krajów europejskich, której celem jest eksploracja i wykorzystanie przestrzeni kosmicznej.
Siedziba organizacji znajduje się w Paryżu. Agencja została powołana na mocy konwencji z 30 maja 1975[2]. Mimo że sama konwencja weszła w życie dopiero 30 października 1980[3], organizacja zaczęła działać już w 1975 roku. Powstała z połączenia jej poprzedniczek – Europejskiej Organizacji Badań Kosmicznych (ESRO) i Europejskiej Organizacji Rozwoju Rakiet Nośnych (ELDO).
ESA zatrudnia ok. 1900 osób, a jej budżet na rok 2022 wyniósł 7,15 mld euro[4]. Główny ośrodek ESTEC (European Space Research and Technology Centre) znajduje się w Noordwijk aan Zee w Holandii, Instytut Badawczy ESRIN (European Space Research Institute) mieści się we Frascati (Włochy), zaś siedzibą Centrum Operacji Kosmicznych ESOC (European Space Operations Centre) jest niemieckie miasto Darmstadt. W Niemczech (Kolonia) znajduje się też ośrodek szkolenia astronautów EAC (European Astronauts Centre), siedziba Europejskiego Korpusu Astronautów. Kosmodrom należący do ESA znajduje się w Kourou w Gujanie Francuskiej, gdzie znajduje się Gujański Ośrodek Kosmiczny. Położenie blisko równika sprzyja zadaniu wysyłania na orbitę sztucznych satelitów.
Z dniem 1 marca 2021 roku nowym dyrektorem generalnym ESA został Josef Aschbacher[5]. Zastąpił on na tym stanowisku Johanna-Dietricha Woernera, który sprawował tę funkcję od marca 2005 roku[6]. Dyrektorowi generalnemu asystuje 11 dyrektorów, odpowiedzialnych za poszczególne oddziały ESA i za zarządzanie agencją (zobacz pełną listę).
Od lutego 2015 roku w skład ESA wchodzą 22 państwa członkowskie. Poniższa tabela zawiera przegląd wszystkich państw członkowskich oraz ich wkład finansowy w ESA w 2023 roku[7].
Państwo członkowskie | Wstąpienie do ESA | Krajowy program | Wkład (mln €) |
Wkład (%) |
---|---|---|---|---|
Francja | (dts) | 30 października 1980CNES | 1000,9 | 20,4% |
Niemcy | (dts) | 30 października 1980DLR | 1046,8 | 21,4% |
Włochy | (dts) | 30 października 1980ASI | 580,1 | 11,8% |
Wielka Brytania | (dts) | 30 października 1980UKSA | 609,6 | 12,4% |
Hiszpania | (dts) | 30 października 1980INTA | 285,7 | 5,8% |
Belgia | (dts) | 30 października 1980BELSPO | 260,0 | 5,3% |
Holandia | (dts) | 30 października 1980SRON | 95,6 | 2,0% |
Szwajcaria | (dts) | 30 października 1980SSO | 184,5 | 3,8% |
Szwecja | (dts) | 30 października 1980SNSB | 84,0 | 1,7% |
Dania | (dts) | 30 października 1980DNSC | 35,1 | 0,7% |
Irlandia | (dts) | 10 grudnia 1980SI | 21,4 | 0,4% |
Norwegia | (dts) | 30 grudnia 1986NSC | 75,4 | 1,5% |
Austria | (dts) | 30 grudnia 1986ASA | 65,5 | 1,3% |
Finlandia | (dts) | 1 stycznia 1995TEKES | 39,0 | 0,8% |
Portugalia | (dts) | 14 listopada 2000FCT SO | 30,8 | 0,6% |
Grecja | (dts) | 9 marca 2005ISARS | 21,0 | 0,4% |
Luksemburg | (dts) | 30 czerwca 2005Luxinnovation | 42,0 | 0,9% |
Czechy | (dts) | 8 lipca 2008CSO | 49,2 | 1,0% |
Rumunia | (dts) | 23 grudnia 2011ROSA | 56,4 | 1,2% |
Polska | (dts)[8] | 19 listopada 2012POLSA | 44,7 | 0,9% |
Estonia | (dts) | 4 lutego 2015ESO | 6,9 | 0,1% |
