Dolina, dolina rzeczna – wklęsła forma terenu o wydłużonym kształcie i wyraźnie wykształconym dnie, otoczona z dwóch stron wzniesieniami, najczęściej powstała w wyniku działalności rzek (erozji i akumulacji rzecznej) lub lodowców.
Profile dolin
Profil podłużny i poprzeczny doliny kształtuje[1]:
erozja wsteczna lub źródlana, której wynikiem, jest stopniowe wydłużanie się rzeki i wcinanie się jej coraz dalej w obszar, z którego rzeka spływa;
erozja denna, która powoduje, że rzeka wcina się w podłoże i z biegiem czasu płynie coraz niżej;
erozja boczna, powodująca poszerzanie doliny na skutek podcinania zboczy;
akumulacja, zasypująca dolinę materiałem niesionym przez wody rzeki.
Miejsce, w którym rzeka kończy swój bieg, nosi nazwę podstawy erozyjnej.
Profil podłużny doliny ma zwykle kształt linii krzywej, opadającej stromiej w górnym biegu, a coraz łagodniej w dolnym i kończącej się prawie poziomo przy podstawie erozyjnej. Jeżeli rzeka przepływa przez obszary zbudowane ze skał o różnej odporności – profil ten może ulec pewnym zakłóceniom dając różne załamania spadku. Załamania te powstają też w wyniku obniżenia się poziomu podstawy erozyjnej[1].
W przypadku, gdy w trakcie rozwoju doliny zmieniał się poziom podstawy erozyjnej, w zboczach doliny powstają terasy. Są to formy złożone z powierzchni na przemian płaskich i stromych, opadające schodkowo ku rzece. U wylotów dolin o znacznym spadku, wybiegających na teren płaski lub lekko tylko nachylony, tworzą się stożki napływowe, złożone z osadów rzecznych[1].
Podział dolin
Rozróżniamy doliny:
V-kształtne – przekrój w kształcie litery V - strome zbocza i wąskie dno, występują w górnym biegu rzek, powstają na skutek działania erozji wgłębnej
U-kształtne – przekrój w kształcie litery U, występują w środkowym i dolnym biegu rzek, powstają na skutek działania erozji bocznej lub działania lodowca na dolinę V-kształtną