Węgry | (dts) | 24 lutego 2015HSO | 24,7 | 0,5% |
Słowenia | 5 lipca 2016 | 3,4 | 0,1% | |
Kanada | (dts) | 1 stycznia 1979CSA | 19,0 | 0,4% |
Łotwa | 19 marca 2023[9] | 1,1 | <0,1% | |
Słowacja | 14 czerwca 2022[10] | 3,0 | 0,1% | |
Litwa | 28 kwietnia 2021[11] | 1,8 | <0,1% | |
Pozostałe | 209,5 | 4,3% | ||
Całe ESA | 7,08 mld | 100% |
Suma nakładów państw członkowskich | ||||
Państwa członkowskie | 66,2% | |||
Unia Europejska | (dts) | 28 maja 2004ESP | 24,2% | |
Eumetsat | różne | różne | 1,8% | |
Inne źródła | – | – | 7,8% | |
Całe ESA | 7,08 mld |
Obecnie jedynym członkiem stowarzyszonym ESA jest Kanada[1]. Wcześniej do grona zrzeszonych należały Austria, Norwegia i Finlandia, które później dołączyły do ESA jako pełnoprawni członkowie.
Od 1 stycznia 1979 Kanada posiada specjalny status kraju współpracującego z ESA. Jej przedstawiciele biorą udział przy podejmowaniu decyzji, kanadyjskie firmy mogą otrzymywać kontrakty na realizację programów kosmicznych.
Przyjęcie nowego członka wymaga jednomyślnej zgody Rady Agencji (art. 22 Konwencji) złożonej z delegatów państw członkowskich (art. 10).
Obecnie państwa wyrażające chęć przystąpienia do Europejskiej Agencji Kosmicznej muszą przejść następujące etapy:
Dnia 27 kwietnia 2007 porozumienie PECS zostało podpisane przez przedstawicieli Polski i ESA. Umowa została ratyfikowana 28 kwietnia 2008 i opublikowana w Dzienniku Ustaw dnia 26 sierpnia[12]. Nadzór nad wdrażaniem porozumienia PECS sprawuje Ministerstwo Gospodarki. Negocjacje akcesyjne rozpoczęły się 28 listopada 2011 roku[13] i zakończyły się w kwietniu 2012 roku[14]. 12 czerwca 2012 r. rząd podjął decyzję o przystąpieniu do ESA[15]. Formalnie członkostwo Polska uzyskała 19 listopada 2012, wraz ze złożeniem kompletu dokumentów akcesyjnych u depozytariusza traktatu powołującego ESA, którym zgodnie z art. 20 Konwencji jest rząd Francji.
Państwo ubiegające się o członkostwo | Umowa o współpracy | Umowa ECS | Wstąpienie do PECS | Konwencja ESA | Program Krajowy |
---|---|---|---|---|---|
Turcja | 15 lipca 2004 | TÜBİTAK | |||
Ukraina | 25 stycznia 2008 | NSAU | |||
Cypr | 27 sierpnia 2009 | ||||
Izrael | 30 stycznia 2011 | ISA | |||
Malta | 20 lutego 2012 | ||||
Bułgaria | 8 kwietnia 2015 |
Spory między członkami lub między członkiem a Agencją rozpatrywane są w postępowaniu arbitrażowym (art. 17 Konwencji).
Jednym z głównych celów Europejskiej Agencji Kosmicznej jest stworzenie floty rakiet nośnych wszystkich typów. Obecnie ESA posiada trzy rodzaje rakiet:
Europejskie rakiety Ariane 1, 2, 3 i 4 zostały już wycofane z eksploatacji.
Europejska Agencja Kosmiczna stawia sobie również za cel wspieranie edukacji młodzieży i studentów w dziedzinach takich jak matematyka, fizyka, inżynieria i nauki przyrodnicze. Realizuje to przez programy edukacyjne wspierające nauczycieli jak np. Europejskie Biuro Edukacji Kosmicznej ESERO czy też konkursy dla młodzieży i staże dla studentów[19].
Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.
Zawartość tej strony pochodzi stąd.